Phát biểu tại phiên thảo luận kinh tế - xã hội tại Quốc hội chiều 31/10, ông Phạm Trọng Nghĩa (Giám đốc Trung tâm Thông tin khoa học lập pháp, Viện Nghiên cứu lập pháp), nói sắc lệnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh từ năm 1947 quy định "thời hạn làm việc của công nhân, đàn ông hay đàn bà không quá 48 giờ mỗi tuần lễ". Sắc lệnh này cũng quy định thời gian làm thêm mỗi năm không quá 100 giờ.
Cũng theo ông Nghĩa, sau gần 80 năm độc lập và qua gần 40 năm đổi mới, điều kiện kinh tế - xã hội, thế và lực của Việt Nam được nâng lên tầm cao mới, nhưng thời giờ làm việc của người lao động khu vực tư không giảm, trong khi giờ làm thêm tăng lên gấp ba lần.
Vì vậy, ông Nghĩa đề nghị Chính phủ xem xét trình Quốc hội giảm giờ làm việc bình thường cho người lao động trong khu vực tư từ 48 giờ/tuần xuống 44 giờ/tuần, tiến tới 40 giờ/tuần như trong khu vực công (đã được thực hiện từ năm 1999). Theo ông Nghĩa, đây cũng là xu hướng tiến bộ của đa số các quốc gia trên thế giới.
Trong cuộc phỏng vấn mới đây, tỷ phú NR Narayana Murthy, người được mệnh danh là “Bill Gates của Ấn Độ”, cho rằng thanh niên nước này cần phải làm việc 70 giờ mỗi tuần để phát triển kinh tế của đất nước.
Vị tỷ phú 77 tuổi cho hay Ấn Độ là một trong những quốc gia có mức năng suất lao động thấp nhất trên thế giới, do đó trách nhiệm của thanh niên nước này là thúc đẩy những thay đổi trong công việc của mình. Theo số liệu từ Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), khoảng 66% dân số Ấn Độ dưới 35 tuổi.
Ông Murthy cho hay đây là thời điểm thích hợp để "củng cố và đẩy nhanh" tiến bộ kinh tế của đất nước vì Ấn Độ bắt đầu nhận được sự công nhận toàn cầu về nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng và đang trên đà trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vào năm 2075.
Bình luận của ông Murthy đã khuấy động một cuộc tranh luận trên mạng xã hội, một số người nói rằng việc nghe theo lời khuyên của ông có thể gây tác dụng ngược và khiến người lao động kiệt sức đồng thời kìm hãm sự sáng tạo.
Nhiều người khác thì cho rằng với tần suất một tuần làm việc 70 giờ cũng có thể gây khó khăn cho phụ nữ đi làm bởi nhiều người trong số họ cũng đảm nhận phần lớn công việc gia đình.
Theo các chuyên gia, ở cấp độ “vĩ mô”, để định ra được số giờ lao động phù hợp nhưng vẫn đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế luôn là bài toán hóc búa với các nhà hoạch định chính sách. Số giờ một người dành cho công việc của họ mỗi ngày ở mỗi quốc gia là khác nhau. Nói cách khác, một số quốc gia có thời gian làm việc “dài” trong khi những quốc gia khác có thời gian làm việc “ngắn”.
Báo cáo năm 2020 của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), có 36 thành viên bao gồm nhiều quốc gia có nền kinh tế mạnh thế giới (Mỹ, Anh, Úc, Đức...) cũng như một số quốc gia đang phát triển và mới nổi nhanh chóng (Chile, Thổ Nhĩ Kỳ, Mexico…) nhận thấy rằng xét về số giờ làm việc, vào năm 2020, Mexico có số giờ làm việc dài nhất, trong khi Đức có thời gian làm việc ngắn nhất.
Nhưng “dài” và “ngắn” ở đây thực sự có ý nghĩa gì? Cách duy nhất để hiểu ý nghĩa của “dài” so với “ngắn” là phải nhớ rằng những định nghĩa này là tương đối. Nói cách khác, một tuần làm việc trung bình 40-45 giờ (hoặc thậm chí nhiều hơn) có thể bị coi là “ngắn” ở quốc gia này nhưng có thể là “dài” ở quốc gia khác.
