Thành phố giàu có nhất thế giới: 66 tỷ phú, hơn 800 người sở hữu trên 100 triệu USD

Nhật Ánh - 15/06/2025 08:15 (GMT+7)

(VNF) - Với gần 400.000 triệu phú và hơn 3.000 tỷ USD tổng tài sản cá nhân, New York tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm tài chính số một thế giới, vượt xa nhiều nền kinh tế G20 về tổng tài sản tư nhân.

New York, biểu tượng của sự phồn vinh và năng động của nền kinh tế Mỹ, vừa được công bố là thành phố giàu có nhất hành tinh năm 2025, theo Báo cáo "Các Thành phố Giàu có nhất Thế giới" do Henley & Partners phối hợp cùng công ty tình báo tài sản toàn cầu New World Wealth thực hiện. Đây là năm thứ hai liên tiếp thành phố này giữ vững ngôi đầu.

Theo báo cáo, New York hiện có khoảng 384.500 triệu phú, 818 cá nhân sở hữu tài sản trên 100 triệu USD (centimillionaire) và 66 tỷ phú. Tổng tài sản cá nhân của cư dân thành phố này được ước tính vượt ngưỡng 3.000 tỷ USD, một con số vượt qua cả GDP của nhiều quốc gia phát triển như Pháp, Anh hay Canada. Riêng khu vực Manhattan đã là nơi tập trung tài sản tư nhân lớn nhất thế giới.

Sự thống trị của New York không chỉ thể hiện qua số lượng cá nhân siêu giàu, mà còn ở vai trò trung tâm tài chính toàn cầu, nơi quy tụ các định chế tài chính lớn, sàn giao dịch chứng khoán hàng đầu và hệ sinh thái pháp lý, công nghệ và đầu tư bậc nhất.

Bên cạnh New York, Mỹ còn có tới 11 thành phố lọt vào top 50 thành phố giàu nhất thế giới.

Đứng thứ hai sau New York là khu vực Vịnh San Francisco (bao gồm San Francisco và Thung lũng Silicon) với 342.400 triệu phú. Dù có ít triệu phú hơn New York, nhưng vùng Vịnh lại vượt trội về số lượng tỷ phú với tổng cộng 82 người, phần lớn trong số đó đến từ lĩnh vực công nghệ như Tesla, Meta, Google hay Nvidia.

Henley & Partners cũng cho biết trong vòng 10 năm qua, số lượng triệu phú tại khu vực Vịnh đã tăng tới 98%, biến nơi đây trở thành "lò luyện tài sản" hiệu quả nhất nhờ tốc độ đổi mới công nghệ, dòng vốn đầu tư mạo hiểm và mô hình sở hữu cổ phần tại các startup tăng trưởng nhanh.

Ngoài hai đại diện dẫn đầu đến từ Mỹ, danh sách các thành phố giàu nhất thế giới còn chứng kiến sự vươn lên mạnh mẽ của các trung tâm tài chính châu Á. Tokyo xếp thứ ba, tiếp theo là Singapore (thứ tư) và Hong Kong (thứ tám). Sự hiện diện đông đảo này phản ánh vai trò ngày càng lớn của khu vực châu Á – Thái Bình Dương trong hệ thống tài chính toàn cầu.

Singapore đặc biệt nổi bật trong vài năm trở lại đây, khi thu hút được dòng vốn và các cá nhân siêu giàu nhờ chính sách thuế thuận lợi, môi trường pháp lý ổn định và cơ hội tiếp cận thị trường khu vực. Trong khi đó, Tokyo vẫn giữ vai trò truyền thống là trung tâm tài chính lớn của Đông Bắc Á, bất chấp nền kinh tế Nhật Bản đang đối mặt với nhiều thách thức tăng trưởng dài hạn.

Theo ông Juerg Steffen, CEO của Henley & Partners, 10 thành phố đứng đầu danh sách đều nằm ở các quốc gia có triển khai chương trình cư trú thông qua đầu tư (Investment Migration Programs). Các chính sách này mở ra con đường trực tiếp cho các cá nhân giàu có, doanh nhân và nhà đầu tư quốc tế được tiếp cận với hạ tầng tài chính, môi trường pháp lý ổn định và mạng lưới cơ hội toàn cầu.

