(VNF) - Ngày 13/3/2024, Nghị viện châu Âu đã thông qua Đạo luật Trí tuệ nhân tạo (AI), trở thành nơi đầu tiên trên thế giới có một đạo luật về việc quản lý trí tuệ nhân tạo một cách toàn diện, dự kiến sẽ đóng vai trò là “ngọn cờ đầu” cho các Chính phủ khác trong việc kiểm soát công nghệ đang phát triển nhanh chóng này.
Đạo luật đầu tiên về quản lý AI
Khi công nghệ kỹ thuật số ngày càng trở thành một phần trung tâm trong mọi khía cạnh của cuộc sống con người, sự tin tưởng và phụ thuộc vào các công nghệ này ngày càng lớn. Điều này tạo ra sự thuận tiện nhất định cho con người, nhưng cũng tạo ra những vấn đề liên quan tới tính chính xác, mức độ bảo mật cũng như việc sử dụng dữ liệu này cho các mục đích nhất định.
Trong đó, AI là một trong những ứng dụng quan trọng nhất của nền kinh tế dữ liệu, từ đó đặt ra nhu cầu cấp thiết về việc có những quy định về quản lý AI, nhằm đảm bảo an toàn dữ liệu và tận dụng những lợi ích của công nghệ này một cách văn minh.
Trên khắp thế giới, các quốc gia đều đang tiến tới việc đưa ra những quy chuẩn nhằm đưa AI vào khuôn khổ, đặc biệt sau khi năm 2023 chứng khiến sự bùng nổ của các công nghệ nổi tiếng trong lĩnh vực này (ChatGPT của OpenAI, Gemini của Google, Copilot của Microsoft,...)
Ảnh minh hoạ
Liên minh châu Âu (EU) lần đầu tiên đề xuất các quy định về AI vào năm 2019, đóng vai trò toàn cầu quen thuộc trong việc tăng cường giám sát các ngành công nghiệp mới nổi, sau đó có ý tưởng về một Đạo luật AI vào năm 2021.
Tại Mỹ, Tổng thống Joe Biden đã ký một sắc lệnh hành pháp sâu rộng về AI vào tháng 10/2023, dự kiến sẽ được hỗ trợ bởi luật pháp và các thỏa thuận toàn cầu. Trong khi đó, các nhà lập pháp ở ít nhất 7 bang của Mỹ đang nghiên cứu luật AI của riêng mình.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng đã đề xuất Sáng kiến Quản trị AI Toàn cầu để sử dụng AI một cách công bằng và an toàn, đồng thời các nhà chức trách đã ban hành “các biện pháp tạm thời” để việc quản lý AI đảm bảo tính tổng hợp, áp dụng cho văn bản, hình ảnh, âm thanh, video và các nội dung khác được tạo ra cho người dân ở Trung Quốc. Các quốc gia khác, từ Brazil đến Nhật Bản, cũng như các nhóm toàn cầu như Liên hợp quốc và Nhóm bảy quốc gia công nghiệp phát triển (G7), cũng đang tiến hành xây dựng các “rào chắn” liên quan tới AI.
5 năm sau khi EU đưa ra những đề xuất đầu tiên về việc đưa AI vào khuôn khổ, đến ngày 13/3/2024, Nghị viện châu Âu đã chính thức thông qua Đạo luật Trí tuệ nhân tạo với 523 phiếu ủng hộ, 46 phiếu chống và 49 phiếu trắng. Sau Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số và Dịch vụ Kỹ thuật số năm 2022, Đạo luật AI là luật cuối cùng mới nhất liên quan đến công nghệ được thông qua trong Nghị viện và Ủy ban châu Âu 2019-2024 như một phần sứ mệnh nhằm tạo ra một châu Âu phù hợp với Thời đại Kỹ thuật số.
Với việc thông qua Đạo luật AI, châu Âu là nơi đầu tiên có một đạo luật về việc quản lý AI một cách toàn diện, dự kiến sẽ đóng vai trò là “ngọn cờ đầu” cho các Chính phủ khác đang vật lộn với cách điều chỉnh công nghệ đang phát triển nhanh chóng.
Quản lý trí tuệ nhân tạo dựa trên mức độ rủi ro
Tháng 4/2021, Ủy ban Châu Âu đã đề xuất khung pháp lý đầu tiên của EU đối với AI, trong đó đề xuất quản lý các hệ thống AI dựa trên rủi ro mà chúng gây ra cho người dùng. Đây là cơ chế xuyên suố và là cách tiếp cận đã được chấp nhận trong Đạo luật AI mới được thông qua. Theo đó, Đạo luật AI của EU chia công nghệ thành các loại rủi ro, từ mức không thể chấp nhận, đến mức độ nguy hiểm cao, hạn chế và tối thiểu.
