467 tỷ USD hàng giả đang tràn ngập toàn cầu

Thị trường hàng giả toàn cầu đạt 467 tỷ USD

Theo báo cáo mới nhất công bố vào tháng 5/2025 từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế OECD và Cơ quan Sở hữu Trí tuệ Liên minh Châu Âu EUIPO, tình trạng buôn bán hàng giả toàn cầu vẫn là mối đe dọa nghiêm trọng đối với nền kinh tế, người tiêu dùng và toàn bộ chuỗi cung ứng.

Dựa trên dữ liệu mới nhất, giá trị hàng giả toàn cầu ước đạt 467 tỷ USD trong năm 2021. Từ đó, các mô hình hoạt động và rủi ro cốt lõi vẫn tiếp tục tồn tại, thúc đẩy sự phát triển của thị trường hàng giả trên toàn thế giới.

Bản đồ Thương mại Hàng giả Toàn cầu năm 2025 là nghiên cứu lần thứ tư do OECD và EUIPO phối hợp thực hiện, mang đến một bức tranh toàn cảnh chi tiết về hoạt động buôn bán hàng giả, đồng thời đề xuất những khuyến nghị thiết thực dành cho các nhà hoạch định chính sách nhằm bảo vệ người tiêu dùng, hỗ trợ doanh nghiệp chân chính và duy trì sự minh bạch trong thương mại quốc tế.

Ngành thời trang, bao gồm quần áo, giày dép và đồ da, vẫn là những lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất, chiếm tới 62% tổng số hàng giả bị thu giữ. Tuy nhiên, các đối tượng sản xuất hàng giả đang không ngừng mở rộng sang nhiều lĩnh vực mới, gần như len lỏi vào mọi mặt đời sống hàng ngày.

Đặc biệt đáng lo ngại là sự gia tăng của hàng giả nguy hiểm như phụ tùng ô tô, thuốc, mỹ phẩm, đồ chơi và thực phẩm – những mặt hàng tiềm ẩn rủi ro lớn đối với sức khỏe và sự an toàn của người tiêu dùng.

Tổng Thư ký OECD, ông Mathias Cormann, cảnh báo: “Hoạt động buôn bán bất hợp pháp không chỉ gây nguy hiểm cho cộng đồng mà còn làm suy yếu quyền sở hữu trí tuệ và cản trở tăng trưởng kinh tế. Nguy cơ càng trở nên nghiêm trọng hơn khi những kẻ làm hàng giả tận dụng công nghệ mới và thủ đoạn tinh vi để tránh bị phát hiện.”

Trung Quốc tiếp tục là nguồn cung cấp hàng giả lớn nhất, chiếm 45% tổng số vụ bắt giữ trên toàn cầu. Tuy nhiên, các quốc gia khác ở châu Á, Trung Đông và châu Mỹ Latinh cũng đang tham gia tích cực vào chuỗi cung ứng hàng giả toàn cầu.

OECD cũng chỉ ra rằng, những tuyến đường thương mại của hàng giả đang không ngừng thay đổi. Những kẻ làm hàng giả ngày càng sử dụng các tuyến đường biển quốc tế để vận chuyển hàng, đồng thời áp dụng chiến thuật “nội địa hóa” bằng cách chuyển riêng các bộ phận hoặc bao bì, rồi lắp ráp sản phẩm giả ngay gần thị trường tiêu thụ.

Ngoài ra, các nhóm làm hàng giả ngày càng tinh vi, có khả năng tung ra các bản sao sản phẩm đang được ưa chuộng với tốc độ chóng mặt, quảng cáo mạnh mẽ qua nền tảng trực tuyến và lợi dụng các phương thức vận chuyển ít bị kiểm tra.

Khoảng 65% các vụ bắt giữ có liên quan đến bưu kiện hoặc thư tín quy mô nhỏ – cho thấy xu hướng chuyển sang các kênh phân phối có tính tiện lợi cao nhưng khó kiểm soát hơn.

Các quốc gia siết chặt chế tài chống hàng giả

Để đối phó với thách thức toàn cầu này, OECD và EUIPO kêu gọi các quốc gia duy trì giám sát chặt chẽ và tăng cường phối hợp hành động. Trong đó, việc chia sẻ thông tin kịp thời giữa hải quan, cảnh sát, đơn vị tình báo tài chính và các cơ quan giám sát thị trường là điều tối quan trọng.

Ngoài ra, cần thúc đẩy sự hợp tác sâu hơn và trao đổi kinh nghiệm giữa các bên trung gian thương mại, dịch vụ vận chuyển, khu thương mại tự do và các công ty hậu cần – nhằm ngăn chặn việc các mạng lưới này bị sử dụng sai mục đích.

EUIPO cũng cảnh báo tình trạng đáng báo động, ước tính thiệt hại hàng năm do hàng giả, hàng kém chất lượng lên tới 60 tỷ euro (khoảng 64.8 tỷ USD) và khiến mất gần 434.000 việc làm, gây tổn thất nặng nề cho kinh tế - xã hội EU.