Ở Mexico, những lo ngại lâu nay về tình trạng thất nghiệp, lạm phát gia tăng và tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại đồng nghĩa với việc mọi người phải làm việc nhiều giờ hơn mỗi tuần.
Nhưng ở Đức, người lao động ở đây làm việc ít giờ hơn và tận hưởng sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống tốt hơn nhờ nền văn hóa cân bằng giữa việc giải trí và công việc. Ngoài ra, vì họ sống trong một nền kinh tế tiên tiến, công nghiệp hóa cao, nền kinh tế lớn nhất và mạnh nhất châu Âu, nên họ không cảm thấy tuyệt vọng khi phải làm việc nhiều giờ hơn để tăng thu nhập.
Tuy nhiên, mặc dù thời gian làm việc ngắn hơn nhưng lao động Đức vẫn nằm trong số những người có năng suất cao nhất thế giới, vượt xa ở Pháp và thậm chí cả Phần Lan.
Năm 2020, quốc gia phát triển có thời gian làm việc dài nhất là Hàn Quốc. Trên thực tế, giờ làm việc hàng tuần ở quốc gia này dài hơn bất kỳ quốc gia OECD nào khác ngoại trừ Mexico và Costa Rica, chủ yếu là do những nỗ lực chính thức nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, thời gian làm việc kéo dài cũng làm dấy lên mối lo ngại về các vấn đề xã hội như tỷ lệ sinh giảm và năng suất lao động chậm lại.
Để giải quyết những lo ngại này và thay đổi thái độ của xã hội đối với công việc, quốc hội Hàn Quốc đã thông qua luật vào tháng 3/2018 để cắt giảm giờ làm việc (giới hạn thời gian làm việc tối đa từ 68 giờ/tuần xuống còn 52 giờ/tuần) và trao cho người lao động “quyền nghỉ ngơi”.
Đây có thể là lý do tại sao số giờ làm việc trung bình hàng năm của người lao động Hàn Quốc đã giảm từ 1.993 giờ vào năm 2018 xuống còn 1.967 giờ vào năm 2019.
Nhật Bản, một quốc gia phát triển khác trong OECD, từ lâu đã gắn liền với nền văn hóa “tham công tiếc việc”, từ đó sinh ra thuật ngữ karoshi nghĩa là “chết vì làm việc quá sức”.
Văn hóa làm việc nhiều giờ của Nhật Bản được hình thành trong thời kỳ bùng nổ những năm 1960-1990 khi những người làm việc ngoài giờ được đánh giá cao và do đó đạt được thành công lớn hơn trong sự nghiệp.
Tuy nhiên, số vụ karoshi ngày càng tăng đã thúc đẩy nhu cầu cải cách luật lao động, cải thiện điều kiện làm việc và tất nhiên là giảm giờ làm việc đối với lực lượng lao động Nhật Bản.
Báo cáo của OECD cho thấy vào năm 2020, một công nhân Nhật Bản trung bình chỉ làm việc khoảng 1.598 giờ mỗi năm (một tuần làm việc 31 giờ), con số này thấp hơn mức trung bình của OECD là 1.687 giờ. Con số năm 2020 là thấp nhất của Nhật Bản trong 4 năm, giảm từ 1.709 giờ năm 2017 xuống 1.680 giờ vào năm 2018 và 1.644 giờ năm 2019.
Độ dài của thời gian làm việc trung bình khác nhau tùy thuộc vào từng quốc gia. Trong khi người lao động ở một số quốc gia đang phải làm việc cật lực vào nửa đêm thì những quốc gia khác lại có được sự cân bằng tuyệt vời giữa công việc và cuộc sống. Có nhiều yếu tố quyết định mức độ của những khác biệt này.
