Shinkansen: Biểu tượng về sự chuyển mình của Nhật Bản
(VNF) - Tròn 60 năm trước, một đoàn tàu cao tốc màu trắng bóng chạy vun vút qua vùng nông thôn Nhật Bản đã đánh dấu một kỷ nguyên mới trong ngành du lịch. Không chỉ tốc độ làm cho Shinkansen trở nên đặc biệt, nó còn là biểu tượng cho sự chuyển mình sau chiến tranh của Nhật Bản, một “kỳ quan công nghệ” đã định hình lại các thành phố và truyền cảm hứng cho thế giới.
‘Buổi bình minh’ của kỷ nguyên tàu cao tốc
Vào 6h sáng 1/10/1964, hai đoàn tàu khởi hành theo hai hướng ngược nhau từ Tokyo và Osaka đã ghi dấu vào lịch sử Nhật Bản. Những cảnh quay đen trắng cho thấy những người đàn ông, phụ nữ và trẻ em ăn mặc lịch sự đang ngạc nhiên trước cảnh đồng quê của họ vụt qua cửa sổ, một số có lẽ đang cố gắng trấn tĩnh khi bị cuốn đi với tốc độ chưa từng thấy trong hành trình bằng tàu hỏa.

Đám đông tụ tập trên các sân ga để xem hai chuyến tàu đến đích. Sau đó, giống như vẫn duy trì 6 thập kỷ nay, hai chuyến tàu đến đúng giờ, lúc 10h sáng, thả hành khách xuống sau hành trình dài 320 dặm (khoảng 515km) mà trước đây mất gần 7 tiếng nhưng đã được rút ngắn còn 4 tiếng.
Người Nhật gọi con tàu ấy là Shinkansen, có nghĩa là "con đường tàu huyết mạch mới" trong tiếng Nhật, ám chỉ sự khác biệt giữa những chiếc tàu cao tốc so với tàu hỏa thông thường. Nhiều người ví von rằng đây là buổi bình minh của “kỷ nguyên tàu cao tốc" của Nhật Bản, được coi rộng rãi là biểu tượng xác định cho sự phục hồi đáng kinh ngạc của đất nước sau Thế chiến II.
Sáu thập kỷ sau, Shinkansen đã trở thành “viên ngọc quý” trên vương miện của cơ sở hạ tầng giao thông công cộng Nhật Bản. Ngày nay, hơn 3.200km đường ray của Nhật Bản kết nối các thành phố lớn trên ba trong bốn hòn đảo chính của đất nước là Honshu, Kyushu và Hokkaido. Mạng lưới đường sắt cao tốc của Nhật Bản là mạng lưới rộng lớn thứ hai ở châu Á.
Tuy nhiên, quá trình phát triển của nó không phải là không có thử thách. Đường sắt Nhật Bản đã bị ảnh hưởng trong Thế chiến II, và đã có cuộc tranh luận về việc liệu đất nước này có đủ khả năng chi trả cho một dự án lớn như vậy hay không. Khi kế hoạch xây dựng tuyến Shinkansen bắt đầu được triển khai vào năm 1957, nhiều người đã phản đối, chỉ ra rằng nhu cầu sử dụng đường sắt ở Mỹ đang giảm sút.
Nhưng với sự bùng nổ kinh tế của những năm 1950, chính phủ Nhật Bản đã thúc đẩy dự án này, coi Shinkansen là phương tiện thiết yếu để kết nối các khu vực đông dân nhất của Nhật Bản. Sự quyết tâm này đã mang về cho Nhật Bản trái ngọt.
Trong sáu thập kỷ kể từ chuyến tàu đầu tiên, Shinkansen đã được công nhận trên toàn thế giới về tốc độ, hiệu quả di chuyển và tính hiện đại. Theo Central Japan Railway (Công ty Đường sắt Trung tâm Nhật Bản), chỉ riêng tuyến Tokyo-Nagoya-Osaka, được gọi là tuyến Tokaido, đã vận chuyển 6,4 tỷ khách. Trên mạng lưới Shinkansen hiện đã phát triển lên 9 tuyến, độ trễ trung bình là dưới một phút.
Mục đích của tuyến Shinkansen là kết nối các thành phố đông đúc của Nhật Bản và đưa mọi người đến thủ đô. Thời gian di chuyển được rút ngắn đã mở ra những định hướng mới cho các lựa chọn công việc và giải trí, cho phép người dân Nhật Bản cân nhắc việc sống xa chỗ làm. Sự phát triển của các thành phố dọc theo tuyến đường Shinkansen trong nhiều thập kỷ cho thấy tác động tích cực của nó đến nền kinh tế Nhật Bản.
