Trung tâm giao thương lớn của Đàng Trong
Thương cảng Thanh Hà ra đời trong bối cảnh đất nước chia cắt Đàng Trong - Đàng Ngoài sau chiến tranh Trịnh Nguyễn. Ở Đàng Trong, các chúa Nguyễn tập trung mọi nỗ lực để khẳng định mình như một vương quốc độc lập, mở mang lãnh thổ, phát triển kinh tế – đô thị, mở rộng quan hệ quốc tế, giao lưu văn hóa.
Thương cảng Thanh Hà hình thành ngay sau khi chúa Nguyễn Phúc Lan dời phủ chúa từ Phúc An vào Kim Long, lúc mà sự nghiệp của các chúa Nguyễn ở Đàng Trong bắt đầu thời thịnh trị.
Nó nằm ở một vị trí có đặc điểm địa lý rất thuận lợi, cách kinh thành Huế 4 km, cách cửa biển Thuận An khoảng 10 km ở về phía tả ngạn sông Hương. Làng Minh Hương được hình thành từ thế kỷ XVI bởi những người Việt, đến đầu thế kỷ XVII, chúa Nguyễn cho các thương nhân đầu tiên của người Hoa đến định cư, lập phố buôn bán. Dân dần hình thành nên phố chợ và cảng thị bên bờ sông Hương, mang tên Thanh Hà.
Với địa điểm lý tưởng như vậy, thương cảng Thanh Hà trở thành giao điểm cho các luồng thương mại trong và ngoài nước, giữ một vị trí quan trọng trong hoạt động kinh tế, trao đổi hàng hóa của xứ Đàng Trong.
Trong thời kì từ thế kỉ XVII đến giữa thế kỉ XVIII, Thanh Hà là thương cảng sầm uất, là nơi giao thương của Đàng Trong với các nước trên thế giới mà điển hình là Trung Hoa và Phương Tây. Thời đó, phố Thanh Hà phần lớn đều nằm trong tay của người Hoa nên còn có tên gọi là Đại Minh Khách Phố. Phố bao gồm những cửa hàng, cửa hiệu, các đại lý xuất nhập khẩu và những nhà cho thuê dành cho thương khách ở xa, chủ yếu là thương nhân Trung Quốc mới đến.
Trong giai đoạn này, Phố Thanh Hà sánh ngang với phố Hội An là một trong hai trung tâm giao thương lớn của Đàng Trong. Phố Thanh Hà ra đời và hoạt động thương mại trong những lợi thế về giao thông đường thủy nối liền hai miền nam bắc của đất nước với đường hàng hải của thế giới. Đây là thời kỳ xuất hiện các cường quốc hàng hải và thương mại quốc tế như Hà Lan, Anh, Pháp…
Bên cạnh đó, nó còn gắn liền với nền sản xuất hàng hóa của địa phương với nhiều đặc sản quý hiếm được thương nhân nhiều nước ưa chuộng như hồ tiêu, cau, trầm hương, yến sào, đường… Ở đây cũng có nhiều mặt hàng thủ công như gốm, dệt, đúc đồng là những mặt hàng xuất khẩu chính của thương cảng Thanh Hà.
Trong “Phủ biên tạp lục”, một cuốn sách ghi chép về tình hình kinh tế, xã hội xứ Đàng Trong, Lê Quý Đôn cho biết: “các kho của phủ chúa luôn chứa đựng các mặt hàng quý hiếm của Đàng Trong để xuất khẩu qua cảng Thanh Hà như: vàng, trầm hương, yến sào, ngà voi, đồi mồi, đường phèn, đường cát, đậu xanh, nước mắm, muối, vải trắng, chiếu, giấy, sừng tê, ngà voi, gỗ mun, lá buôn, hồ tiêu…”
Hàng nhập khẩu ở Thanh Hà chủ yếu là các mặt hàng cung cấp cho triều đình như đồ đồng, kẽm, hợp kim do thương khách từ Nhật Bản, Trung Quốc chở đến. Theo sử sách ghi lại, chỉ trong vòng hai năm mà thuyền Ma Cao chở đến Thanh Hà 15 vạn cân hợp kim pha kẽm để đúc tiền.
