Tổng cục Thống kê: Sẽ điều chỉnh quy mô GDP trong năm tới

Bên cạnh đó, Tổng cục Thống kê cũng sẽ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt để thực hiện "Đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát" nhằm thu thập đầy đủ thông tin của các hoạt động kinh tế thực tế đang diễn ra và ảnh hưởng đến quy mô nền kinh tế nhưng chưa được đo lường và tính toán đầy đủ trong GDP.

Theo Tổng cục Thống kê, khu vực kinh tế chưa được quan sát (NOE) là tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh chưa thu thập được trong các nguồn dữ liệu cơ bản để biên soạn tài khoản quốc gia, bao gồm hoạt động kinh tế ngầm, hoạt động kinh tế bất hợp pháp, một phần hoạt động kinh tế phi chính thức, một phần hoạt động kinh tế hộ gia đình tự sản tự tiêu và các hoạt động kinh tế bị bỏ sót trong các chương trình thu thập dữ liệu cơ bản

Cụ thể, hoạt động kinh tế ngầm (underground) bao gồm các hoạt động kinh tế hợp pháp nhưng bị giấu giếm một cách có chủ ý nhằm tránh phải nộp thuế (thuế thu nhập, thuế giá trị gia tăng…), tránh phải đóng góp bảo hiểm xã hội, tránh phải thực hiện các quy định của nhà nước (về mức lương tối thiểu, số giờ làm việc tối đa, điều kiện về sức khỏe của người lao động…) và tránh phải thực hiện các thủ tục pháp lý, hành chính như việc thực hiện báo cáo tài chính, báo cáo thống kê.

Hoạt động kinh tế phi pháp (illegal) bao gồm: các hoạt động kinh tế bị pháp luật cấm (sản xuất và buôn bán ma túy, hoạt động mại dâm, buôn bán người…); các hoạt động kinh tế hợp pháp không bị pháp luật cấm nhưng do các nhà sản xuất trái phép thực hiện.

Hoạt động kinh tế phi chính thức chưa được quan sát (Non Obsered Informal sector) bao gồm hoạt động của các đơn vị sản xuất kinh doanh tham gia vào quá trình sản xuất ra hàng hóa, dịch vụ với mục tiêu cơ bản là tạo ra công ăn việc làm và thu nhập cho những người thực hiện các hoạt động kinh tế đó.

Các đơn vị này thường hoạt động ở quy mô nhỏ, tổ chức sản xuất đơn giản, ít có sự phân định rõ ràng giữa lao động và vốn của cơ sở kinh doanh với hộ gia đình. Mối quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động thường là dựa trên nền tảng tạm thời hoặc mối quan hệ gia đình chứ không dựa trên hợp đồng lao động chính thức.

Hoạt động kinh tế hộ gia đình tự sản tự tiêu (Economic activities undertaken by households for their own final use) bao gồm các hoạt động sản xuất của hộ gia đình tạo ra sản phẩm để tự tiêu dùng và tích lũy cho chính các thành viên trong hộ gia đình. Đó là các hoạt động trồng trọt, chăn nuôi và các hoạt động tạo ra các sản phẩm vật chất khác phục vụ nhu cầu trong hộ gia đình; hoạt động tự xây nhà để ở, tự sửa chữa nhà, ước tính dịch vụ nhà tự có, tự ở và tự tích lũy tài sản cố định khác; hoạt động giúp việc trong các hộ gia đình.

Hoạt động kinh tế bị bỏ sót do chương trình thu thập dữ liệu cơ bản bao gồm các hoạt động kinh tế đáng lý phải được thu thập thông tin để biên soạn vào tài khoản quốc gia nhưng bị bỏ sót trong quá trình thu thập số liệu (do điều tra không bao phủ đầy đủ phạm vi, đối tượng điều tra không hợp tác, chưa cập nhật kịp thời trong dữ liệu hành chính…)

Trong 5 thành tố nêu trên, Tổng cục Thống kê đã thu thập và tính toán cho 3 thành tố gồm: "hoạt động kinh tế phi chính thức chưa được quan sát", "hoạt động kinh tế hộ gia đình tự sản tự tiêu" và "hoạt động kinh tế bị bỏ sót do chương trình thu thập dữ liệu cơ bản".

Hai thành tố còn lại, Tổng cục Thống kê nhận định là "rất khó cho cơ quan thống kê thu thập thông tin để tính toán".

Vì vậy, trong quý I/2018, sau khi "Đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát" được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Tổng cục Thống kê "hứa với Thủ tướng Chính phủ sẽ cùng với các Bộ, ngành và địa phương tìm giải pháp có tính khả thi để triển khai thực hiện, sẽ từng bước tính toán đầy đủ hơn quy mô chỉ tiêu GDP trong những năm tới".