“Điểm chung của những trung tâm đô thị này là nền tảng pháp lý vững chắc, cơ sở hạ tầng tài chính hiện đại, và quan trọng nhất là chính sách nhập cư đầu tư hấp dẫn đối với nhân tài và dòng vốn”, ông Steffen nhận định.

Tính đến tháng 4/2025, hơn 80% cá nhân có tài sản trên 30 triệu USD đang sống tại các thành phố trong danh sách trên. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc hoạch định chiến lược tài sản gắn với vị trí địa lý, không chỉ vì thuế hay pháp luật, mà còn để tận dụng mạng lưới tài chính, đầu tư sẵn có.

Theo Travelandleisure
'Lò đào tạo' tỷ phú hơn 100 năm tuổi ở Nam Phi

'Lò đào tạo' tỷ phú hơn 100 năm tuổi ở Nam Phi

Tài chính quốc tế
(VNF) - King Edward VII School (KES), ngôi trường trung học nam sinh tại Nam Phi, từ lâu đã được mệnh danh là “trường đào tạo tỷ phú”. Không chỉ là nơi sản sinh ra nhiều nhân vật ảnh hưởng toàn cầu, từ tỷ phú tài chính đến các huyền thoại thể thao, KES còn là biểu tượng giáo dục hiếm hoi hội tụ giá trị lịch sử, chất lượng đào tạo toàn diện và xu hướng đầu tư giáo dục đầy tiềm năng tại châu Phi.
Cùng chuyên mục
Căng thẳng Israel – Iran bùng phát, dòng tiền tìm đến 'vùng an toàn'

Căng thẳng Israel – Iran bùng phát, dòng tiền tìm đến 'vùng an toàn'

13/06/25 16:04 (GMT+7)

(VNF) - Diễn biến bất ổn mới tại Trung Đông ngày 13/6 đã gây chấn động thị trường tài chính toàn cầu, kích hoạt làn sóng đổ tiền mạnh mẽ vào các tài sản trú ẩn như vàng, trái phiếu chính phủ Mỹ và các đồng tiền an toàn. Trong bối cảnh rủi ro gia tăng, nhà đầu tư toàn cầu ưu tiên chiến lược bảo toàn vốn thay vì tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn.

Meta ‘đặt cược’ gần 15 tỷ USD vào CEO 28 tuổi của Scale AI

Meta ‘đặt cược’ gần 15 tỷ USD vào CEO 28 tuổi của Scale AI

13/06/25 14:56 (GMT+7)

(VNF) - Meta vừa chi 14,3 tỷ USD để sở hữu 49% cổ phần của Scale AI, đồng thời đưa CEO 28 tuổi Alexandr Wang vào vị trí chủ chốt trong chiến lược phát triển siêu trí tuệ nhân tạo. Thương vụ cho thấy tham vọng lớn của Meta trong cuộc đua AI toàn cầu.

BYD ‘khai hỏa’ cuộc chiến giá xe điện tại châu Âu

BYD ‘khai hỏa’ cuộc chiến giá xe điện tại châu Âu

13/06/25 13:30 (GMT+7)

(VNF) - Tập đoàn xe điện hàng đầu Trung Quốc BYD vừa chính thức giới thiệu mẫu xe điện nhỏ nhất và có giá rẻ nhất của mình tại thị trường Vương quốc Anh, đánh dấu bước đi đầu tiên trong chiến lược thâm nhập phân khúc xe nhỏ, vốn vẫn phụ thuộc lớn vào động cơ đốt trong, tại châu Âu.

Boeing Dreamliner vừa gặp nạn: Từng có đơn tố giác về rủi ro kỹ thuật

Boeing Dreamliner vừa gặp nạn: Từng có đơn tố giác về rủi ro kỹ thuật

13/06/25 11:19 (GMT+7)

(VNF) - Trước khi chiếc máy bay Boeing Dreamliner gặp tai nạn thảm khốc tại Ấn Độ, đã xuất hiện các video và cáo buộc cho thấy dòng máy bay này không đảm bảo các quy định về kĩ thuật và an toàn.

