Quốc hội ngày 1/12 thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và Khoáng sản. Nội dung liên quan đến quản lý đất hiếm - loại khoáng sản chiến lược đang có nhu cầu tăng mạnh toàn cầu thu hút nhiều ý kiến từ các đại biểu.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nhấn mạnh đất hiếm là tài nguyên quý, trữ lượng không nhiều và phân bố rải rác, chủ yếu ở khu vực đồng bào dân tộc. Ông cảnh báo nếu không có cơ chế bảo vệ chặt chẽ, việc khai thác bừa bãi hoặc buôn bán lén lút hoàn toàn có thể xảy ra.
Theo ông, đất hiếm “cần được quản lý nghiêm, có chế độ chính sách riêng để bảo vệ”, đồng thời quá trình thăm dò - khai thác phải được kiểm soát từ đầu để bảo đảm an toàn môi trường và phòng ngừa tác động thiên tai.
Nhắc đến những tác động của khai thác khoáng sản với địa hình và rủi ro thiên tai, ông Hòa lưu ý tình trạng mưa lũ ngày càng bất thường. Nếu khai thác sai quy hoạch, khối lượng vượt mức cho phép, tác động đến sườn núi và khu dân cư, hậu quả có thể rất nghiêm trọng.
Ông dẫn chứng có những dự án chỉ được phép khai thác 1.000m³ nhưng thực tế khai thác đến 2.000 - 3.000m³, làm gia tăng nguy cơ sạt lở và lũ quét. Vì vậy, cần quy định rõ giới hạn, phạm vi, khối lượng khai thác và tăng chế tài giám sát.
Cùng quan điểm, đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Đồng Nai) khẳng định đất hiếm là tài nguyên chiến lược đặc biệt, gắn với các ngành công nghiệp nền tảng như năng lượng tái tạo, công nghệ cao, chuyển đổi số và quốc phòng. Với 17 nguyên tố kim loại thuộc nhóm đất hiếm đang được sử dụng trong các công nghệ then chốt, bà Sang nhận định nhu cầu toàn cầu sẽ tiếp tục tăng nhanh trong bối cảnh chuyển đổi năng lượng và phát triển trí tuệ nhân tạo.
Theo bà, đất hiếm không chỉ là hàng hóa đặc biệt mà còn có ảnh hưởng trực tiếp đến quốc phòng, an ninh và ngoại giao. Do đó, luật cần thiết kế các quy định mang tính ổn định lâu dài, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho việc quản lý, thăm dò và chế biến sâu. Bà đề xuất nghiên cứu bổ sung một chương riêng về các loại khoáng sản quan trọng để đảm bảo tính nhất quán và phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP. HCM) cũng đánh giá đất hiếm cần được quản lý như khoáng sản nhóm I - nhóm tài nguyên quan trọng nhất. Tuy nhiên, ông yêu cầu bổ sung quy định kiểm soát chặt chẽ hoạt động xuất khẩu và đặt tỷ lệ chế biến sâu tối thiểu trong nước nhằm tránh tình trạng “xuất thô, mua lại tinh”, gây thất thoát giá trị và lệ thuộc công nghệ nước ngoài.
Ông Hùng cảnh báo đất hiếm là lĩnh vực nhạy cảm, có nguy cơ bị thâu tóm tài nguyên hoặc rò rỉ công nghệ. Vì vậy, cần có quy trình thẩm định an ninh kinh tế - công nghệ trước khi chuyển giao công nghệ, liên doanh quốc tế hay xuất khẩu sản phẩm chế biến sâu. Điều này nhằm bảo đảm chủ quyền tài nguyên và giữ được năng lực nội sinh của ngành công nghiệp đất hiếm quốc gia.
Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết Việt Nam là một trong ba quốc gia có trữ lượng đất hiếm lớn nhất thế giới, phân bố tại 21 tỉnh, thành. Bộ đã khoanh định khu vực có đất hiếm và đang chủ trì xây dựng Chiến lược quốc gia về đất hiếm, dự kiến trình Chính phủ vào đầu năm 2026.
Theo ông Thắng, trọng tâm của chiến lược là xây dựng chuỗi giá trị khép kín từ khai thác, chế biến sâu đến sản xuất ứng dụng, hạn chế tối đa xuất khẩu thô. “Quan trọng nhất là làm sao đưa đất hiếm vào khai thác và chế biến sâu để mang lại lợi ích tối đa cho đất nước,” ông nhấn mạnh.