GDP bình quân đầu người của một quốc gia tỷ lệ nghịch với số giờ làm việc. Nói cách khác, người dân ở các nước giàu làm việc ít hơn. Ví dụ, năm 1990, người lao động ở Brazil làm việc trung bình 1.879 giờ mỗi năm. Khi đất nước phát triển kinh tế, con số này đã giảm xuống còn khoảng 1.709 giờ/năm (33 giờ/tuần) vào năm 2017.
Nhìn chung, người lao động ở các quốc gia giàu có, phát triển có xu hướng làm việc trong thời gian ngắn hơn. Họ cũng được hưởng các đặc quyền khác như đảm bảo nghỉ phép hàng năm, nghỉ thai sản và tất nhiên là điều kiện làm việc tốt hơn.
Ngược lại, người lao động ở các nước có thu nhập thấp và trung bình ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ làm việc nhiều giờ hơn và phải chịu mức lương thấp hơn, tình trạng mất an ninh việc làm cao hơn (tỷ lệ thất nghiệp cao hơn), người lao động vẫn nghèo đói mặc dù có việc làm thường xuyên và ít ngày nghỉ phép hơn.
Mặc dù điều quan trọng là “bảo vệ sức khỏe và sự an toàn của người lao động bằng cách giới hạn thời gian làm việc và cung cấp thời gian nghỉ ngơi và phục hồi thích hợp”, ILO lưu ý rằng điều quan trọng không kém là người lao động “được tiếp cận với số giờ làm việc tối thiểu mong muốn”, tránh việc làm bán thời gian không tự nguyện.
Xem thêm >> Ông Putin: Nga không còn là 'trạm xăng'
Tags:
(VNF) - Từ những lớp học nghề đỏ đèn đến tận đêm khuya, đến dòng công nhân trẻ nối nhau vào Khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh đang chứng kiến cuộc “lột xác” lớn nhất 10 năm: chuyển từ lao động phổ thông sang lực lượng lao động kỹ thuật. Một hành trình bắt đầu từ nông thôn, nhưng đang làm thay đổi cả bản đồ việc làm của tỉnh.
(VNF) - Theo đại biểu Tạ Đình Thi, việc ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô cần tập trung vào các lĩnh vực chiến lược nơi Hà Nội có lợi thế, nhằm tháo gỡ điểm nghẽn thể chế và tạo động lực phát triển bền vững, lan tỏa.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Tiêu dùng của người dân chiếm gần 64% GDP đang suy yếu, kéo theo niềm tin giảm mạnh. Trong bối cảnh xuất khẩu bấp bênh, đầu tư công chậm giải ngân, các chuyên gia cảnh báo: muốn đạt tăng trưởng 10%, Việt Nam phải khơi thông túi tiền và củng cố niềm tin tiêu dùng của dân.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Sau một năm triển khai, VIFTA đã bước đầu phát huy hiệu quả, song quá trình tận dụng ưu đãi cho thấy các ngành hàng vừa có thuận lợi, vừa phát sinh vướng mắc, đòi hỏi giải pháp phù hợp để khai thác hiệu quả hơn trong thời gian tới.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Luật Thủ đô (sửa đổi) mở ra không gian phát triển mới cho Hà Nội với nhiều cơ chế quyền hạn đặc thù, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững và đồng bộ. Luật cũng đặt trọng tâm nâng cao hiệu quả quản lý đô thị, bảo tồn văn hóa và thúc đẩy chuyển đổi số - những yếu tố thiết yếu để Thủ đô vươn tầm trong thời kỳ mới.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ những lớp học nghề đỏ đèn đến tận đêm khuya, đến dòng công nhân trẻ nối nhau vào Khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh đang chứng kiến cuộc “lột xác” lớn nhất 10 năm: chuyển từ lao động phổ thông sang lực lượng lao động kỹ thuật. Một hành trình bắt đầu từ nông thôn, nhưng đang làm thay đổi cả bản đồ việc làm của tỉnh.
(VNF) - Một hộ dân có hơn 400 m2 đất mặt tiền phố Đinh Tiên Hoàng được bồi thường khoảng 400 tỷ đồng để di dời nhường đất làm Quảng trường - công viên phía đông Hồ Hoàn Kiếm.