Căng thẳng Trung Đông leo thang, giá vàng 'nóng càng thêm nóng'

Căng thẳng Trung Đông leo thang, giá vàng 'nóng càng thêm nóng'

13/06/25 10:36 (GMT+7)

(VNF) - Thị trường vàng thế giới vừa chứng kiến một đợt tăng mạnh, đưa giá vàng vượt ngưỡng 3.400 USD/ounce, đạt mức cao nhất trong hơn 5 tháng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ căng thẳng địa chính trị leo thang ở Trung Đông và các tín hiệu ôn hòa mới từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) khiến nhà đầu tư gia tăng đặt cược vào khả năng cắt giảm lãi suất.

Thảm kịch Dreamliner: Hơn 200 người thiệt mạng, Boeing lại chìm trong khủng hoảng

Thảm kịch Dreamliner: Hơn 200 người thiệt mạng, Boeing lại chìm trong khủng hoảng

13/06/25 08:00 (GMT+7)

(VNF) - Vụ rơi máy bay chở khách Boeing 787-8 Dreamliner tại Ấn Độ vào ngày 11/6 một lần nữa đặt nhà sản xuất máy bay đang gặp nhiều khó khăn này vào tâm điểm chú ý, dù nguyên nhân chính xác của vụ tai nạn hiện vẫn chưa được làm rõ.

Thảm họa hàng không Ấn Độ: Máy bay Boeing rơi, hơn 200 người thiệt mạng

Thảm họa hàng không Ấn Độ: Máy bay Boeing rơi, hơn 200 người thiệt mạng

12/06/25 21:24 (GMT+7)

(VNF) - Ngày 12/6, một chiếc máy bay Boeing 787 của hãng hàng không Air India, chở 242 người trên hành trình đến Anh, đã rơi chỉ vài phút sau khi cất cánh từ thành phố Ahmedabad. Giới chức xác nhận ít nhất 204 người thiệt mạng, trong đó có nhiều sinh viên y khoa tại một ký túc xá bị máy bay đâm trúng. Đây là vụ tai nạn hàng không thảm khốc nhất trong vòng một thập kỷ qua trên toàn cầu.

Rơi máy bay Boeing chở 242 người tại Ấn Độ

Rơi máy bay Boeing chở 242 người tại Ấn Độ

12/06/25 17:05 (GMT+7)

(VNF) - Ngày 12/6, một chiếc máy bay của hãng Air India đang trên đường tới London (Anh) đã rơi chỉ vài phút sau khi cất cánh từ thành phố Ahmedabad, miền tây Ấn Độ.

Doanh nghiệp Trung Quốc 'tiến công' vào Mỹ bất chấp căng thẳng thương mại

Doanh nghiệp Trung Quốc 'tiến công' vào Mỹ bất chấp căng thẳng thương mại

12/06/25 15:33 (GMT+7)

(VNF) - Bất chấp căng thẳng thương mại leo thang và hàng loạt rào cản từ phía Washington, các doanh nghiệp Trung Quốc vẫn mở rộng hiện diện tại thị trường Mỹ. Từ công nghệ, hàng tiêu dùng đến đồ chơi và robot gia dụng, làn sóng “tiến vào Mỹ” không hề chậm lại, mà thậm chí còn mạnh mẽ hơn với những chiến lược tinh vi hơn, độc lập hơn.

Trung Quốc có 'cứ điểm' sản xuất mới tại châu Âu

Trung Quốc có 'cứ điểm' sản xuất mới tại châu Âu

12/06/25 14:09 (GMT+7)

(VNF) - Nhân công giá rẻ, trợ cấp doanh nghiệp hậu hĩnh và chính sách thân thiện với Trung Quốc là những yếu tố giúp Hungary trở thành điểm nóng đầu tư của Trung Quốc tại châu Âu.

Mỹ sẵn sàng gia hạn hoãn áp thuế với một số nước

Mỹ sẵn sàng gia hạn hoãn áp thuế với một số nước

12/06/25 10:33 (GMT+7)

(VNF) - Khi thời hạn 90 ngày tạm hoãn áp thuế của Tổng thống Donald Trump sắp kết thúc, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết Mỹ có thể gia hạn thêm thời gian hoãn áp thuế với một số nước.

