Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội vừa có báo cáo gửi các đại biểu Quốc hội về kết quả khảo sát một số nội dung trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về xuất bản, in, phát hành sách giáo khoa giáo dục phổ thông (SGK GDPT) giai đoạn 2012 - 2017.
Theo đó, việc khảo sát được tập trung vào 2 vấn đề lớn: hệ thống văn bản pháp luật của nhà nước còn chồng chéo và việc quy định Bộ Giáo dục Đào tạo chịu trách nhiệm chính trong biên soạn, in ấn và phát hành sách giáo khoa (SGK) liên quan đến cơ quan xuất bản của Bộ là Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
Về cơ chế chính sách quản lý với hoạt động xuất bản, in, phát hành SGK, Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng nhận định dù hành lang pháp lý thuận lợi nhưng thực tế, một số quy định điều chỉnh lĩnh vực này vẫn còn bất cập.
Điển hình như quy định về thẩm quyền của Bộ Giáo dục Đào tạo trong việc biên soạn, xuất bản, in và phát hành SGK, giáo trình trong Luật Giáo dục hiện hành được cho là nguyên nhân chính dẫn tới độc quyền trong hoạt động xuất bản, in, phát hành SGK giáo dục phổ thông trong những năm qua, làm cho hoạt động này thiếu tính cạnh tranh, công bằng.
Quy định về việc định giá, điều chỉnh giá bán lẻ xuất bản phẩm chưa thống nhất, làm ảnh hưởng đến tính chủ động, quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhà xuất bản.
Quy định về chế tài xử lý hành vi vi phạm trong hoạt động xuất bản, in, phát hành còn thiếu, chưa đáp ứng yêu cầu tình hình vi phạm ngày càng tăng và tinh vi.
Về việc quản lý cấp, đổi giấy phép xuất bản; bản quyền và thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động xuất bản, in, phát hành SGK, Uỷ ban cho hay đến tháng 12/2017, có 37 nhà xuất bản được cấp phép hoạt động, tuy nhiên chỉ có NXB Giáo dục có chức năng xuất bản SGK.
Sau khi có chủ trương “Thực hiện xã hội hóa biên soạn SGK; có một số SGK cho mỗi môn học”, đến nay có 5 nhà xuất bản khác đủ điều kiện về nguồn nhân lực và mạng lưới cộng tác viên, được Bộ Thông tin và Truyền thông xem xét, bổ sung chức năng xuất bản SGK.
Hạn chế được Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng nêu rõ là trong thời gian dài, chỉ có Nhà xuất bản Giáo dục được cấp phép, có chức năng xuất bản SGK. Điều này không chỉ làm cho hoạt động xuất bản, in, phát hành SGK thiếu khách quan, công bằng, cạnh tranh mà còn hạn chế vai trò quản lý của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Cũng theo Uỷ ban này, mối liên hệ giữa Nhà xuất bản Giáo dục với các công ty con là mối quan hệ liên kết xuất bản theo Luật Xuất bản. Theo đó, Nhà xuất bản Giáo dục phải kí hợp đồng liên kết xuất bản với công ty con của mình đối với từng xuất bản phẩm. Điều này phát sinh thủ tục hành chính, làm giảm tính chủ động của nhà xuất bản đối với công ty con trong thực hiện kế hoạch hằng năm.
Công tác quản lý nhà nước về thị trường SGK tại một số địa phương chưa được chú trọng, thậm chí có dấu hiệu buông lỏng, phó mặc việc quản lý hoạt động xuất bản, in, phát hành SGK cho ngành giáo dục.
Ngoài ra, công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động xuất bản, in, phát hành SGK đã được quan tâm nhưng chưa thường xuyên, lực lượng còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu; xử phạt vi phạm chưa nghiêm nên khó khắc phục được tình trạng in lậu, in giả, sao chép trái phép SGK đang ngày càng tinh vi, phức tạp, lan rộng, có xu hướng gia tăng.