Theo ông Christopher Hood, giảng viên ngành nghiên cứu Nhật Bản tại Đại học Cardiff của Anh, tác giả cuốn sách “Shinkansen: Từ tàu cao tốc đến biểu tượng của Nhật Bản hiện đại”, Shinkansen thực chất chưa từng lấy thước đo tốc độ làm mục tiêu của việc phát triển công nghệ, mà mục tiêu của Shinkansen là làm thế nào để tối ưu hóa di chuyển để phục vụ con người và cải thiện chất lượng môi trường.
Không ngủ quên trên chiến thắng
Vào thời điểm mới ra mắt, tốc độ tối đa 210km/h của Shinkansen đã khiến nó trở thành tuyến tàu hỏa nhanh nhất thế giới. Ngày nay, tàu Shinkansen có thể di chuyển với tốc độ lên tới 285km/h, với hành trình từ Tokyo đến Osaka đã được rút ngắn xuống còn 2 giờ 22 phút. Năm 1964, tuyến này phục vụ trung bình 60.000 hành khách một ngày; đến năm 2013, con số này là 424.000.
Shinkansen là biểu tượng của giao thông an toàn và sự chính xác tuyệt đối, khi chưa có một hành khách nào tử vong và số chuyến tàu đến muộn, thậm chí chỉ vài giây, là cực kỳ hi hữu.
Tuyến Tokaido Shinkansen là tuyến đầu tiên và vẫn là tuyến bận rộn nhất. Các tuyến chính khác bao gồm Sanyo Shinkansen, nối Kansai với vùng Chugoku phía tây; Tohoku Shinkansen, kéo dài từ Kanto đến vùng Tohoku phía bắc; Joetsu Shinkansen, nối Kanto và vùng Chubu trên bờ biển phía tây Honshu; và Kyushu Shinkansen, phục vụ đảo Kyushu cực tây nam của Nhật Bản. Tàu nhanh nhất hiện đang hoạt động ở Nhật Bản là Hayabusa Shinkansen, chạy trên tuyến Tohoku và Hokkaido, đạt tốc độ lên tới 320km/h.

Ngày nay, khi vấn đề biến đổi khí hậu ngày càng được quan tâm, những du khách có ý thức bảo vệ môi trường cân nhắc hơn về việc đi máy bay. Trong khi đó, các đoàn tàu Shinkansen chạy bằng điện, không xả khí thải trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều du khách.
Góp phần đảm bảo an toàn cho hành khách, Shinkansen tự hào có hệ thống tín hiệu được thiết kế đặc biệt để theo dõi các đoàn tàu khác mọi lúc để giúp chúng tránh va chạm nhau.
Central Japan Railway (JR Central), đơn vị vận hành tuyến Tokaido Shinkansen, chuẩn bị giành lại danh hiệu đơn vị sở hữu tuyến tàu nhanh nhất thế giới cho Nhật Bản với tàu đệm từ L0 Series - đạt tốc độ 603km/h trong quá trình thử nghiệm. Công nghệ đệm từ cho phép con tàu bay lơ lửng trên đường ray, giảm ma sát và di chuyển với tốc độ cực cao. Con tàu này dự kiến sẽ bắt đầu hoạt động giữa Tokyo và Nagoya ở miền trung Nhật Bản vào năm 2027.
Giám đốc quan hệ công chúng của JR Central cho hay mục đích của dự án là tạo ra một "hệ thống kép" với Shinkansen để đáp ứng nhu cầu và duy trì hoạt động ổn định trong trường hợp bảo trì hoặc xảy ra động đất lớn.
Địa hình đầy thách thức và khí hậu thay đổi ở các vùng của Nhật Bản, từ mùa đông giá lạnh ở phía bắc đến khí hậu nhiệt đới ẩm khi tiến dần về phía nam, đã giúp các kỹ sư đường sắt Nhật Bản trở thành những người đi đầu thế giới trong việc tìm ra giải pháp cho các vấn đề mới khi họ mở rộng ranh giới của công nghệ đường sắt.
Một trong những yếu tố không thể bỏ qua là hoạt động địa chấn. Nhật Bản là một trong những nơi có địa chất không ổn định nhất trên hành tinh, dễ xảy ra động đất và sóng thần và là nơi có khoảng 10% núi lửa trên thế giới.