Hệ thống AI bị đánh giá là có rủi ro không thể chấp nhận là hệ thống được coi là mối đe dọa đối với con người và sẽ bị cấm. Những hệ thống này bao gồm việc thao túng hành vi nhận thức của con người hoặc các nhóm dễ bị tổn thương cụ thể, ví dụ như đồ chơi kích hoạt bằng giọng nói khuyến khích hành vi nguy hiểm ở trẻ em; hệ thống chấm điểm xã hội, phân loại con người dựa trên hành vi, tình trạng kinh tế xã hội hoặc đặc điểm cá nhân; nhận dạng sinh trắc học và hệ thống nhận dạng sinh trắc học từ xa và thời gian thực, chẳng hạn như nhận dạng khuôn mặt.
Các hệ thống AI ảnh hưởng tiêu cực đến sự an toàn hoặc các quyền cơ bản sẽ được coi là có rủi ro cao và sẽ được chia thành hai loại, bao gồm hệ thống AI được sử dụng trong các sản phẩm tuân theo luật an toàn sản phẩm của EU (hàng không, thiết bị y tế, thang máy, đồ chơi) và các hệ thống AI thuộc các lĩnh vực cụ thể sẽ phải được đăng ký trong cơ sở dữ liệu của EU. Tất cả các hệ thống AI có rủi ro cao sẽ được đánh giá trước khi đưa ra thị trường và trong suốt vòng đời của chúng.
Các hệ thống AI được phân loại là rủi ro hạn chế, bao gồm các chatbot, được coi là ít rủi ro hơn so với các hệ thống có rủi ro cao và do đó phải đối mặt với ít ràng buộc pháp lý hơn, dù vẫn phải tuân thủ các nghĩa vụ minh bạch cụ thể để duy trì trách nhiệm giải trình và độ tin cậy trong quá trình triển khai. Trong khi đó, các hệ thống rủi ro tối thiểu như trò chơi và bộ lọc thư rác có thể được ứng dụng rộng rãi.
Các dự thảo ban đầu của luật tập trung vào các hệ thống AI thực hiện các nhiệm vụ hạn chế trong phạm vi hẹp, như quét sơ yếu lý lịch và đơn xin việc. Sự gia tăng đáng kinh ngạc của các mô hình AI có mục đích chung, điển hình là ChatGPT của OpenAI, đã khiến các nhà hoạch định chính sách EU bổ sung các điều khoản cho mô hình AI tổng quát, công nghệ làm nền tảng cho các hệ thống chatbot AI có thể tạo ra các phản hồi, hình ảnh độc đáo và sống động như thật...
Các công ty cung cấp các hệ thống này sẽ phải đánh giá và giảm thiểu rủi ro; báo cáo bất kỳ sự cố nghiêm trọng nào, chẳng hạn như trục trặc gây ra cái chết của ai đó hoặc tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe hoặc tài sản; áp dụng các biện pháp an ninh mạng; và tiết lộ lượng năng lượng mà mô hình của họ sử dụng.
Sau khi được thông qua, việc thực hiện các quy định sẽ được tiến hành dần từ năm 2025 trở đi. Những hành vi vi phạm Đạo luật AI có thể bị phạt lên tới 35 triệu EUR (38 triệu USD). Mỗi quốc gia EU sẽ thành lập cơ quan giám sát AI của riêng mình, nơi công dân có thể nộp đơn khiếu nại nếu họ cho rằng họ là nạn nhân của việc vi phạm đạo luật. Trong khi đó, Brussels sẽ thành lập Văn phòng AI có nhiệm vụ thực thi và giám sát luật pháp đối với các hệ thống AI có mục đích chung.
Bước tiến đột phá hay “gò khung” sáng tạo?
Trong khi một số nhà nghiên cứu hoan nghênh Đạo luật AI của EU vì tạo ra những cơ chế để kiểm soát những hệ thống AI đang phát triển hỗn loạn, đồng thời khuyến khích khoa học mở và phát triển AI có trách nhiệm, một số khác lại bày tỏ lo ngại về khả năng cản trở sự đổi mới của nó.
Mặc dù luật này bao gồm các điều khoản miễn trừ các mô hình AI được phát triển hoàn toàn cho mục đích nghiên cứu, nhưng vẫn có những lo ngại về những tác động tiềm tàng đối với sự đổi mới. Do đó, các nhà nghiên cứu có thể cần áp dụng các biện pháp thực hành ưu tiên tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và giảm thiểu thành kiến để tuân thủ các quy định mới.