Liên quan đến thực trạng xuất bản, in, phát hành SGK, Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng cho biết qua khảo sát, dư luận rất băn khoăn cho rằng việc Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa tổ chức biên soạn, vừa tổ chức thẩm định, phê duyệt, chỉ đạo việc xuất bản, in và phát hành SGK đã tạo ra thế độc quyền khép kín trong tất cả các khâu của quy trình từ biên soạn đến phát hành.
Việc chỉ có duy nhất 1 đơn vị được giao tổ chức xuất bản SGK dễ dẫn đến nguy cơ xảy ra các hành vi lạm dụng vị trí độc quyền gây hạn chế cạnh tranh, hạn chế việc thúc đẩy cạnh tranh nhằm nâng cao chất lượng, giảm giá bán SGK, mở rộng, tạo điều kiện thuận lợi trong phát hành, đáp ứng yêu cầu lựa chọn của người tiêu dùng.
Việc giao Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên soạn, phê duyệt, xuất bản SGK không phù hợp với Luật Xuất bản 2012 và xu hướng phổ biến trên thế giới hiện nay là cơ quan quản lý nhà nước không tham gia biên soạn, xuất bản mà chỉ tổ chức kiểm duyệt, thẩm định SGK.
Về in, phát hành SGK, theo cơ quan tiến hành khảo sát, việc in SGK được đấu thầu rộng rãi sau khi đã trừ sản lượng giao cho các đơn vị in nội bộ của Nhà xuất bản Giáo dục và những tên sách có số lượng in thấp. Cách thức như trên và kết quả đấu thầu trong thời gian qua cho thấy hoạt động in SGK còn khép kín, tính cạnh tranh chưa cao,... có thể dẫn đến hạn chế về chất lượng, khó giảm giá thành, chưa khuyến khích việc đầu tư phát triển ngành in.
Bên cạnh đó, tình trạng in lậu, in nối bản SGK GDPT ngày càng lan rộng, tinh vi và phức tạp, gây khó khăn cho các cơ quan quản lý nhà nước và người sử dụng trong phân biệt thật, giả, phát hiện vi phạm; ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của các tác giả, của nhà xuất bản và người tiêu dùng. SGK in lậu có chất lượng kém: hình ảnh bị mờ, chữ mất nét, không có các nội dung chỉnh sửa, bổ sung, gây khó khăn cho học sinh trong quá trình học.
Đáng lưu ý, cơ quan khảo sát chỉ ra thực tế, giá bán bộ SGK thấp, nhưng đi kèm với bộ SGK còn hệ thống sách bài tập in sẵn và tài liệu bổ trợ (tùy cấp học) có giá tương đương hoặc cao hơn giá SGK. Nếu tính cả số tiền mua sách bài tập và tài liệu bổ trợ, phụ huynh, giáo viên phải trả số tiền gấp đôi hoặc hơn nữa.
Hơn nữa, trong nhiều năm qua, tình trạng phần lớn SGK chỉ sử dụng một lần, gây lãng phí ngân sách nhà nước, tăng chi trả của người dân, gây bức xúc dư luận xã hội.
Trước hàng loạt bất cập đã nêu, cơ quan tiến hành khảo sát kiến nghị Quốc hội sửa đổi, bổ sung hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về xuất bản, in, phát hành xuất bản phẩm, đặc biệt là SGK nhằm sửa đổi các quy định bất cập, bổ sung các quy định mới từ yêu cầu thực tiễn theo hướng đồng bộ, thống nhất, tạo lập môi trường pháp lý công bằng, có tính cạnh tranh, khuyến khích xã hội hóa, thu hút đầu tư phát triển lĩnh vực này.
