Triển vọng ngành du lịch năm 2021: Nhạt nhòa gam màu sáng

Thời điểm Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán 2021 đang cận kề, thông thường đây là mùa cao điểm bán tour của nhiều doanh nghiệp lữ hành. Tuy nhiên, thời điểm này du khách đặt tour khá cầm chừng. Chưa bao giờ nhiều doanh nghiệp phải tìm đường cầm cự sống sót bằng mọi giá như thời điểm này. Trong khi các doanh nghiệp du lịch đang nỗ lực cầm cự để đợi cơ hội phục hồi, thì các nhà đầu tư vào du lịch đang phải cân não để tính toán dòng tiền.

Theo Tổng Cục thống kê, do ảnh hưởng nặng về của dịch Covid-19, năm 2020, số lượng khách quốc tế đến Việt Nam chỉ đạt 3,8 triệu lượt người, giảm 78,7% so với năm trước, trong đó hơn 96% là khách quốc tế đến trong quý I/2020.

Trong năm 2020, khách đến từ châu Á đạt 2.813,6 nghìn lượt người, chiếm 73,3% tổng số khách quốc tế đến Việt nam, giảm 80,4% so với năm trước. Trong đó, khách đến từ tất cả các thị trường chính đều giảm mạnh như Trung Quốc đạt 959,2 nghìn lượt người, giảm 83,5% so với năm trước; Hàn Quốc 840 nghìn lượt người, giảm 80,4%; Nhật Bản 205,3 nghìn lượt người, giảm 78,4%...

Khách đến từ châu Âu năm nay ước tính đạt 671,9 nghìn lượt người, giảm 69% so với năm 2019, trong đó khách đến từ Liên bang Nga 246,3 nghìn lượt người, giảm 61,9%; Vương quốc Anh 82,4 nghìn lượt người, giảm 73,9%; Pháp 75,2 nghìn lượt người, giảm 73,8…

Cùng đó, doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống năm nay ước tính đạt 510,4 nghìn tỷ đồng, chiếm 10,1% tổng mức và giảm 13% so với năm trước.

Doanh thu du lịch lữ hành năm 2020 ước tính đạt 17,9 nghìn tỷ đồng, giảm 59,5% so với năm trước. Một số địa phương có doanh thu du lịch lữ hành năm 2020 giảm mạnh so với năm trước: Khánh Hòa giảm 85,1%; Quảng Nam giảm 78,7%;  thành phố Hồ Chí Minh giảm 76,7%; Đà Nẵng giảm 73,3%; Bà Rịa - Vũng Tàu giảm 64,3%...

Đối tượng chịu ảnh hưởng mạnh nhất do Covid-19 là các doanh nghiệp du lịch vừa và nhỏ.

Năm 2021, với diễn biến dịch Covid-19 trên thế giới tiếp tục phức tạp, dự báo, bức tranh du lịch Việt vẫn chưa có dấu hiệu tươi sáng. Hội đồng Tư vấn du lịch (TAB) đã cùng thảo luận và phác thảo 3 kịch bản dành cho du lịch Việt Nam trong năm 2021. Theo đó, ở tình huống bi quan nhất, khi dịch bệnh diễn biến phức tạp, du lịch dự kiến chỉ phục vụ 40-55 triệu lượt khách nội địa. Tình huống bình thường hơn, khách nội địa có thể đạt 55-70 triệu lượt. Kịch bản lạc quan nhất là khách nội địa đạt 70-80 triệu lượt. 

Riêng với kế hoạch đón khách quốc tế, các chuyên gia TAB cho rằng, tình huống lạc quan nhất là khi khách du lịch quốc tế được tiêm chủng vaccine trên diện rộng, Việt Nam đón khách từ quý II/2021, lượng khách quốc tế cũng chỉ đạt 7-10 triệu lượt, bằng một nửa so với năm 2019. Thế nhưng, với kịch bản xấu nhất, Việt Nam chỉ có thể đón khách từ quý IV/2021, nên lượng khách quốc tế tối đa cũng chỉ đạt 15% so với năm 2019. Tóm lại, vẫn chưa có kịch bản hoàn thiện cho thị trường du lịch phục hồi thời gian tới.

Khảo sát, phân tích dữ liệu mới được thu thập từ hơn 20.000 khách du lịch ở 28 quốc gia, bao gồm Việt Nam được thực hiện bởi Booking.com, cũng cho thấy thị trường nội địa vẫn giữ vai trò cốt yếu. Du khách đang hướng tới các điểm đến trong nước và sẵn sàng tham gia các trải nghiệm đơn giản hơn, như dành thời gian ở ngoài trời hoặc đi nghỉ cùng gia đình, tìm kiếm những trải nghiệm nông thôn… Phần lớn du khách đều có đòi hỏi cao hơn về sự riêng tư, muốn lưu trú trong nhà nghỉ dưỡng hoặc căn hộ hơn là ở khách sạn có điều kiện thoải mái.

Hiện doanh nghiệp lữ hành đang xoay sang giới thiệu một số tour trước đó người Việt ít có cơ hội đi, chẳng hạn như khám phá du lịch Sơn Đoòng, vịnh Hạ Long, Lan Hạ... Đây là những tour trước đây thường dành cho người nước ngoài, vốn được bán hết cả năm với các điều kiện, đòi hỏi khắt khe. Các tour theo các mùa hoa vùng Tây Bắc, Tây nguyên cũng dần hút khách Việt vì gần gũi thiên nhiên, ít lo ngại hơn về dịch bệnh. 

Theo dự báo của Tổ chức Du lịch thế giới, du lịch quốc tế chỉ có thể bắt đầu quá trình phục hồi từ nửa sau năm 2021. Tuy nhiên để đạt được mức bằng năm 2019 cần khoảng thời gian từ 2 năm rưỡi đến 4 năm, tùy tình hình kiểm soát dịch Covid-19. Du lịch Việt Nam cũng nằm trong bối cảnh chung của quốc tế, vì vậy cần nhiều thời gian để phục hồi lượng khách du lịch quốc tế.

Năm 2021, du lịch Việt Nam sẽ tiếp tục triển khai mạnh mẽ chương trình kích cầu du lịch nội địa; chuẩn bị sẵn sàng đón khách quốc tế khi điều kiện cho phép; tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về du lịch, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh; tiếp tục đề xuất triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ của Chính phủ đối với doanh nghiệp du lịch; đẩy mạnh các hoạt động chuyển đổi số, phát triển du lịch thông minh.