Trong khi hình ảnh một đoàn tàu hiện đại công nghệ cao lướt qua ngọn núi Phú Sĩ phủ đầy tuyết có thể được coi là hình ảnh đặc trưng của Shinkansen thì nó cũng khiến việc vận hành an toàn các đoàn tàu cao tốc trở nên khó khăn. Bất chấp những yếu tố này, chưa từng có một hành khách nào tử vong hoặc bị thương trên mạng lưới Shinkansen trong suốt chiều dài lịch sử của nó.
Những thành tựu của tàu cao tốc Shinkansen khiến cả thế giới phải ngả mũ nể phục. Các tập đoàn hùng mạnh như Hitachi và Toshiba của Nhật Bản xuất khẩu tàu hỏa và thiết bị trị giá hàng tỷ USD mỗi năm trên toàn thế giới.
Và khi Nhật Bản ngày càng già hóa và phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động, một trong những công ty đường sắt lớn của Nhật Bản cho biết tàu cao tốc không người lái có thể được đưa vào sử dụng từ giữa những năm 2030.
Tiết lộ quy mô 23 ga hành khách của dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam 67 tỷ USD
- 'Tự lực làm đường sắt tốc độ cao, không phụ thuộc nước ngoài' 25/10/2024 07:00
- Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam: 67 tỷ USD làm 1.541km qua 20 địa phương 24/10/2024 08:00
- Đường sắt tốc độ cao: 'Không chỉ là một con đường mà là một ngành công nghiệp' 24/10/2024 07:00
Nhật Bản chính thức nâng lãi suất lên đỉnh 30 năm
(VNF) - Ngày 19/12, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã tăng lãi suất chuẩn lên mức cao nhất kể từ năm 1995, trong bối cảnh lạm phát cao và tăng trưởng kinh tế chậm.
TT Trump tuyên bố 'hút' 18 nghìn tỷ USD cho Mỹ, nền kinh tế được 'giải cứu' chỉ sau vài tháng
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump tự hào tuyên bố khoản đầu tư kỷ lục 18 nghìn tỷ USD đang đổ vào nước Mỹ. “Chỉ trong vài tháng, nền kinh tế của chúng ta đã đi từ trạng thái tệ nhất lên tốt nhất”, ông Trump phát biểu.
China Vanke trước 'giờ G': Nguy cơ vỡ nợ làm 'rung chuyển' bất động sản Trung Quốc
(VNF) - Khi nhà phát triển bất động sản China Vanke bước vào cuộc họp mang tính sống còn với các chủ sở hữu trái phiếu vào ngày 18/12, giới đầu tư đang chuẩn bị tinh thần cho những biến động tiếp theo của lĩnh vực bất động sản Trung Quốc. Đáng chú ý, cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nhà nước sẽ can thiệp bằng các gói cứu trợ.
Kinh tế khó khăn, người trẻ Trung Quốc cạnh tranh 1 suất 'bát cơm sắt'
(VNF) - Một số lượng kỷ lục những người trẻ Trung Quốc có trình độ học vấn cao đang đổ xô vào các công việc nhà nước để tìm kiếm sự ổn định. Xu hướng này diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc đối mặt nhiều khó khăn, làm suy giảm triển vọng việc làm trong khu vực tư nhân.
Tàu siêu tốc nhanh hơn máy bay: Trung Quốc tiến gần ‘điều không tưởng’
(VNF) - Trong một thế giới nơi tốc độ ngày càng trở thành thước đo của tiến bộ, Trung Quốc đang nỗ lực phá vỡ những giới hạn của ngành giao thông vận tải với một phương tiện có thể khiến cả máy bay phản lực cũng không “đua” kịp. Đó là T-Flight – một loại tàu điện từ (maglev) được thiết kế để đạt tốc độ lên tới 965 km/h, bỏ xa tốc độ bay hành trình trung bình của nhiều máy bay thương mại đường dài.
Trung Quốc xây ‘siêu đập thuỷ điện’ 168 tỷ USD lớn nhất thế giới
(VNF) - Cách bờ biển đông dân cư của Trung Quốc hàng trăm dặm, tại một khúc quanh gấp khúc của con sông hẻo lánh thuộc dãy Himalaya, một dự án cơ sở hạ tầng được xem là tham vọng nhất của Bắc Kinh đang dần thành hình.
Thế giới sắp xuất hiện tỷ phú 1.000 tỷ USD đầu tiên
(VNF) - Tỷ phú giàu nhất thế giới Elon Musk đang tiến rất gần tới cột mốc chưa từng có: trở thành tỷ phú nghìn tỷ USD.