Starbucks bắt tay Microsoft: Trợ lý AI 'pha chế' cuộc đua F&B

Starbucks bắt tay Microsoft: Trợ lý AI 'pha chế' cuộc đua F&B

12/06/25 10:15 (GMT+7)

(VNF) - Starbucks vừa công bố thử nghiệm trợ lý ảo AI do Microsoft phát triển nhằm hỗ trợ nhân viên pha chế và rút ngắn thời gian phục vụ. Đây là bước đi trong chiến lược chuyển đổi số và nâng cao trải nghiệm khách hàng giữa bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt trong ngành dịch vụ.

Tỷ phú Elon Musk gọi điện cho TT Trump trước khi giãi bày về 'sự hối hận'

Tỷ phú Elon Musk gọi điện cho TT Trump trước khi giãi bày về 'sự hối hận'

12/06/25 09:21 (GMT+7)

(VNF) - Hai nguồn tin tiết lộ với CNN rằng tỷ phú Elon Musk đã gọi điện cho Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tối 9/6 (theo giờ Mỹ), chỉ hai ngày trước khi công khai thừa nhận trên mạng xã hội rằng ông “hối hận” về một số bài đăng công kích Tổng thống trong cuộc đối đầu căng thẳng tuần trước.

Thắng lợi đầu tiên của T.T Trump trong chiến lược 'Made in the USA'

Thắng lợi đầu tiên của T.T Trump trong chiến lược 'Made in the USA'

12/06/25 07:30 (GMT+7)

(VNF) - Tổng thống Donald Trump đã tích cực thúc đẩy chiến lược “Made in the USA” (Sản xuất tại Mỹ) từ nhiệm kỳ đầu tiên. Trong khi Apple không mặn mà với việc sản xuất tại Mỹ, thì các nhà cung cấp dữ liệu AI lại đang đổ xô đến Mỹ để xây dựng chuỗi cung ứng.

TT Trump thông báo Mỹ đạt thỏa thuận thương mại với Trung Quốc

TT Trump thông báo Mỹ đạt thỏa thuận thương mại với Trung Quốc

12/06/25 06:00 (GMT+7)

(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo thỏa thuận với Trung Quốc "đã hoàn tất" để ông và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phê duyệt.

Hụt hơi trên cuộc đua hàng không giá rẻ, Jetstar Asia bị 'khai tử'

Hụt hơi trên cuộc đua hàng không giá rẻ, Jetstar Asia bị 'khai tử'

11/06/25 15:04 (GMT+7)

(VNF) - Ngày 11/6, công ty mẹ Qantas của Australia thông báo sẽ ngừng hoạt động Jetstar Asia – hãng hàng không giá rẻ nổi tiếng tại châu Á do chi phí hoạt động tăng cao và cạnh tranh khốc liệt trong khu vực.

Thái Lan sắp có trung tâm AI 1 tỷ USD, mục tiêu thành 'thủ phủ' AI Đông Nam Á

Thái Lan sắp có trung tâm AI 1 tỷ USD, mục tiêu thành 'thủ phủ' AI Đông Nam Á

11/06/25 14:51 (GMT+7)

(VNF) - Tập đoàn B.Grimm Power của tỷ phú Thái Lan Harald Link đang hợp tác với công ty Digital Edge của Singapore để xây dựng một trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo (AI) trị giá 1 tỷ USD tại Thái Lan.

Mỹ tung ‘át chủ bài’ đối đầu đất hiếm Trung Quốc

Mỹ tung ‘át chủ bài’ đối đầu đất hiếm Trung Quốc

11/06/25 13:30 (GMT+7)

(VNF) - Các nhà sản xuất hóa dầu của Mỹ đang trở thành tâm điểm mới trong căng thẳng thương mại toàn cầu. Việc Trung Quốc phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu đầu vào từ Mỹ, đặc biệt là propane và ethane, dường như đang làm suy yếu lợi thế của nước này trong việc kiểm soát xuất khẩu kim loại đất hiếm.

