Nhân sự ngân hàng: Đồng loạt cắt giảm nhưng không thể không tuyển mới

Giảm lao động: Xu hướng vẫn diễn ra

Kết quả cuộc điều tra xu hướng kinh doanh của các Tổ chức tín dụng (TCTD) quý III/2025 được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố cho biết, tình hình lao động việc làm của ngành tài chính ngân hàng trong quý II/2025 có “cải thiện” so với quý trước, nhưng mức độ “cải thiện” thấp hơn so với quý I/2025 và thấp hơn kỳ vọng ghi nhận tại kỳ điều tra trước.

Trong quý II/2025, có 37,39% TCTD cho biết đã tuyển dụng thêm lao động và 27,83% TCTD cho biết đã cắt giảm lao động. Tại thời điểm cuối quý II/2025, 73,04% TCTD nhận định số lượng lao động hiện có tại đơn vị đáp ứng đủ nhu cầu công việc; 25,22% TCTD nhận định đang thiếu lao động và 1,74% TCTD cho biết đang thừa lao động. Dự kiến trong quý III/2025 cũng như cả năm 2025, tình hình lao động việc làm được kỳ vọng tiếp tục khả quan với 38-50% TCTD dự kiến tuyển dụng thêm lao động và 13-19% TCTD dự kiến cắt giảm lao động.

Số liệu trên cho thấy, xu hướng cắt giảm lao động vẫn đang dẫn dắt. Xung quanh vấn đề này, bà Ngô Thị Ngọc Lan, Giám đốc Navigos Search miền Bắc, nhận định câu chuyện cắt giảm nhân sự không còn xa lạ tại Việt Nam cũng như trên thế giới. Ngay trong năm 2025, nhiều ông lớn trong ngành công nghệ toàn cầu sa thải hàng ngàn lao động trên khắp thế giới dù doanh nghiệp vẫn báo lãi khủng. Do vậy, việc các doanh nghiệp tại Việt Nam nói chung và các ngân hàng nói riêng cắt giảm nhân sự cũng là điều dễ hiểu.

Phân tích nguyên nhân dẫn đến xu hướng cắt giảm nhân sự diễn ra, bà Lan cho biết, thứ nhất, trước yêu cầu cắt giảm chi phí để giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp, nền kinh tế của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng tiến hành rà soát nội bộ, cắt giảm hoặc sắp xếp lại các vị trí, bộ phận không cần thiết, nhân sự kém hiệu quả nhằm đẩy mạnh cắt giảm chi phí, tối ưu hóa nguồn lực, gia tăng lợi nhuận.

Thứ hai, tác động của công nghệ. Các ngân hàng đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng vào hệ thống công nghệ để giúp tối ưu hóa các hoạt động nội bộ và trải nghiệm khách hàng. Công nghệ hay trí tuệ nhân tạo (AI) chưa thay thế được hoàn toàn con người trong ngành ngân hàng, nhưng đã đảm nhiệm được rất nhiều tác nghiệp của con người, dẫn đến nguồn lực để hoàn thành khối lượng công việc tương tự cần ít hơn, đặc biệt các nghiệp vụ mang tính vận hành hoặc khối hỗ trợ.

Thứ ba, sự sáp nhập hay đổi chủ trong thời gian qua. Với đơn vị quản lý mới, ông chủ mới thì định hướng và yêu cầu phát triển của ngân hàng cũng có sự thay đổi. Một trong những thay đổi rõ nét là thay đổi về nhân sự, bao gồm cả các cấp lãnh đạo hay nhân viên. Việc sa thải nhân sự cũng thường thấy ở nhóm ngân hàng này.

“Thực tế, các ngân hàng đang cắt giảm và sa thải nhân sự không có nghĩa là họ không tuyển. Như đã nêu ở trên, một trong những lý do ngân hàng sa thải là cắt giảm những nhân sự không hiệu quả và thay thế bằng những nhân sự chất lượng hơn. Điều này cũng đồng nghĩa với việc tuyển dụng khắt khe hơn”, bà Lan nhấn mạnh.