Dự thảo luật lần này cũng tách riêng một chương về đất hiếm để tạo cơ sở pháp lý đầy đủ cho Chính phủ ban hành các nghị định, quy định dưới luật. Bộ trưởng cho biết việc khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản sẽ được thực hiện theo nguyên tắc chặt chẽ, có đánh giá liên ngành về nhu cầu thị trường, tác động môi trường, hiệu quả sử dụng tài nguyên và sinh kế của người dân.
Việc thiết kế cơ chế kiểm soát từ khâu thăm dò, trữ lượng đến chế biến sâu giúp giảm rủi ro lãng phí tài nguyên và ngăn chặn việc lợi dụng chính sách. Đây cũng là bước cần thiết để bảo đảm chuỗi chế biến sâu trong nước được hình thành, phát triển bền vững.
Với khung pháp lý mới và chiến lược quốc gia đang được hoàn thiện, các đại biểu kỳ vọng đất hiếm sẽ trở thành động lực kinh tế quan trọng, đóng góp vào các ngành công nghệ cao và tăng cường vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Đồng thời, việc quản lý chặt chẽ ngay từ đầu sẽ giúp bảo vệ tài nguyên, bảo đảm an ninh kinh tế và duy trì chủ quyền với một trong những nguồn lực chiến lược nhất của quốc gia.
Tags:
(VNF) - Theo cơ quan cảnh sát điều tra, thống kê doanh thu của Công ty TNHH Thương mại vàng bạc Kim Chung trong 5 năm (2020-2025) lên tới 5.000 tỷ đồng, nhưng mỗi tháng chỉ nộp thuế cho nhà nước xấp xỉ 10 triệu đồng.
Khi dòng tiền đóng góp ngày càng lớn, minh bạch tài chính không còn là lựa chọn mà trở thành nghĩa vụ bắt buộc của mọi cá nhân và tổ chức vận hành quỹ, dự án từ thiện.
(VNF) - Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều cơ hội song hành thách thức, từ xung đột địa chính trị, rủi ro an ninh phi truyền thống đến những điểm nghẽn nội tại kéo dài hơn một thập kỷ. Mục tiêu tăng trưởng hai con số chỉ khả thi khi nền kinh tế thực sự đổi mới tư duy, chuyển sang mô hình tăng trưởng bền vững hơn và dám tạo ra những cách làm đột phá.
(VNF) - UBND tỉnh Khánh Hòa có văn bản gửi Công an tỉnh về việc rà soát, kiểm tra việc vận hành xả lũ các hồ chứa trên địa bàn tỉnh.
(VNF) - Theo đại biểu Quốc hội, điện hạt nhân luôn đòi hỏi những tiêu chuẩn cao nhất về an toàn, an ninh và quản lý rủi ro. Do đó, khuyến khích doanh nghiệp tham gia không có nghĩa là “mở cửa hoàn toàn”.
(VNF) - Chính phủ đã xử lý, tháo gỡ 1.759 dự án nhà đất với tổng vốn hơn 220.000 tỷ đồng tại Hà Nội, TP. HCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa và Tây Ninh.
(VNF) - Chính phủ đề xuất bỏ nội dung áp thuế giá trị gia tăng với sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác...
(VNF) - Cảng hàng không quốc tế Ninh Bình có mức đầu tư khoảng 23.216 tỷ đồng, dự kiến xây dựng từ năm 2027, đến năm 2029 đưa vào hoạt động.
(VNF) - Đại biểu quốc hội ý kiến rằng, việc sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) nếu không chặt chẽ, có thể tạo kẽ hở cho các doanh nghiệp mua khống hóa đơn để hợp thức hóa đầu vào và hoàn thuế.
(VNF) - TP. HCM được giao hơn 118.900 tỷ đồng vốn đầu tư công, trong thời gian còn lại của năm 2025, phải giải ngân khoảng 50.000 tỷ đồng để đạt kế hoạch.
(VNF) - Tuần làm việc cuối cùng của kỳ họp 10 - kỳ họp cuối nhiệm kỳ, Quốc hội sẽ bấm nút thông qua số lượng luật, nghị quyết lớn và có thể xem là 'kỷ lục'.