Mỹ - Trung 'đình chiến' căng thẳng đất hiếm

Mỹ - Trung 'đình chiến' căng thẳng đất hiếm

11/06/25 09:28 (GMT+7)

(VNF) - Sau hai ngày đàm phán căng thẳng tại London, Mỹ và Trung Quốc đã đạt được một thỏa thuận khung thương mại nhằm khôi phục lại thỏa thuận đình chiến và tháo gỡ các bất đồng liên quan đến hạn chế xuất khẩu đất hiếm và nam châm, những vật liệu quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp công nghệ cao.

WB: Tăng trưởng toàn cầu nguy cơ chạm đáy 60 năm do cuộc chiến thuế quan

WB: Tăng trưởng toàn cầu nguy cơ chạm đáy 60 năm do cuộc chiến thuế quan

11/06/25 08:10 (GMT+7)

(VNF) - Theo phân tích mới công bố của Ngân hàng Thế giới (WB), kinh tế toàn cầu đang trên đà trải qua thập kỷ tăng trưởng yếu nhất kể từ những năm 1960, trong đó cuộc chiến thuế quan đang diễn ra được xem là một trong những nguyên nhân chính gây áp lực lên nền kinh tế toàn cầu.

CEO Kelly Ortberg và nỗ lực đưa Boeing thoát khỏi 'vùng nhiễu động'

CEO Kelly Ortberg và nỗ lực đưa Boeing thoát khỏi 'vùng nhiễu động'

11/06/25 08:00 (GMT+7)

(VNF) - 10 tháng kể từ ngày nhậm chức, CEO Kelly Ortberg đã củng cố lại tình hình tài chính của Boeing, cải thiện quan hệ với người lao động và ổn định sản lượng dòng máy bay 737 Max. Dù con đường phía trước còn nhiều thách thức, những chuyển biến bước đầu này đang thắp lên hy vọng về một chu kỳ phục hồi bền vững cho "gã khổng lồ" hàng không Mỹ.

Nvidia chọn Anh làm 'bàn đạp', lập bản đồ quyền lực AI toàn cầu

Nvidia chọn Anh làm 'bàn đạp', lập bản đồ quyền lực AI toàn cầu

10/06/25 14:29 (GMT+7)

(VNF) - Trong khuôn khổ London Tech Week 2025, sự hiện diện của CEO Nvidia Jensen Huang không chỉ đơn thuần là một dấu ấn truyền thông. Đằng sau bài phát biểu được ví như “bài giảng AI quốc dân” tại khán phòng Olympia là một thông điệp chiến lược: Nvidia đang đầu tư nghiêm túc vào nước Anh, coi đây là một điểm tựa quan trọng trong chiến lược mở rộng sức mạnh công nghệ toàn cầu.

'Ngành báo chí đang phải đối mặt với một trận chiến sinh tồn khốc liệt'

'Ngành báo chí đang phải đối mặt với một trận chiến sinh tồn khốc liệt'

10/06/25 13:30 (GMT+7)

(VNF) - Khi dòng tiền quảng cáo ồ ạt chảy về YouTube, TikTok và các nền tảng nội dung do cá nhân tạo ra, báo chí truyền thống đang đứng trước áp lực phải thích nghi hoặc bị bỏ lại phía sau. Cuộc cạnh tranh giờ đây không chỉ là về doanh thu, mà còn là cuộc đua giành lại niềm tin và sự chú ý của độc giả trong kỷ nguyên số.

Tin khác
Giữa khói lửa chiến sự, vàng lại 'lên ngôi'

Giữa khói lửa chiến sự, vàng lại 'lên ngôi'

(VNF) - Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị leo thang, niềm tin vào đồng USD lung lay và bất ổn kinh tế lan rộng, vàng một lần nữa nổi lên như một mỏ neo vững chắc – đặc biệt đối với các ngân hàng trung ương.