Tuy nhiên, giữa những thách thức là cơ hội hợp tác, đổi mới và phát triển công nghệ AI một cách có trách nhiệm và có đạo đức. Vì đạo luật này mới là bước tiến đầu tiên trong việc kiểm soát phát triển trí tuệ nhân tạo một cách có hiệu quả, sẽ còn rất nhiều dư địa cho những quy tắc đang được xem xét hoặc sẽ thành hình trong tương lai.
(VNF) - Khi năm 2025 dần khép lại, có thể khẳng định đây là năm đặc biệt nhất trong suốt 47 năm lịch sử thương mại Mỹ – Trung kể từ khi hai nước khôi phục quan hệ ngoại giao. Một năm mở đầu bằng “cơn bão” dữ dội của thuế quan và kết thúc kết thúc trong trạng thái lắng dịu hơn, với những tín hiệu điều chỉnh và đối thoại mang tính xây dựng.
(VNF) - Chính quyền tỉnh Niigata của Nhật Bản dự kiến sẽ thông qua quyết định khởi động lại nhà máy điện hạt nhân lớn nhất thế giới vào ngày 22/12, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong nỗ lực quay trở lại với năng lượng hạt nhân của nước này kể từ sau thảm họa Fukushima năm 2011.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Trung Quốc ngày 22/12 đã quyết định giữ nguyên lãi suất cho vay ưu đãi (LPR), bất chấp việc nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiếp tục ghi nhận các dữ liệu kinh tế yếu kém cùng sự suy thoái kéo dài trong lĩnh vực bất động sản.
(VNF) - Năm 2025 là năm đầy biến động với Nvidia. Bất chấp cạnh tranh khốc liệt và "mắc kẹt" trong thương chiến Mỹ - Trung, giá cổ phiếu của hãng vẫn tăng 32% từ đầu năm đến nay. Nvidia hiện là công ty giá trị nhất thế giới, vững vàng với vị thế "ông vua" ngành chip.
(VNF) - Trong những tháng cuối năm 2025, thương mại vàng giữa Nga và Trung Quốc ghi nhận bước nhảy vọt chưa từng có, ghi nhận 961 triệu USD sang Trung Quốc. Diễn biến này phản ánh áp lực tài chính ngày càng lớn đối với Moscow, và chiến lược tích lũy tài sản của Bắc Kinh trong bối cảnh trật tự tiền tệ toàn cầu ngày càng phân mảnh.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến nhiều biến động sâu rộng về địa chính trị, tài chính và kinh tế toàn cầu với hàng loạt sự kiện định hình lại cục diện quan hệ quốc tế và thị trường. Từ việc Mỹ thay đổi chính sách thương mại, căng thẳng khu vực leo thang, đến những dịch chuyển mạnh mẽ trên thị trường hàng hoá và công nghệ, tạo ra một năm đầy biến động và tái cấu trúc sâu rộng.
(VNF) - Tuần qua, tài chính quốc tế chứng kiến nhiều diễn biến đáng chú ý, từ các thương vụ đầu tư xuyên biên giới tại châu Á và Trung Đông, đến tác động từ căng thẳng Mỹ - Trung, phản ánh sự dịch chuyển của dòng vốn toàn cầu trong bối cảnh bất ổn gia tăng.
(VNF) - Tòa án Tối cao bang Delaware (Mỹ) đã ra phán quyết khôi phục gói thù lao mà tỷ phú Elon Musk nhận được từ Tesla vào năm 2018 trị giá 56 tỷ USD -- hiện được ước tính khoảng 139 tỷ USD dựa trên giá cổ phiếu Tesla tại thời điểm đóng cửa phiên giao dịch hôm 20/12. Nếu có hiệu lực, tỷ phú Elon Musk sẽ trở thành người đầu tiên có tài sản ròng vượt 700 tỷ USD.
(VNF) - Tại 1 đại lý du lịch ở Ấn Độ, lực lượng chức năng thu giữ nhiều tài sản giá trị, gồm: 13 tỷ đồng tiền mặt, 313kg bạc, 6kg vàng, tổng trị giá hơn 48 tỷ đồng.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến nhiều dự án công nghệ được kỳ vọng cao nhưng không đạt được kết quả như mong đợi. Từ robot hình người, trí tuệ nhân tạo đến xe điện và tiền điện tử, một số sản phẩm đã gặp khó khăn trong quá trình triển khai, trong khi những dự án khác chịu tác động từ chính trị, thị trường và phản ứng xã hội.