Nơi đây còn là thị trường mua bán vũ khí sôi động. Khi cuộc chiến tranh Trịnh - Nguyễn đạt đến đỉnh điểm của sự khốc liệt (1627-1672), súng đạn của các thương khách Bồ Đào Nha, Hà Lan, Nhật Bản, được chúa Nguyễn rất săn đón.
Tiếp đó là các nguyên liệu, các mặt hàng cao cấp phục vụ cho cung đình và quan lại ở dinh phủ của chúa. Người Hà Lan và các tàu phương Tây khác mang nhiều thứ ngọc quý đến bán ở Thanh Hà, người Anh mang các mặt hàng len, dạ đến bán. Người Trung Quốc mang các mặt hàng cao cấp như lụa, gấm, vóc, len, dạ, đồ sứ, đồ sành, đồ gốm, giấy, tranh, tre, chè và các dược liệu như sa hoàng, mộc hương, hoàng liên, nhân sâm.
Thanh Hà không chỉ là thương cảng quốc tế mà còn đóng vai trò một trung tâm giao thương quan trọng của xứ Đàng Trong. Hàng năm, nhà nước trưng dụng hàng trăm chiếc thuyền chở gạo từ Đồng Nai, Gia Định ra cung cấp cho dinh phủ Phú Xuân và bán cho nhân dân Thuận Hoá. Từ Hội An có nhiều mặt hàng dân dụng của phương Tây được thương nhân người Hoa mang ra bán ở Thanh Hà.
Thời kỳ suy thoái của thương cảng Thanh Hà
Từ cuối thế kỷ XVIII, dưới thời quân Trịnh chiếm đóng (1775-1786), Phú Xuân không còn là đô thành, Thanh Hà không còn đóng vai trò trung tâm thương mại của xứ Đàng Trong nên tình hình buôn bán ở đây bị giảm sút.
Đến thời Tây Sơn (1786-1801), Phú Xuân là trung tâm lãnh đạo của phong trào, là kinh đô sau khi đất nước xóa bỏ chia cắt Đàng Trong- Đàng Ngoài. Những lợi thế đó cùng với chính sách mở rộng ngoại thương của vua Quang Trung với nhà Thanh và phương Tây (Bồ Đào Nha, Anh) tạo điều kiện cho thương cảng Thanh Hà được phục hồi và phát triển ở một tầm cao mới.
Tuy nhiên, do biến động tự nhiên làm xuất hiện cồn nổi ở giữa sông Hương đoạn ngang qua bến cảng Thanh Hà nên tàu thuyền khó cập bến; thuyền buôn đến Phú Xuân phân tán qua nhiều bến cảng, Thanh Hà dần vắng bóng thương nhân. Đến cuối thời Tây Sơn, cư dân buôn bán ở phố Thanh Hà chuyển dần về phía chợ Dinh và Bao Vinh. Cảng Thanh Hà dần vào dĩ vãng.
Khi mà thương cảng Thanh Hà đã bị bồi lắng, nằm lùi sâu vào đất liền thì Bao Vinh đón lấy cơ hội đó để hội tụ doanh nhân trở thành khu thương mại lớn của đất kinh kỳ vào thế kỷ XIX. Bao Vinh có những yếu tố thuận lợi: cận thị, cận giang, cận lộ, cận kinh và cận Thanh Hà nên đảm bảo cho sự chuyển dịch và phát triển doanh thương. Trong đó, ưu thế vẫn là cảng sâu tiện lợi cho tàu thuyền cập bến.
Dù hiện tại, Thanh Hà không còn dáng dấp của một trung tâm thương mại xưa (chỉ còn lại một làng nông nghiệp mang tên Minh Thanh) nhưng thương cảng sầm uất Thanh Hà vẫn mãi đi vào lịch sử thương mại Việt Nam và tiến trình phát triển đô thị thời phong kiến như một trong những mốc son thịnh vượng tỏa sáng hơn hai thế kỷ.
Tags:
(VNF) - Trong 2 tháng đầu năm 2025, Việt Nam xuất khẩu được 1,15 triệu tấn gạo nhưng lại nhập khẩu đến 1,24 triệu tấn lúa gạo. Đáng chú ý, giá gạo xuất khẩu đang giảm mạnh, thậm chí có lúc giá gạo trong nước đắt hơn xuất khẩu.