Để bảo vệ người tiêu dùng, EU sử dụng ba công cụ chính: luật bảo vệ người tiêu dùng, cơ chế giám sát thị trường và giải quyết tranh chấp. Luật cho phép người mua trả hàng và nhận hoàn tiền trong 14 ngày mà không cần lý do. Đồng thời, mạng lưới hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng cung cấp tư vấn pháp lý gần như miễn phí để hỗ trợ khi có tranh chấp.

Tuy nhiên, những công cụ này chưa đủ sức giải quyết hiện tượng “chất lượng kép” – khi các tập đoàn bán sản phẩm kém chất lượng hơn tại Đông Âu dù cùng thương hiệu. Dù EU đã ra chế tài phạt tới 4% doanh thu toàn cầu, hiện tượng này vẫn giảm chậm. Do đó, từ 2022, Chỉ thị về hành vi thương mại không lành mạnh được áp dụng, buộc doanh nghiệp minh bạch thông tin sản phẩm giữa các thị trường. Nếu không, sản phẩm sẽ bị cấm lưu hành và doanh nghiệp bị xử phạt nghiêm khắc.

EUIPO cũng ước tính hàng giả chiếm khoảng 5% tổng lượng hàng nhập khẩu vào EU, và con số này có thể lên tới 40% ở lĩnh vực thời trang xa xỉ, điện tử và dược mỹ phẩm. Đặc điểm xuyên biên giới của mạng lưới tội phạm hàng giả đòi hỏi sự hợp tác giữa cảnh sát quốc gia, hải quan, các sàn thương mại điện tử và chủ sở hữu thương hiệu.

Một bước tiến quan trọng là tiến hành truy quét xuyên biên giới và Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA), có hiệu lực từ tháng 2/2024, yêu cầu các nền tảng trực tuyến phải chủ động kiểm tra, gỡ bỏ và phòng ngừa hàng giả. Nếu vi phạm, họ có thể bị phạt tới 6% doanh thu toàn cầu. Song song, EU cũng xây dựng các biên bản ghi nhớ giữa các nền tảng với chủ sở hữu trí tuệ nhằm ngăn chặn hàng giả từ gốc.

Ở các quốc gia phát triển khác, chế tài xử lý hàng giả đặc biệt nghiêm khắc, không chỉ với người bán mà cả người tiêu dùng.

Nhật Bản cấm tuyệt đối việc đưa hàng giả vào nước này, bất kể mục đích cá nhân hay kinh doanh. Hành vi này bị xem là xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, có thể bị phạt tới 10 triệu yên (hơn 1,7 tỷ đồng) hoặc 10 năm tù.

Mỹ và các nước châu Âu vốn nổi tiếng bảo vệ bản quyền và thương hiệu, cũng áp dụng mức phạt rất nặng. Ở Pháp, cá nhân mang số lượng lớn hàng giả có thể bị phạt tới 300.000 euro (gần 8 tỷ đồng) hoặc 3 năm tù. Tại Bỉ, mức phạt dao động từ 500-100.000 euro, còn tại Ireland, người tiêu dùng có thể bị tù đến 5 năm nếu giá trị hàng giả vượt 250.000 euro. Ở Áo, mức phạt lên tới 15.000 euro, nhưng nếu người tiêu dùng bị lừa mua hàng giả trên mạng thì sẽ không bị xử phạt.

Ý quy định người tiêu dùng sử dụng hàng giả từ các nhà cung cấp bất hợp pháp có thể bị phạt tới 11.000 euro, trong khi Hải quan Croatia có thể phạt tới 15.000 euro với hành vi tương tự.

Trung Quốc cũng tăng cường các biện pháp mạnh mẽ nhằm xử lý tình trạng hàng giả, hàng nhái với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống quản lý và các nền tảng công nghệ. Chính quyền nước này đã áp dụng chế tài nghiêm khắc đối với các nền tảng thương mại điện tử lớn như Alibaba – bị phạt 2,8 tỷ USD vì liên quan đến việc phân phối hàng giả – và đưa nhiều tên tuổi như AliExpress, DHGate, Pinduoduo, Taobao vào danh sách “chợ hàng giả” cần kiểm soát.

Song song với đó, Trung Quốc cũng đẩy mạnh các cuộc thanh tra, xử lý nghiêm các hành vi quảng cáo sai lệch, buôn bán hàng giả trên diện rộng. Trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, Trung Quốc đã ban hành nhiều chính sách mới nhằm bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp, đặc biệt trong ngành công nghệ.

Ngoài ra, việc ứng dụng dữ liệu lớn (Big Data) vào công tác phát hiện và ngăn chặn hàng giả cũng đang được triển khai thông qua các liên minh công – tư, thể hiện nỗ lực chuyển hướng từ bị động sang chủ động trong cuộc chiến chống hàng giả của quốc gia này.