Một đồng tiền 'mất phanh' giữa vòng xoáy trừng phạt
(VNF) - Phiên giao dịch ngày 16/12 ghi nhận đồng rial của Iran rơi xuống mức thấp kỷ lục hơn 1,3 triệu rial đổi 1 USD. Diễn biến này không chỉ phản ánh một cú sốc tỷ giá mang tính thời điểm, mà còn cho thấy những rạn nứt sâu sắc trong nền kinh tế Iran sau nhiều năm chịu trừng phạt kéo dài.
EU 'mắc kẹt' trước kế hoạch tịch thu tài sản Nga
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) đang đối mặt hàng loạt rào cản pháp lý và bất đồng chính trị khi cân nhắc tịch thu khối tài sản Nga bị phong tỏa để hỗ trợ Ukraine.
'Làn sóng' tỷ phú Trung Quốc sinh hàng chục con tại Mỹ qua mang thai hộ
(VNF) - Ngày càng nhiều tỷ phú Trung Quốc âm thầm có hàng chục đứa con sinh ra tại Mỹ thông qua mang thai hộ. Hiện tượng này làm lộ rõ những khoảng trống pháp lý, sự dịch chuyển dòng tiền xuyên biên giới cùng các thách thức ngày càng lớn đối với chính sách quốc tịch và cơ chế giám sát của Mỹ.
Sau 'cơn sốt' 2025, bạc có còn hấp dẫn trong năm 2026?
(VNF) - Sau nhiều năm bị xem như phiên bản ít nổi bật hơn của vàng, bạc có màn tái xuất mạnh mẽ trong năm2025. Sự kết hợp của nguồn cung toàn cầu thắt chặt, nhu cầu công nghiệp bùng nổ, cùng sự tham gia của giới đầu tư qua ETF đang khiến bạc trở thành một trong những mặt hàng có tính cấu trúc thú vị nhất trên thị trường thế giới.
Xuất hiện tỷ phú 600 tỷ USD đầu tiên trên thế giới
(VNF) - Việc SpaceX chuẩn bị phát hành cổ phiếu ra công chúng (IPO) đang trở thành cú hích lớn nhất đối với khối tài sản của Elon Musk, đưa ông chính thức trở thành người đầu tiên trên thế giới chạm mốc 600 tỷ USD tài sản ròng. Đây được xem là thương vụ IPO tiềm năng lớn nhất lịch sử, và là canh bạc mang tính bước ngoặt của thị trường vốn toàn cầu vào tương lai hạ tầng không gian.
JPMorgan chuyển hướng đầu tư vào tiền điện tử
Tập đoàn tài chính JPMorgan Chase đang tiến sâu hơn vào lĩnh vực tài sản số với việc triển khai quỹ thị trường tiền tệ token hóa dựa trên công nghệ chuỗi khối (blockchain).
Báo động rửa tiền qua tài sản số
Sự bùng nổ của stablecoin đặt ra thách thức đối với hệ thống giám sát tài chính toàn cầu khi bị khai thác để rửa tiền và giúp dòng tiền né tránh kiểm soát.
Nga 'phản đòn' EU, đòi bồi thường 230 tỷ USD
(VNF) - Ngân hàng trung ương Nga cho biết họ đang yêu cầu Euroclear bồi thường 230 tỷ USD, đồng thời Điện Kremlin đưa ra lời cảnh báo cứng rắn về việc sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ Ukraine.
Điều gì đang 'níu chân' kinh tế Trung Quốc?
(VNF) - Doanh số bán lẻ của Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ yếu nhất kể từ đại dịch Covid-19, trong khi đầu tư tiếp tục suy giảm, cho thấy những rủi ro ngày càng lớn đối với nền kinh tế sau nhiều tháng trì trệ.
Trả tiền để được ôm: Cách phụ nữ trẻ Trung Quốc giải tỏa căng thẳng
(VNF) - Ngày càng nhiều phụ nữ trẻ ở Trung Quốc sẵn sàng chi từ 20 đến 50 nhân dân tệ (tương đương 3–7 USD) để được những người đàn ông gọi là “man mums” ôm trong vòng 5 phút, giúp giải tỏa căng thẳng và cảm giác cô đơn.
Sau vàng và bạc, một kim loại quan trọng phá kỷ lục giá
(VNF) - Năm nay, giá đồng tăng vọt, liên tiếp thiết lập các mức kỷ lục mới. Đà tăng này được dự báo sẽ tiếp tục kéo dài sang năm 2026.