(VNF) - Nhiều chính sách tiền lương tác động đến hàng triệu công chức, viên chức, người lao động sẽ có hiệu lực ngay từ đầu năm 2026.
(VNF) - Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, có 20/34 địa phương đạt tốc độ tăng trưởng từ 8% trở lên, trong đó đáng chú ý 6 tỉnh, thành phố đạt mức tăng trưởng trên 10%.
(VNF) - Bão lũ năm nay đã gây thiệt hại nặng nề, ước tính lên tới 97.000 tỷ đồng. Trước thực tế này, chính sách giảm lãi suất 2% cho các khoản tín dụng được triển khai, hỗ trợ nông dân và doanh nghiệp nông nghiệp.
(VNF) - Nói đến ông Đỗ Quang Hiển là người hâm mộ thể thao Việt Nam luôn nghĩ đến một ông bầu đầu tư bóng đá đã 20 năm, nhưng không có nhiều người biết ông cũng đầu tư vào bóng bàn đến… 18 năm!
(VNF) - Lần đầu tiên, doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ được đưa vào đánh giá bền vững thông qua bộ chỉ số riêng trong Chương trình CSI 2025, đánh dấu bước mở rộng quan trọng của VCCI nhằm lan tỏa phát triển bền vững tới toàn bộ hệ sinh thái doanh nghiệp Việt Nam.
(VNF) - Giải bóng đá Báo chí các tỉnh, thành là sân chơi dành riêng cho những người làm báo – nơi các phóng viên, nhà báo gặp gỡ, giao lưu và gắn kết qua tinh thần thể thao trung thực và đồng đội. Năm nay, Câu lạc bộ Báo chí Nghệ Tĩnh là đơn vị đăng cai tổ chức.
(VNF) - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết thời gian qua, dù đã triển khai các dự án điện gió, điện mặt trời, thủy điện, nhưng nhìn chung nguồn cung vẫn chưa thể đáp ứng đủ đảm bảo cho yêu cầu đi lên công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước.
(VNF) - Nhóm đối tượng lừa đảo tại Campuchia nhằm vào công dân Việt Nam ở trong nước bằng hình thức kêu gọi đầu tư vào các dự án giả mạo của Vingroup, Doji với quy mô đặc biệt lớn.
(VNF) - Một số ĐBQH đề nghị có biện pháp ràng buộc các nền tảng xuyên biên giới trả phí bản quyền, chia sẻ doanh thu với báo chí.
(VNF) - Lâm Đồng ghi nhận mưa lớn xuất hiện trở lại sau vài ngày nắng ngắn ngủi khiến đèo Mimosa và các đèo khác lại sạt lở nghiêm trọng. Cơ quan chức năng đang tập trung lực lượng, phương tiện khắc phục các sự cố sạt lở trên các đèo để sớm lưu thông trở lại.
(VNF) - Học sinh Hà Nội sẽ phải tạm dừng học trực tiếp nếu chỉ số chất lượng không khí VN_AQI vượt ngưỡng 301 mức “nguy hại”.
(VNF) - Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu hình thành các cực tăng trưởng mới, nhiều chuyên gia cho rằng TP. HCM đang bước vào giai đoạn có tính bản lề để tiệm cận mô hình “siêu đô thị” của khu vực.
(VNF) - Tổng giám đốc Tập đoàn Phúc Hoàng Nguyên Nguyễn Đình Nam bị bắt tạm giam để điều tra về hành vi “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.
(VNF) - Phó chủ tịch thường trực UBND TP. Hà Nội Dương Đức Tuấn vừa ký, ban hành kế hoạch số 325 về khắc phục tình trạng ngập úng tại thủ đô.
(VNF) - Theo cơ quan cảnh sát điều tra, thống kê doanh thu của Công ty TNHH Thương mại vàng bạc Kim Chung trong 5 năm (2020-2025) lên tới 5.000 tỷ đồng, nhưng mỗi tháng chỉ nộp thuế cho nhà nước xấp xỉ 10 triệu đồng.
(VNF) - Một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng bùng phát tại tòa nhà văn phòng ở trung tâm Jakarta khiến ít nhất 22 người thiệt mạng, trong đó có một phụ nữ mang thai. Lực lượng chức năng Indonesia huy động hàng trăm nhân viên cùng gần 30 xe chữa cháy để dập lửa, song thiệt hại về người vẫn ở mức đặc biệt nghiêm trọng.