Chuyển đổi số và câu chuyện nhân sự

Công cuộc chuyển đổi có nghĩa phải làm nhiều thứ mới mẻ so với các cách thức vận hành trước đây, do vậy, các ngân hàng có nhu cầu lớn tuyển dụng những người có kinh nghiệm chuyển đổi, tư duy sáng tạo, khả năng quản trị và quản lý dự án mạnh mẽ. Một điểm đáng chú ý trong xu hướng tuyển dụng vài năm trở lại đây, là các ngân hàng bắt đầu chú trọng nhiều hơn đến việc xây dựng đội ngũ nhân sự cho mảng dữ liệu (data) và AI.

Ông Đào Hồng Giang, Phó chủ tịch Điều hành kiêm Giám đốc Khối Tài chính - Ngân hàng FPT IS, Tập đoàn FPT chia sẻ, AI đang là xu hướng quan trọng trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Các cuộc cách mạng công nghiệp mỗi khi xảy ra trong quá khứ đều có những tranh cãi rất lớn về việc chúng liệu có thay thế con người, từ cách mạng công nghiệp lần thứ nhất về động cơ hơi nước, cách mạng công nghiệp lần thứ hai về điện khí hoá, cách mạng công nghiệp thứ ba về công nghệ thông tin và tự động hoá. Kết quả của những lần trước đó đều cho thấy máy móc, công nghệ không thay thế hoàn toàn, nhưng làm thay đổi mạnh mẽ cách thức con người lao động, giúp tăng năng suất lao động, giải phóng con người khỏi những công việc đơn giản.

“AI tiến hoá hơn và đang được cho rằng sẽ “giải phóng” con người khỏi không chỉ việc đơn giản, mà có thể là những tác nghiệp ra quyết định với vai trò chủ động hơn và lớn hơn”, ông Giang nhận định.

Tuy nhiên, dữ liệu và AI trong ngành ngân hàng mới chỉ nổi lên tại Việt Nam trong khoảng 2 - 3 năm trở lại đây, nên rất ít nhân sự sẵn có đã được đào tạo. Theo bà Lan, trong hoạt động “săn đầu người” luôn có khái niệm Buy - Build - Borrow nhằm giải quyết bài toán thiếu hụt nhân sự.

Chiến thuật Buy đó là thu hút nhân tài trên thị trường sẽ giúp giải quyết nhanh chóng sự thiếu hụt nhân sự trước mắt. Một số ngân hàng cổ phần lớn sẵn sàng chi trả mức đãi ngộ hấp dẫn để thu hút và chiêu mộ các chuyên gia dữ liệu và AI từ các công ty bigtech (công ty công nghệ hàng đầu), Fintech, hay thậm chí chiêu mộ ứng viên người Việt từ nước ngoài về nước, hay người nước ngoài.

Chiến thuật Build là phát triển nguồn nhân lực nội bộ. Build được triển khai song song với Buy. Có những ngân hàng xây dựng các trung tâm đào tạo chuyên sâu về AI và dữ liệu cho nhân sự công nghệ nội bộ. Ngoài ra, đầu tư ươm mầm nhân sự dữ liệu và AI tương lai thông qua việc kết nối với các trường đại học để chuẩn bị sẵn nguồn nhân lực hiếm này cũng là giải pháp của một số ngân hàng,

Đối với chiến thuật Borrow, thuê ngoài hoặc hợp tác chuyên gia cũng được một số ngân hàng áp dụng. Trước đây, khái niệm IT nhân lực thuê ngoài (outsourcing) khá phổ biến. Rất nhiều công ty công nghệ cung ứng nhân sự hoặc triển khai các bài toán về công nghệ cho khách hàng ngành ngân hàng. Còn hiện nay, việc thuê ngoài hoặc hợp tác với các công ty công nghệ chuyên trong mảng AI, dữ liệu cũng không phải là mới lạ. Các ngân hàng có thể sử dụng các chuyên gia hợp đồng ngắn hạn để giải quyết những bài toán cấp bách, hoặc giao những dự án này cho các công ty bên ngoài.

Ông Giang nhận định: “Việt Nam đang được đánh giá rất cao trong khu vực và trên thế giới vì chúng ta đang có khoảng 1 triệu nhân sự trong ngành công nghệ thông tin. Tuy nhiên, với các mục tiêu đặt ra trong các Nghị quyết quan trọng gần đây của Bộ chính trị như Nghị quyết 57-NQ/TW thì nguồn nhân lực công nghệ chất lượng cao vẫn là một thách thức rất lớn của Việt Nam”.