Bên cạnh đó, tăng cường hoạt động giám sát, kịp thời chỉ ra tồn tại hạn chế trong thực hiện chính sách, pháp luật, làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, có giải pháp khắc phục hiệu quả tồn tại hạn chế trong lĩnh vực xuất bản, in, phát hành xuất bản phẩm nói chung, SGK nói riêng.
| Doanh thu bán SGK tăng 1.000 tỷ/năm Báo cáo kết quả khảo sát vừa được hoàn thành, gửi tới các đại biểu Quốc hội của Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng nêu rõ: Sản lượng in SGK những năm gần đây rất lớn. Chỉ riêng năm 2017, số sách in là 107.807.120 bản sách/tổng sản lượng 312.000.000 bản in xuất bản phẩm cả nước, chiếm tỷ lệ khoảng 30%. Tính cả sách tham khảo, sách VNEN và tài liệu Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ giáo dục thì tỷ lệ này lên tới 75% tổng sản lượng xuất bản phẩm toàn quốc. Doanh thu từ bán SGK giáo dục phổ thông những năm gần đây cũng lên khoảng 1.000 tỷ đồng/năm. Lợi nhuận từ SGK hằng năm tăng, trong đó năm 2016 tăng 72 tỷ đồng, năm 2017 là 150,8 tỷ đồng. Mức chi chiết khấu phát hành SGK GDPT 25% (khoảng 250 tỷ đồng/năm) được cho là khá cao, chưa thật phù hợp với cơ cấu giá thành vốn. |
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Tiến Huy, Giám đốc Văn phòng Doanh nghiệp vì sự Phát triển bền vững (VCCI) cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường quốc tế, kinh doanh có trách nhiệm không còn là lựa chọn tự nguyện, mà đã trở thành một tiêu chuẩn bắt buộc.
(VNF) - Mưa lũ những ngày qua đã gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tại các miền Trung, khiến 102 người chết và mất tích, hàng trăm nghìn ngôi nhà bị ngập, hơn 80.000ha lúa và hoa màu hư hỏng...
(VNF) - Thanh tra Chính phủ vừa chỉ ra hạn chế, thiếu sót, vi phạm tại dự án Cải tạo, nâng cấp đê Hữu sông Đáy do Ban QLDA Đầu tư xây dựng công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Bình làm chủ đầu tư.
(VNF) - Trang web chính thức của thẩm mỹ viện Mailisa vẫn công khai hiển thị toàn bộ sản phẩm và cho phép khách hàng đặt mua như bình thường.
(VNF) - Đóng góp cho Dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) đề nghị bổ sung cụm từ “kỹ năng quản lý tài chính cá nhân – gia đình” vào nội dung về phát triển mạnh mẽ, toàn diện văn hoá và con người Việt Nam.
(VNF) - Ông Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng kinh tế Việt Nam năm 2025 duy trì tăng trưởng ấn tượng khoảng 7,85% nhờ những điểm sáng từ đầu tư công, vốn FDI và triển khai đồng bộ “Bộ tứ chiến lược” cùng các Nghị quyết mới, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng bền vững trong dài hạn.
(VNF) - Không chỉ là “thành phố biển” theo mùa, Hải Phòng đang từng bước tái cấu trúc ngành du lịch theo hướng khai thác quanh năm.
(VNF) - Ngày 21/11, Ban tổ chức Giải bóng đá báo chí tỉnh thành 2025 đã tổ chức cuộc họp khởi động nhằm chuẩn bị các công việc cần thiết cho giải đấu năm nay.
(VNF) - Liên danh Chủ đầu tư Tổng công ty Đầu tư và Phát triển nhà Hà Nội và Tổng công ty Viglacera – CTCP hướng dẫn hồ sơ mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội của dự án nhà ở xã hội CT3 thuộc dự án đầu tư xây dựng Khu nhà ở xã hội tại ô đất CT3, CT4 KĐT mới Kim Chung, xã Thiên Lộc, thành phố Hà Nội.
(VNF) - Hai dự án xây dựng cơ sở hạ tầng Khu du lịch sinh thái Tràng An (gọi tắt là dự án Sinh thái Tràng An) và Dự án thành phần xây dựng cơ sở hạ tầng khu núi chùa Bái Đính (dự án Núi chùa Bái Đính) vừa bị Thanh tra Chính phủ nêu ra hàng loạt sai phạm, tồn tại.
(VNF) - Mưa lớn kéo dài nhiều ngày qua đã gây ngập lụt nghiêm trọng trên diện rộng ở Khánh Hòa, khiến gần 15.000 hộ dân bị ảnh hưởng và 126 điểm giao thông sạt lở. Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh cho biết đây mới chỉ là số liệu thống kê ban đầu, bởi nhiều khu vực vẫn đang ngập sâu, mất điện, mất liên lạc, gây khó khăn cho công tác rà soát thiệt hại.