(VNF) - Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ghi thêm một “chiến thắng” nữa khi hàng loạt tập đoàn dược phẩm hàng đầu chấp nhận hạ giá thuốc tại thị trường Mỹ, đổi lại các ưu đãi về thuế
(VNF) - Sau thời kỳ tăng trưởng nóng, cổ phiếu Pop Mart bất ngờ lao dốc. Nhà đầu tư đang quan ngại về triển vọng của Labubu - nhân vật từng đưa hãng đồ chơi Trung Quốc này trở thành hiện tượng toàn cầu.
(VNF) - Theo công bố mới nhất từ Cơ quan Thể thao Thái Lan, tổng giá trị kinh tế do SEA Games 33 tạo ra đến thời điểm hiện tại dự kiến đạt mốc 12 tỷ baht, tương đương hơn 380 triệu USD (hơn 10 nghìn tỷ Việt Nam đồng).
(VNF) - Trung Quốc vừa phát hiện mỏ vàng dưới đáy biển đầu tiên của nước này, cũng là mỏ vàng dưới biển lớn nhất châu Á, đánh dấu bước đột phá quan trọng trong chiến lược đẩy mạnh thăm dò khoáng sản trên toàn quốc.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến những biến động dồn dập trong chính sách thuế đối ứng của Mỹ, khi các quyết định được ban hành, điều chỉnh rồi tạm hoãn liên tiếp trong thời gian ngắn, tạo nên một chuỗi mốc chính sách dày đặc hiếm thấy.
(VNF) - Trong suốt 2 thập kỷ, Đức và Trung Quốc từng được xem là một “cặp đôi kinh tế hoàn hảo”, cùng hưởng lợi lớn từ làn sóng toàn cầu hóa thương mại. Đức cung cấp máy móc, thiết bị công nghiệp mà Trung Quốc cần để sản xuất hàng tiêu dùng cho phần còn lại của thế giới. Nhưng trật tự đó đang đảo chiều. Trung Quốc ngày nay dường như không còn cần Đức như trước, trong khi Berlin lại muốn chấm dứt mối quan hệ phụ thuộc này.
(VNF) - Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một con chip điện toán quang học có hiệu năng vượt trội hơn phần cứng trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu của Nvidia hơn 100 lần về cả tốc độ xử lý lẫn hiệu quả năng lượng, đặc biệt trong các tác vụ AI tạo sinh như tổng hợp hình ảnh và sản xuất video.
(VNF) - Trung Quốc đã hạ lượng trái phiếu kho bạc Mỹ nắm giữ xuống mức thấp nhất kể từ năm 2008, trong khi tiếp tục gia tăng dự trữ vàng tháng thứ 13 liên tiếp.
(VNF) - Ngày 19/12, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã tăng lãi suất chuẩn lên mức cao nhất kể từ năm 1995, trong bối cảnh lạm phát cao và tăng trưởng kinh tế chậm.
(VNF) - Sau khi kế hoạch sử dụng tài sản Nga thất bại, các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đã thống nhất cho Ukraine vay 90 tỷ euro (xấp xỉ 105 tỷ USD) từ ngân sách chung của khối.
(VNF) - TikTok được cho là đã ký các thỏa thuận ràng buộc để bán hơn 80% tài sản tại Mỹ cho một nhóm nhà đầu tư, nhằm tránh nguy cơ bị cấm hoạt động và chấm dứt tranh chấp kéo dài nhiều năm với chính phủ Mỹ.
(VNF) - Đằng sau danh xưng cổ phiếu có hiệu suất tốt nhất thế giới là một bài học đắt giá cho những nhà đầu tư chạy theo lợi nhuận “nóng” từ làn sóng AI.
(VNF) - Mỹ tiếp tục phê duyệt gói bán vũ khí kỷ lục cho Đài Loan trị giá 11,1 tỷ USD, bao gồm nhiều khí tài tấn công chủ lực. Động thái được xem là thách thức trực diện “lằn ranh đỏ” của Trung Quốc và có nguy cơ thổi bùng căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump tự hào tuyên bố khoản đầu tư kỷ lục 18 nghìn tỷ USD đang đổ vào nước Mỹ. “Chỉ trong vài tháng, nền kinh tế của chúng ta đã đi từ trạng thái tệ nhất lên tốt nhất”, ông Trump phát biểu.
(VNF) - Khi năm 2025 dần khép lại, có thể khẳng định đây là năm đặc biệt nhất trong suốt 47 năm lịch sử thương mại Mỹ – Trung kể từ khi hai nước khôi phục quan hệ ngoại giao. Một năm mở đầu bằng “cơn bão” dữ dội của thuế quan và kết thúc kết thúc trong trạng thái lắng dịu hơn, với những tín hiệu điều chỉnh và đối thoại mang tính xây dựng.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.