Thu không đủ chi
Năm 2019, lương tối thiểu vùng được điều chỉnh tăng trung bình 5,3% (tăng từ 160.000 - 200.000 đồng/tháng), với mức tăng này, nhu cầu sống tối thiểu của người lao động được đáp ứng khoảng 95%.
Tuy nhiên, theo số liệu khảo sát thực tế về tình hình tiền lương, thu nhập và đời sống của người lao động từ Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, những năm gần đây, thu nhập của người lao động đã có chút cải thiện nhưng đa số vẫn gặp khó khăn.
Dẫn số liệu về mức chi tiêu trung bình của người lao động năm 2018, ông Vũ Quang Thọ, nguyên Viện trưởng Viện Công nhân công đoàn (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) cho biết, mức chi trung bình của 1 người lao động trong năm 2018 là 7,38 triệu đồng/tháng.
Trong khi đó, tiền lương cơ bản mà doanh nghiệp trả người lao động (nếu làm đủ ngày, giờ công) trung bình là 4,67 triệu đồng/tháng. Nếu tính thêm các khoản tiền làm thêm giờ, chuyên cần và các khoản phụ cấp, trợ cấp khác thì tổng thu nhập trung bình của người lao động năm 2018 là gần 5,53 triệu đồng/tháng. Như vậy là “thu không đủ chi”.
Nếu không có biến động về việc làm thì có 32,1% người lao động cho biết sẽ dành lại được một khoản tiền tiết kiệm trung bình 1,5 triệu đồng/tháng từ lương và thu nhập. Nhưng có tới 43,7% người lao động cho biết thu nhập chỉ vừa đủ trang trải cho cuộc sống; 26,5% phải chi tiêu tằn tiện và kham khổ; 12,5% không đủ sống.
Trong nghiên cứu với chủ đề “Tiền lương không đủ sống và hệ lụy” do Viện Công nhân công đoàn và tổ chức Oxfam thực hiện tại một số doanh nghiệp dệt may (thuộc 5 tỉnh, thành phố) khẳng định, tình trạng vay nợ xảy ra khá phổ biến với công nhân may. 37% công nhân được phỏng vấn cho biết, họ luôn ở trong tình trạng vay nợ từ bạn bè, người thân hay hàng xóm để bù đắp thiếu hụt chi tiêu trong tháng. Họ vay gối nhau, vay tháng này, tháng sau trả.
Không thể tái tạo sức lao động
Theo quy định của pháp luật, việc làm thêm là tự nguyện và người lao động phải ký vào đơn tự nguyện làm thêm. Nhưng trên thực tế, “tự nguyện” làm thêm là việc cực chẳng đã. Nếu lương đủ sống, không người lao động nào lại muốn làm thêm giờ cả.
Ông Nguyễn Đình Thắng - Phó Chủ tịch Công đoàn khu công nghiệp và chế xuất Hà Nội cho biết, nhiều doanh nghiệp có chi trả lương cho người lao động trên mức lương tối thiểu vùng, song thực tế đời sống của người lao động vẫn chồng chất khó khăn. Họ phải dốc sức làm thêm, sống tằn tiện mới đủ trang trải. Có những công nhân phải thuê trọ trong các căn phòng chỉ 10m2 kê vừa đủ cái giường, nhưng cũng phải ưu tiên cho người già và trẻ nhỏ. Nhiều người lựa chọn làm thêm cả ngày lẫn đêm chỉ để đỡ được bữa ăn, đỡ tiền điện ở nhà và để tránh nóng.
Nhìn nhận thực tế tiền lương không đủ sống, công nhân phải “bào mòn” sức khỏe để tăng ca, làm thêm giờ, bà Văn Thị Thu Hà - đại diện nhóm nghiên cứu “Tiền lương không đủ sống và hệ lụy” cho rằng, thực tế mức lương của công nhân lao động đang rất thấp, đặc biệt lương của lao động ngành dệt may thì… cực thấp.
Theo một khảo sát đối với nhóm công nhân ngành dệt may, có tới 69% công nhân cho biết họ không có đủ tiền để trang trải nhu cầu sinh hoạt; 68% hiếm khi có thời gian rảnh để đi thăm bạn bè, người thân; 53% không có đủ tiền trang trải chi phí khám chữa bệnh và thuốc men, không dám đi khám bệnh; 96% không bao giờ hoặc rất hiếm khi đi ăn hàng. Tình trạng lương thấp, không đủ sống buộc công nhân phải thường xuyên tăng ca, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của họ.
Cần một cơ quan độc lập để xác định mức sống tối thiểu
Bàn về việc điều chỉnh lương tối thiểu vùng, Tiến sỹ Đỗ Quỳnh Chi (Trung tâm nghiên cứu quan hệ lao động) - một chuyên gia độc lập về tiền lương chia sẻ, cần phân biệt 2 loại “mức sống tối thiểu” gồm: Mức sống tối thiểu để tồn tại và mức sống tối thiểu cơ bản đủ sống. Cơ quan quản lý nhà nước cần phân biệt giữa 2 mức này. Nếu tính lương theo mức sống tối thiểu để tồn tại thì về lâu dài sẽ làm nhân rộng đói nghèo, tăng khoảng cách thu nhập giữa các nhóm xã hội.