Căng thẳng Israel – Iran bùng phát, dòng tiền tìm đến 'vùng an toàn'

Căng thẳng Israel – Iran bùng phát, dòng tiền tìm đến 'vùng an toàn'

Meta ‘đặt cược’ gần 15 tỷ USD vào CEO 28 tuổi của Scale AI

Meta ‘đặt cược’ gần 15 tỷ USD vào CEO 28 tuổi của Scale AI

BYD ‘khai hỏa’ cuộc chiến giá xe điện tại châu Âu

BYD ‘khai hỏa’ cuộc chiến giá xe điện tại châu Âu

Boeing Dreamliner vừa gặp nạn: Từng có đơn tố giác về rủi ro kỹ thuật

Boeing Dreamliner vừa gặp nạn: Từng có đơn tố giác về rủi ro kỹ thuật

Căng thẳng Trung Đông leo thang, giá vàng 'nóng càng thêm nóng'

Căng thẳng Trung Đông leo thang, giá vàng 'nóng càng thêm nóng'

Thảm kịch Dreamliner: Hơn 200 người thiệt mạng, Boeing lại chìm trong khủng hoảng

Thảm kịch Dreamliner: Hơn 200 người thiệt mạng, Boeing lại chìm trong khủng hoảng

Thảm họa hàng không Ấn Độ: Máy bay Boeing rơi, hơn 200 người thiệt mạng

Thảm họa hàng không Ấn Độ: Máy bay Boeing rơi, hơn 200 người thiệt mạng

Rơi máy bay Boeing chở 242 người tại Ấn Độ

Rơi máy bay Boeing chở 242 người tại Ấn Độ

Doanh nghiệp Trung Quốc 'tiến công' vào Mỹ bất chấp căng thẳng thương mại

Doanh nghiệp Trung Quốc 'tiến công' vào Mỹ bất chấp căng thẳng thương mại

Trung Quốc có 'cứ điểm' sản xuất mới tại châu Âu

Trung Quốc có 'cứ điểm' sản xuất mới tại châu Âu

Mỹ sẵn sàng gia hạn hoãn áp thuế với một số nước

Mỹ sẵn sàng gia hạn hoãn áp thuế với một số nước

Starbucks bắt tay Microsoft: Trợ lý AI 'pha chế' cuộc đua F&B

Starbucks bắt tay Microsoft: Trợ lý AI 'pha chế' cuộc đua F&B

Tỷ phú Elon Musk gọi điện cho TT Trump trước khi giãi bày về 'sự hối hận'

Tỷ phú Elon Musk gọi điện cho TT Trump trước khi giãi bày về 'sự hối hận'

Thắng lợi đầu tiên của T.T Trump trong chiến lược 'Made in the USA'

Thắng lợi đầu tiên của T.T Trump trong chiến lược 'Made in the USA'

TT Trump thông báo Mỹ đạt thỏa thuận thương mại với Trung Quốc

TT Trump thông báo Mỹ đạt thỏa thuận thương mại với Trung Quốc

Hụt hơi trên cuộc đua hàng không giá rẻ, Jetstar Asia bị 'khai tử'

Hụt hơi trên cuộc đua hàng không giá rẻ, Jetstar Asia bị 'khai tử'

Thái Lan sắp có trung tâm AI 1 tỷ USD, mục tiêu thành 'thủ phủ' AI Đông Nam Á

Thái Lan sắp có trung tâm AI 1 tỷ USD, mục tiêu thành 'thủ phủ' AI Đông Nam Á

Mỹ tung ‘át chủ bài’ đối đầu đất hiếm Trung Quốc

Mỹ tung ‘át chủ bài’ đối đầu đất hiếm Trung Quốc

Mỹ - Trung 'đình chiến' căng thẳng đất hiếm

Mỹ - Trung 'đình chiến' căng thẳng đất hiếm

WB: Tăng trưởng toàn cầu nguy cơ chạm đáy 60 năm do cuộc chiến thuế quan

WB: Tăng trưởng toàn cầu nguy cơ chạm đáy 60 năm do cuộc chiến thuế quan

CEO Kelly Ortberg và nỗ lực đưa Boeing thoát khỏi 'vùng nhiễu động'

CEO Kelly Ortberg và nỗ lực đưa Boeing thoát khỏi 'vùng nhiễu động'

Nvidia chọn Anh làm 'bàn đạp', lập bản đồ quyền lực AI toàn cầu

Nvidia chọn Anh làm 'bàn đạp', lập bản đồ quyền lực AI toàn cầu

'Ngành báo chí đang phải đối mặt với một trận chiến sinh tồn khốc liệt'

'Ngành báo chí đang phải đối mặt với một trận chiến sinh tồn khốc liệt'