(VNF) - Trước tình hình mưa lớn kéo dài gây lũ lịch sử tại nhiều tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, Hà Nội đã xây dựng kế hoạch hỗ trợ các địa phương bị thiệt hại.
(VNF) - Bà Phan Thị Mai cùng chồng là Hoàng Kim Khánh - chủ thẩm mỹ viện Mailisa - bị bắt với cáo buộc buôn lậu.
(VNF) - Trước sự lan rộng nhanh chóng của thuốc lá điện tử và các sản phẩm nicotine mới trong giới trẻ, COP11 của WHO cảnh báo về “nạn dịch thuốc lá mới” và kêu gọi các quốc gia hành động khẩn cấp.
(VNF) - Mưa lũ những ngày qua khiến miền Trung chịu thiệt hại đặc biệt nặng nề, với 52 người chết và mất tích, hàng chục nghìn nhà dân ngập sâu và tổng thiệt hại kinh tế ước vượt 3.000 tỷ đồng
(VNF) - Nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ lạc quan với mục tiêu tăng trưởng GDP đạt 10% trở lên trong Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 được Quốc hội thông qua. Tuy vậy, để mục tiêu này trở nên khả thi hơn, các đại biểu cho rằng cần nâng cao công tác cải cách thể chế, đưa chủ trương, chính sách vào đời sống kinh tế, xã hội và thực tiễn.
(VNF) - Để đạt mục tiêu tăng trưởng cả năm 8,5%, quý IV phải tăng hơn 12% - đây là mức tăng mà nhiều năm liền TP. HCM chưa từng đạt đến.
(VNF) - Nhiều doanh nghiệp thu hẹp tồn kho để giảm áp lực chi phí, trong khi một số khác tăng tích trữ đón nhu cầu cuối năm.
(VNF) - Theo Nghị định 282/2025/NĐ-CP, từ ngày 15/12/2025, các khách sạn, nhà nghỉ sẽ không được phép giữ thẻ căn cước của khách mà chỉ được quét, nhập thông tin hoặc đối chiếu theo đúng quy định, sau đó phải trả lại ngay cho khách.
(VNF) - TS Trương Anh Dũng, Cục trưởng Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên (Bộ Giáo dục và Đào tạo), nhấn mạnh: đầu tư cho giáo dục không chỉ là chi phí trước mắt, mà là khoản đầu tư chiến lược, mang lại lợi nhuận bền vững cho tương lai quốc gia.
(VNF) - Ninh Bình kêu gọi đầu tư 6 dự án bất động sản trị giá hơn 3.460 tỷ đồng, đánh dấu đợt mời gọi lớn nhất trong năm. Hồ sơ mời thầu sẽ được phát hành từ đầu tháng 12/2025.
(VNF) - Mưa lũ khiến nơi ở Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa chìm trong biển nước, hàng nghìn hộ dân bị cô lập, nguy cơ lũ quét và sạt lở đất tiếp tục ở mức cao khi mưa lớn còn kéo dài.
(VNF) - Đại biểu Quốc hội cho rằng việc người dân thức đêm, xếp hàng từ 3h sáng để đi đăng ký mua hàng cây vàng không thể nói là tiết kiệm.
(VNF) - Đại biểu Quốc hội đề nghị việc đầu tư dự án sân bay Gia Bình phải nhanh hơn, tiến độ phải khẩn trương, tập trung hơn để sân bay Gia Bình là cảng hàng không 5 sao.
(VNF) - Ông Trần Phong, Phó Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa, được HĐND tỉnh tín nhiệm bầu giữ chức Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, nhiệm kỳ 2021-2026.
(VNF) - Ông Nguyễn Tiến Huy, Giám đốc Văn phòng Doanh nghiệp vì sự Phát triển bền vững (VCCI) cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường quốc tế, kinh doanh có trách nhiệm không còn là lựa chọn tự nguyện, mà đã trở thành một tiêu chuẩn bắt buộc.
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.