(VNF) - Cuộc "cách mạng 2.0" của các hãng xe Trung Quốc quay trở lại thị trường Việt Nam có thành công hay không còn phải chờ thời gian trả lời. Tuy nhiên, dù cuộc đổ bộ mới khá rầm rộ nhưng ô tô Trung Quốc vẫn chưa có được cái nhìn thiện cảm của người tiêu dùng
(VNF) - Trong hơn một năm, chủ tài khoản TikTok đã bán hàng với tổng doanh thu hơn 18 tỷ đồng, nhưng chỉ kê khai nộp thuế 2 tỷ đồng, số tiền đã trốn thuế hơn 241 triệu đồng
(VNF) - Gần 2.500 xe ô tô điện VinFast gồm: VF 3, VF 5, VF e34 và Nerio Green đã chính thức được xuất khẩu sang thị trường Indonesia.
(VNF) - Từ đầu năm 2025, các tập đoàn, công ty bán lẻ đã mở thêm hàng loạt siêu thị, trung tâm thương mại nhằm tăng độ phủ, đón “sóng” tiêu dùng mới.
(VNF) - Vào năm mới Ất Tỵ, chốt số xuất khẩu 2 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam đạt 9,38 tỷ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ. Bộ Nông nghiệp và Môi trường kỳ vọng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản cả năm 2025 có thể đạt mức 70 tỷ USD.
(VNF) - Năm 2025, các doanh nghiệp bán lẻ đều kỳ vọng sẽ bứt phá mạnh mẽ khi thị trường tiêu dùng bước vào giai đoạn khởi sắc.
(VNF) - Công ty cổ phần Asia Life tại Đắk Lắk đã gia công cho đối tác 40.000-50.000 hộp sản phẩm rau củ Kera. Toàn bộ công thức tạo ra sản phẩm đều do phía đối tác cung cấp.
(VNF) - Tổng công ty Điện lực TP Hà Nội (EVNHANOI) đã chủ động lập phương án vận hành hệ thống điện đồng thời đẩy nhanh tiến độ triển khai các công trình đầu tư xây dựng để đảm bảo cung ứng điện an toàn, ổn định phục vụ khách hàng trên địa bàn Thủ đô vào giai đoạn cao điểm hè.
(VNF) - Nhằm mở rộng hợp tác trong lĩnh vực thương mại điện tử xuyên biên giới, Công ty MVOT cùng Hiệp hội Bất động sản Công nghiệp Việt Nam đã có chuyến thăm và làm việc với Hiệp hội Thương mại điện tử Bắc Kinh.
(VNF) - Hiện nay, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đặt ra các tiêu chuẩn, yêu cầu và mục tiêu hướng đến việc phát triển phẩm chất và năng lực của người học. Theo đó, sách giáo khoa Tiếng Anh trong chương trình này phải vừa đóng vai trò là tài liệu tham khảo, vừa là công cụ cụ thể hóa và triển khai nội dung một cách hệ thống.
(VNF) - Giá vàng nhẫn đã chinh phục đỉnh mới ở mức 93 triệu đồng/lượng. Chuyên gia dự báo giá vàng nhẫn có thể chạm mốc 100 triệu đồng/lượng trong năm nay.
(VNF) - Vừa qua, Công ty Cổ Phần Bông Bạch Tuyết (BBT) ký kết hợp tác chiến lược với Tập Đoàn Osaki Medical, trở thành đối tác độc quyền phát triển thị trường cho dacco – thương hiệu chăm sóc Mẹ & Bé hàng đầu Nhật Bản – tại Việt Nam.
(VNF) - Starbucks Việt Nam mới đây đã khai trương cửa hàng Starbucks Reserve Quang Trung tại Hà Nội với mô hình dịch vụ hoàn toàn mới, không chỉ mang đến hương vị cà phê độc đáo mà còn nâng cao trải nghiệm của khách hàng với quầy Mixology bar.
(VNF) - Theo ông Nguyễn Hòa Bình (shark Bình), việc miễn thuế hàng hoá nhập khẩu xuyên biên giới sẽ mở cửa Việt Nam trở thành thị trường tiêu thụ hàng hoá giá rẻ từ nước ngoài.