Việc xây dựng một lộ trình nâng mức lương tối thiểu lên mức lương đủ sống có ý nghĩa rất quan trọng không chỉ trong việc cải thiện đời sống của người lao động mà còn góp phần ổn định an sinh xã hội, đảm bảo công bằng xã hội.
Theo ông Ngọ Duy Hiểu - Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, những mâu thuẫn về việc điều chỉnh lương tối thiểu đều xuất phát từ cách xác định mức sống tối thiểu. Hiện nay chưa có cơ quan chính thức được pháp luật quy định có thẩm quyền nghiên cứu và công bố mức sống tối thiểu của người lao động mà nhiệm vụ này đang được giao cho bộ phận kỹ thuật của Hội đồng Tiền lương Quốc gia tính toán để tham khảo. Kết quả tính toán này thường không dễ được các bên chấp nhận và mỗi bên sẽ lập luận để đưa ra một con số khác nhau.
Trong bối cảnh đất nước bước vào cuộc cách mạng khoa học công nghệ 4.0, các chuyên gia về tiền lương cho rằng, cuộc sống ngày nay đã có nhiều thay đổi cho nên nhu cầu sống tối thiểu cũng sẽ phải thay đổi. Quốc gia càng phát triển, nhu cầu sống tối thiểu càng cao.
Ví dụ, hiện nay xem truyền hình, dùng Internet, điện thoại động,… phải được coi là mức sống tối thiểu. Muốn đạt được như vậy, cần thay đổi phương pháp tính toán mức sống tối thiểu ở Việt Nam.
Phương pháp tính của Việt Nam được áp dụng từ 10 năm trước và không còn phù hợp với nhu cầu cuộc sống, trình độ phát triển hiện nay.
Theo các chuyên gia, chính sách lương tối thiểu cần phải thay đổi, phải áp dụng phương pháp tính toán khác mới phù hợp với nhu cầu cuộc sống và trình độ phát triển của Việt Nam hiện nay.
Tags:
(VNF) - Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình cho biết, dự kiến trong nghị định liên quan đến triển khai Luật Quảng cáo sửa đổi sẽ có sự điều chỉnh chi tiết hơn với người nổi tiếng, theo hướng tăng thêm chế tài xử phạt, cấm không cho quảng cáo.
(VNF) - Nhấn mạnh Mỹ thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, nhưng không phải là duy nhất, Thủ tướng yêu cầu phải cơ cấu lại thị trường xuất khẩu.
(VNF) - Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính) tính chung quý I/2025, CPI tăng 3,22% so với cùng kỳ năm trước; lạm phát cơ bản tăng 3,01%.
Hoa hậu Thùy Tiên và Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục, Lê Tuấn Linh từng hợp tác ra mắt thương hiệu kẹo rau củ Kera. Riêng nàng hậu và Quang Linh Vlogs có hợp tác kinh doanh từ đầu năm 2022.
(VNF) -Theo Cục thống kê (Bộ Tài chính), tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý I/2025 ước tính tăng 6,93% so với cùng kỳ năm trước, đạt mức tăng cao nhất so với quý I các năm trong giai đoạn 2020-2025.
(VNF) - Ngày 5/4, một đoàn gần 200 doanh nhân hàng đầu Việt Nam đã có mặt tại Mỹ trên chuyến chuyên cơ. Chuyến đi nhằm thúc đẩy hoạt động kết nối, tìm kiếm cơ hội hợp tác, và đàm phán trong các lĩnh vực trọng yếu như tài chính, năng lượng, công nghệ và xuất nhập khẩu.
(VNF) - Đã 2 thập kỷ, dự án tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân có vốn đầu tư 7.665 tỷ vẫn dang dở. Theo đó, để "tái sinh" dự án này dự kiến cần đầu tư thêm khoảng 700 tỷ đồng.
(VNF) - Theo Kết luận 130 của Bộ Chính trị và Công văn 079 của Bộ Nội vụ, 3 tỉnh Bến Tre, Vĩnh Long và Trà Vinh sẽ được sáp nhập thành một tỉnh mới, có tên gọi là Vĩnh Long.
Các cơ quan hải quan Mỹ hôm 5/4 đã bắt đầu thu thuế quan 10% mà Tổng thống Donald Trump đơn phương áp lên tất cả đối tác thương mại.
(VNF) - Thủ tướng cùng với các bộ ngành tiếp tục họp tìm giải pháp khi Mỹ áp thuế đối ứng với Việt Nam.
