Hút thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng: Hậu quả lớn hơn cả đại dịch COVID-19

Trung tâm Chống độc gần đây đang điều trị cho 2 bệnh nhân trẻ (một bệnh nhân 23 tuổi và một bệnh nhân 29 tuổi) đều bị ngộ độc nặng sau khi sử dụng thuốc lá điện tử.

Đây không phải là những trường hợp duy nhất ngộ độc sau khi sử dụng thuốc lá điện tử. TS, BS.Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết ngày nào Trung tâm cũng có bệnh nhân ngộ độc thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng nhập viện, trong đó có rất nhiều trường hợp là học sinh, thanh thiếu niên.

“Các em phải đi cấp cứu trong tình trạng co giật, kích thích, vật vã, ảo giác, loạn thần, hôn mê, tổn thương não và nhiều cơ quan khác, để lại di chứng nặng nề với sức khỏe chỉ vì thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng", ông chia sẻ.

Trên thực tế, mặc dù số lượng người sử dụng thuốc lá ở Việt Nam đã giảm từ khoảng 47% năm 2010 xuống còn 41% năm 2021 nhưng việc sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng lại đang có xu hướng tăng mạnh trong thời gian qua.

Điều này thật đáng báo động vì nó đe dọa tạo ra một thế hệ thanh niên nghiện nicotine hoàn toàn mới ở Việt Nam và đảo ngược những tiến bộ đã đạt được trong thập kỷ qua nhờ việc thực hiện Luật Phòng chống tác hại thuốc lá.

Theo BS Nguyên, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng đáng báo động này là phần lớn mọi người đang có quan niệm sai lầm về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Đối với nhiều người, những loại thuốc lá này không có chứa chất nicotine gây nghiện và an toàn hơn thuốc lá điếu thông thường.

Tuy nhiên, trên thực tế, thuốc lá điện tử thực chất là các thiết bị điện để nung nóng các hỗn hợp nguyên liệu chứa nhiều hóa chất nhân tạo bên trong, bốc hơi lên để người dùng giải trí. Trong thuốc lá điện tử có 3 nhóm nguy cơ gây hại cho sức khỏe là nicotine, hương liệu nhân tạo và ma túy.

Bên cạnh thuốc lá điện tử, các sản phẩm thuốc lá nung nóng cũng rất đa dạng, trong đó có nhiều sản phẩm kết hợp (lai) giữa thuốc lá nung nóng với thuốc lá điện tử, pha trộn, tẩm ướp dung dịch điện tử khiến cho việc kiểm tra và nhận biết khó khăn như sản phẩm thuốc lá mới sử dụng công nghệ hybrid, không đốt nóng trực tiếp sản phẩm thuốc lá mà kết hợp giữa dung dịch thuốc lá điện tử và nguyên liệu thuốc lá.

Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gây ra những tác hại khôn lường. Hàm lượng nicotine trong thuốc lá điện tử thậm chí cao gấp rất nhiều lần so với thuốc lá truyền thống, đây là nicotine dạng hóa chất tổng hợp, ở dạng bột nicotine hàm lượng gần như nguyên chất, được bào chế dưới dạng làm cho êm dịu khi hít, nên người dùng sẽ dễ dàng hít với lượng lớn, nhanh chóng bị ngộ độc và sớm nghiện. 

Ngoài ra, rất nhiều hóa chất trong hơi thuốc lá điện tử được chứng minh gây hại cho sức khỏe, gây ra các bệnh ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ho, hen, nhồi máu cơ tim, tổn thương mạch máu, giảm miễn dịch, gây tổn thương AND là các phân tử di truyền, tăng nguy cơ đái đường, bệnh tim mạch…Các hóa chất này gây nên các bệnh còn phức tạp hơn nhiều so với thuốc lá thông thường và hầu hết là các căn bệnh mới.

Chưa kể, hiện nay thuốc lá điện tử là môi trường thuận lợi để ma túy, cần sa thế hệ mới trà trộn vào. Có hàng trăm hóa chất cần sa, ma túy thế hệ mới trà trộn vào, rất khó phát hiện… Do đó, thuốc lá điện tử có độc tính và ảnh hưởng đến sức khỏe gấp nhiều lần thuốc lá truyền thống do được cộng hưởng từ 3 yếu tố là nicotine, các hóa chất phụ gia và ma túy.

“Các hậu quả gây ra bởi thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chỉ ở trước mắt mà nó còn đeo bám lâu dài như thuốc lá thông thường, để lại hậu quả còn lớn hơn nhiều so với đại dịch COVID19 vừa qua”, BS Nguyên nhận định.

Đến nay, đã có 32 quốc gia cấm thuốc lá điện tử, 79 quốc gia quy định quản lý thuốc lá điện tử rất chặt chẽ và 16 quốc gia cấm thuốc lá nung nóng. Đơn cử như Trung Quốc đã cấm tất cả các loại thuốc lá điện tử có hương thơm), trong khi các nước Lào, Thái Lan, Campuchia, Singapore cấm hoàn toàn.

Tại Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Luật phòng chống tác hại của thuốc lá do Bộ Y tế tổ chức hôm 12/12 tại Hà Nội, TS Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) kêu gọi Việt Nam cấm thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng, và đi kèm với lệnh cấm là các biện pháp thực thi mạnh mẽ.

Song song với đó, đại diện WHO tại Việt Nam cũng đặc biệt khuyến nghị tăng thuế và giá thuốc lá, từ đó giảm thiểu sử dụng thuốc lá.

Đồng quan điểm, Trung tâm chống độc thuộc Bệnh viện Bạch Mai cũng đề nghị “Quốc hội cần khẩn cấp cấm sản xuất và lưu hành thuốc lá điện tử ở Việt Nam trước khi quá muộn và mọi việc trở lên không thể kiểm soát”.