(VNF) - Công đoàn Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS) đã triển khai nhiều hoạt động tôn vinh tập thể lao động nữ, kỷ niệm Khởi nghĩa Hai Bà Trưng, đồng thời động viên tinh thần đoàn kết, đồng lòng nỗ lực vì sự phát triển của PV GAS cùng cộng đồng xã hội.
(VNF) - Giá vàng nhẫn liên tục tăng nóng trong những ngày qua, chính thức chạm mốc 93,7 triệu đồng/lượng – mức cao nhất từ trước đến nay.
(VNF) - Trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, MV ca nhạc không chỉ là sản phẩm nghệ thuật mà còn là một nguồn thu nhập quan trọng hàng đầu đối với nghệ sĩ Việt. Ngoài việc phát hành trên YouTube, các nghệ sĩ còn có thể kiếm tiền từ nhiều nền tảng trực tuyến khác, bán bản quyền âm nhạc, hoặc hợp tác với các thương hiệu.
(VNF) - Cà phê là một trong những mặt hàng xuất khẩu có mức tăng trưởng cao nhất dù sản lượng bán ra giảm mạnh. Trong 2 tháng năm 2025, thế mạnh này của Việt Nam đem về 1,58 tỷ USD.
(VNF) - Liên quan đến thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá, Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA) đề nghị cân nhắc, tính toán mức phương án tăng thuế tuyệt đối và giãn cách thời gian tăng, thay vì hàng năm thì nên tăng 2 năm một lần để có thể đến năm 2030 mức thuế tuyệt đối của thuốc lá điếu tăng khoảng 5.000 đồng/bao.
(VNF) - Giá vàng nhẫn hôm nay (4/3) tăng mạnh, tới gần 2 triệu đồng/lượng, lập kỷ lục mới ở mốc gần 93 triệu đồng/lượng. Giá vàng nhẫn hiện đã vượt vàng miếng.
(VNF) - Chỉ trong chưa đầy 1 năm, OPES thực hiện 2 lần tăng vốn điều lệ lên 1.900 tỷ đồng, trở thành 1 trong 4 công ty bảo hiểm phi nhân thọ có vốn điều lệ lớn nhất trên thị trường.
(VNF) - Trong bối cảnh nhiều quốc gia phát triển dần siết chặt chính sách nhập cư, Canada cũng không ngoại lệ khi chính phủ nước này dự kiến giảm mục tiêu nhập cư xuống còn 395.000 người vào năm 2025, giảm khoảng 18,56% so với năm 2024 (485.000 người), theo Reuters. Đây là tín hiệu cho thấy cơ hội định cư Canada sẽ ngày càng cạnh tranh hơn trong thời gian tới.
(VNF) - MV 'Bắc Bling' của Hòa Minzy đã tạo nên cơn sốt với hơn 7 triệu lượt xem trên YouTube chỉ sau hai ngày ra mắt, đồng thời lọt Top 6 MV được xem nhiều nhất thế giới trong 24 giờ và Top 1 Trending YouTube Việt Nam. Thành tích này không chỉ giúp cô khẳng định sức hút trong làng nhạc Việt mà còn mang về khoản thu nhập đáng kể từ nhiều nguồn.
(VNF) - Sau 4 năm giảm liên tiếp, thị phần chè của Việt Nam tại thị trường Đài Loan (Trung Quốc) tăng trở lại.
(VNF) - Trong 2 tháng đầu năm 2025, Việt Nam xuất khẩu được 1,15 triệu tấn gạo nhưng lại nhập khẩu đến 1,24 triệu tấn lúa gạo. Đáng chú ý, giá gạo xuất khẩu đang giảm mạnh, thậm chí có lúc giá gạo trong nước đắt hơn xuất khẩu.
(VNF) - Dự án xây dựng Cầu Phong Châu mới là công trình theo lệnh xây dựng khẩn cấp, có tổng mức đầu tư 635,3 tỷ đồng. Sau hơn 2 tháng khởi công, nhà thầu thi công đang đẩy nhanh tiến độ để hoàn thành trước kế hoạch.