(VNF) - Hằng Du Mục từng là "chiến thần" livestream với doanh thu hàng tỷ đồng mỗi phiên. Trước khi bị bắt, cô dính nhiều lùm xùm về quảng cáo quá công dụng sản phẩm.
(VNF) - Hiệp hội Dệt May Việt Nam (Vitas) cho rằng mức thuế đối ứng 46% mà chính quyền Mỹ áp lên hàng Việt Nam từ ngày 9/4 là rất cao và rất bất ngờ.
(VNF) - Được thực hiện ngay trước làn sóng biến động lớn trong chính sách thương mại toàn cầu, Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) mới nhất của EuroCham phản ánh bức tranh lạc quan nhưng thận trọng của các doanh nghiệp châu Âu đang hoạt động tại Việt Nam.
(VNF) - Sau khi Mỹ công bố mức thuế đối ứng lên tới 46% với một số hàng hoá Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam đề xuất mở rộng thị trường sang Trung Đông, Ấn Độ, Đông Âu, châu Phi, nơi ít bị ảnh hưởng bởi chính sách Mỹ.
(VNF) - Ngày 5/4, Tập đoàn Hateco chính thức công bố hoạt động của Cảng Container Quốc tế Hateco Hải Phòng (HHIT), cùng với đó, Tập đoàn cũng ký kết hợp tác chiến lược với APM Terminals.
(VNF) - Hãng hàng không VietJet dự kiến sẽ ký một thỏa thuận tài chính trị giá 200 triệu USD với đối tác của quỹ đầu tư KKR tại Washington vào tuần tới, với sự tham dự của Boeing và Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc.
(VNF) - Lãnh đạo Quảng Nam cam kết đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp để đề xuất cấp có thẩm quyền về các giải pháp hỗ trợ thích ứng kịp thời với những thay đổi chính sách.
(VNF) - Theo chuyên gia, Việt Nam không nên đàm phán với Mỹ theo từng lĩnh vực, vì Mỹ áp thuế toàn diện để đơn giản hóa quản lý và chú trọng tổng rào cản thương mại hơn là thuế từng ngành. Việt Nam cần tập trung vào chương trình cải cách kinh tế tổng thể, gồm cải cách thể chế, chuyển đổi sang kinh tế thị trường và thúc đẩy kinh tế tư nhân trong quá trình đàm phán.
(VNF) - Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án và 5 bị can, trong đó có Quang Linh Vlogs, liên quan đến vụ lừa dối khách hàng khi quảng bá sản phẩm kẹo rau Kera. Các bị can đối mặt với tội lừa dối khách hàng và có thể bị phạt đến 5 năm tù.
(VNF) - Ông Nguyễn Công Minh, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Cây xanh Công Minh, bị khởi tố với cáo buộc gây thiệt hại gần 100 tỷ đồng cho Nhà nước. Do bị can đã bỏ trốn, cơ quan an ninh điều tra đang làm các thủ tục để truy nã quốc tế.
(VNF) - Thực hiện 5.673 cuộc thanh tra trong quý I/2025, ngành Thanh tra phát hiện vi phạm kinh tế với tổng số tiền lên tới 2.058 tỷ đồng và 720ha đất.
(VNF) - Nguyễn Thị Thái Hằng (Hằng Du Mục) và Phạm Quang Linh (Quang Linh Vlogs) bị cáo buộc có dấu hiệu tội phạm sản xuất hàng giả là thực phẩm và lừa dối khách hàng.
(VNF) - Chính sách thuế quan mới của Mỹ đặt ra thách thức lớn đối với xuất khẩu và thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) - động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. Trong bối cảnh đó, đầu tư công nổi lên như một điểm sáng tích cực có thể bù đắp thiếu hụt, kích thích tăng trưởng nội địa và nâng cao khả năng cạnh tranh của nền kinh tế.
(VNF) - Về vấn đề Mỹ áp thuế đối ứng 46% với hàng hoá Việt Nam, ông Đỗ Ngọc Hưng, Trưởng Thương vụ Việt Nam tại Mỹ cho biết sẽ có một số mặt hàng không phải chịu thuế đối ứng như nhựa và các sản phẩm nhựa; hóa chất; gỗ và các mặt hàng gỗ; đồng và các sản phẩm đồng; thép, máy điện và thiết bị điện.
(VNF) - Bộ Chính trị quyết định thi hành kỷ luật cảnh cáo đối với ông Nguyễn Văn Hiếu và cho thôi giữ các chức vụ.
(VNF) - Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình cho biết, dự kiến trong nghị định liên quan đến triển khai Luật Quảng cáo sửa đổi sẽ có sự điều chỉnh chi tiết hơn với người nổi tiếng, theo hướng tăng thêm chế tài xử phạt, cấm không cho quảng cáo.
(VNF) - Cùng với Ecopark, hai khu đô thị Vinhomes Ocean Park 2 và 3 không chỉ cải thiện hạ tầng và kinh tế mà còn góp phần nâng cao vị thế của huyện Văn Giang tại Hưng Yên.