Than đá và bài toán tài chính nan giải của Trung Quốc
(VNF) - Than đá là trụ cột bảo đảm tăng trưởng, việc làm và ổn định xã hội của Trung Quốc trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, khi Bắc Kinh thúc đẩy chuyển đổi năng lượng và giảm phát thải, việc loại bỏ than đá trở thành một bài toán tài chính – ngân sách phức tạp, ảnh hưởng đến hàng triệu việc làm, tài sản công và sự ổn định của nhiều địa phương phụ thuộc vào than.
'Bão' phá sản toàn cầu năm 2025: Khi những ông lớn lần lượt gục ngã
(VNF) - Làn sóng phá sản doanh nghiệp lan rộng trong năm 2025, từ các tập đoàn hàng chục tỷ USD tại Mỹ và châu Âu đến hàng trăm nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường ở các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam. Điều đáng chú ý là không chỉ các doanh nghiệp nhỏ yếu, mà nhiều thương hiệu lâu đời, từng được xem là "quá lớn để sụp đổ", cũng không thoát khỏi vòng xoáy khủng hoảng.
CEO Nvidia đã ‘xoay chuyển cục diện’ tại Nhà Trắng như thế nào?
(VNF) - CEO Nvidia Jensen Huang đã từng bước xoay chuyển lập trường của Nhà Trắng, mở đường cho việc xuất khẩu chip AI tiên tiến sang Trung Quốc. Động thái này phản ánh vai trò ngày càng lớn của Nvidia trong các tính toán chiến lược về công nghệ, thương mại và an ninh của Mỹ.
Ứng viên Chủ tịch Fed lộ diện, hai tên tuổi được giới đầu tư toàn cầu kỳ vọng
(VNF) - Sau khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) giảm lãi suất thêm 25 điểm vào tuần trước, sự chú ý của giới đầu tư và thị trường tài chính ngay lập tức chuyển sang việc lựa chọn Chủ tịch Fed tiếp theo. Báo cáo mới nhất từ Nhà Trắng cho thấy TT Trump đang cân nhắc hai ứng viên sáng giá là Kevin Hassett và Kevin Warsh.
Những chiếc 'bồn cầu vàng' và một góc nhìn về kinh tế Trung Quốc
(VNF) - Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng suy yếu, các trung tâm thương mại ở Trung Quốc tìm cách thu hút khách bằng những “chiêu trò” gây tò mò như nhà vệ sinh có đàn piano hay bồn cầu bằng vàng. Câu hỏi đặt ra là liệu các biện pháp mang tính bề nổi này có thể giải quyết được tận gốc bài toán tiêu dùng hay không.
Tesla bất ngờ ra mắt vợt pickleball trị giá 350 USD
(VNF) - Hãng xe điện Tesla của Elon Musk vừa bất ngờ ra mắt chiếc vợt pickleball trị giá 350 USD, đánh dấu bước mở rộng danh mục sản phẩm phong cách sống. Động thái này phản ánh chiến lược của công ty trong việc không chỉ dừng lại ở ô tô mà còn khai thác thị trường tiêu dùng cao cấp và sản phẩm giải trí – thể thao.
Kinh tế Trung Quốc bước vào giai đoạn chuyển biến lịch sử
(VNF) - Nền kinh tế Trung Quốc đang bước vào một sự chuyển biến mang tính lịch sử khi tình trạng suy thoái đầu tư ngày càng trở nên rõ nét. Trong năm nay, đầu tư vào 3 lĩnh vực trụ cột gồm sản xuất, cơ sở hạ tầng và bất động sản được dự báo sẽ đồng loạt suy giảm. Đây được xem là một bước ngoặt đáng chú ý đối với nền kinh tế từng định hình lại trật tự toàn cầu bằng nhiều thập kỷ tăng trưởng dựa vào vốn đầu tư.
Nhật Bản chính thức nâng lãi suất lên đỉnh 30 năm
(VNF) - Ngày 19/12, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã tăng lãi suất chuẩn lên mức cao nhất kể từ năm 1995, trong bối cảnh lạm phát cao và tăng trưởng kinh tế chậm.
Diện mạo mới của Sân bay Vinh sau gần nửa năm đóng cửa để nâng cấp
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.


































































