Bắt tay xây dựng vào năm 1992, khi đất nước vẫn còn rất nghèo nàn, khó khăn, đường dây điện Bắc - Nam 500KV vẫn được thi công và hoàn tất, như một câu chuyện cổ tích đẹp kết thúc có hậu và là mốc son lịch sử, công trình thế kỷ, minh chứng cho sức mạnh phi thường của con người Việt Nam.
Công trình được thực hiện theo chủ trương của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Ông cũng là người đưa ra các quyết định quyết đoán mang tính bước ngoặt đối với dự án. Tuy nhiên, còn có một nhân vật khác gắn liền với kỳ tích đó.
Ông được xem như cánh tay đắc lực, người thư ký “ruột” của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt trong những năm tháng xây dựng đường dây điện lịch sử. Nhưng số phận cũng không mỉm cười với ông cho đến phút chót. Ông bị bắt và kết án 3 năm tù khi đang đương chức Bộ trưởng.
Ông là Vũ Ngọc Hải, nguyên Bộ trưởng Bộ Năng lượng.
Nhân 25 năm ngày khánh thành và đưa điện vào miền Nam bằng đường dây truyền tải 500 kV Bắc - Nam, phóng viên có cuộc trò chuyện với ông.
- Thưa ông, đã 25 năm kể từ ngày đóng điện 500KV Bắc Nam, ông đã đi qua 25 năm mùa “sinh nhật” của công trình thế kỷ này với những cảm xúc như thế nào?
Ông Vũ Ngọc Hải: Tôi cho đó là sự may mắn đối với cuộc đời mình, may mắn vì tôi trở thành một phần của đường điện 500KV. Cứ đến ngày 27/5 hàng năm, tôi lại nhận được những cú điện thoại, những lời chúc mừng. Điều này giống như cuộc đời tôi có thêm 1 ngày sinh nhật vậy.
Đó là những chuyện vui. Còn điều quan trọng nhất là đường điện 500KV đã đặt nền móng cho những công trình điện lưới sau này. Vai trò của điện lưới trong việc phát triển nền kinh tế, xã hộingày nay chính là lời khẳng định cho những thành công và ý nghĩa của công trình 500 KV.
- Những năm đầu của thập niên 90 thế kỷ trước, khi đất nước vẫn còn nghèo, việc quyết định xây dựng một “siêu công trình” thế này chắc chắn phải có lý do rất đặc biệt?
Đường điện 500 KV xuất phát từ nhu cầu thiết thực cấp điện cho miền Nam những năm 1992. Lúc đó miền Nam thiếu điện trầm trọng trong khi miền Bắc đang thừa điện.
Một ngày đầu xuân năm 1991, cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt mời tôi và một số cán bộ chủ chốt của Bộ Năng lượng Việt Nam đến dùng bữa cơm tại nhà khách của Công ty Điện lực 2 ở TP. HCM. Mục đích là bàn về việc “làm cách nào để đưa điện vào miền Nam”.
Lúc đó, tôi nói chỉ có một cách đó là xây dựng đường dây siêu cao áp. Nhưng giữa lúc đất nước đang đối diện với nhiều khó khăn về vật chất, nhiều ý kiến chưa thực sự đồng tình, thậm chí phản đối, việc xây dựng đường dây cao áp dài 1.500km với 3.000 cột trụ điện liệu có thực sự khả thi không? cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt ra “tối hậu thư” phải hoàn thành trong 2 năm và giao tôi phải trả lời sau 3 ngày.
- 3 ngày đó, ông đã suy nghĩ và trả lời cố Thủ tướng như thế nào?
Sau chỉ đạo của anh Sáu Dân (cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt), tôi và những cán bộ chủ chốt của Bộ Năng lượng lúc bấy giờ phải “vắt óc” suy nghĩ và tính toán đầy trăn trở.
Chúng tôi quyết tâm phải làm bằng được đường điện 500KV vì chỉ có cách này điện mới vào miền Nam được. Cả miền Nam lúc đó đang thiếu điện nghiêm trọng, doanh nghiệp miền Nam gửi thư kêu cứu ra miền Bắc để được cấp điện.
- Tính khẩn thiết của công trình là vậy nhưng nghe nói ông và các đồng nghiệp đã gặp không ít rào cản trong quá trình thực hiện?
Nhiều khó khăn vô cùng. Đầu tiên là những ý kiến phản đối vì cho rằng công trình sẽ gây lãng phí ngân sách. Một luồng ý kiến khác lại đề xuất bán điện sang Trung Quốc để thắt chặt mối quan hệ bang giao của hai nước.
Nhưng vướng mắc lớn nhất đó là kinh tế. Lúc bấy giờ kinh tế rất khó khăn, công trình quy hoạch là đến năm 1995 nhưng năm 1992 đã bắt đầu, cái này không có trong kế hoạch mà phải chi hàng trăm nghìn tỷ. Nhưng chính nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, cuối cùng công trình đã được khởi công trong sự quyết tâm cao độ.
Cựu Bộ trưởng Bộ Năng Lượng Vũ Ngọc Hải được cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt gắn Kỷ niệm chương đường dây 500KV trong trại giam Thanh Xuân
Ngày 5/4/1992, giữa lúc Quốc hội đang có cuộc họp quan trọng, cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt chỉ đạo khởi công công trình tại các cụm điểm: một vị trí ở Mãn Đức (Hòa Bình), một vị trí ở Hòa Sơn - Hòa Vang (Đà Nẵng) và một vị trí ở Phú Lâm.
- Công trường thi công trải dài đất nước, vượt trùng điệp núi rừng Trường Sơn, qua 7 con sông lớn, lại được hoàn thành một cách nhanh chóng trong vòng 2 năm 1 tháng 22 ngày. Có khoảng bao nhiêu người tham gia siêu dự án này, thưa ông ?
Làm sao thống kê hết được. Riêng ngành điện đã phải huy động 20.000 cán bộ công nhân viên, ngành xây dựng huy động 12.000 người, ngành quốc phòng huy động 4.000 người, ngành giao thông vận tải huy động 7000 người.
Đó là chưa tính lực lượng đồng bào địa phương tại chỗ đã đóng góp sức lực. Có rất nhiều vị trí hiểm trở, máy móc không thể đưa lên nên buộc phải huy động người địa phương gùi từng bao xi măng, từng bao cát lên đỉnh núi cheo leo để đúc móng như đỉnh đèo Hải Vân, đồi núi Đại Lộc, Giằng, Khâm Đức, đèo Lò Xo…
Nhưng trong cái khó mới biết tinh thần đoàn kết của nhân dân mình vĩ đại và tuyệt vời như thế nào. Tôi chẳng thể nào quên những đồng bào công giáo Quảng Trị đã ghép hàng trăm con thuyền để giúp kỹ sư kéo dây điện qua sông. Tôi mang ơn những đồng bào dân tộc đã vất vả gùi vật liệu vượt núi để làm đường điện 500KV.
- Ông có thể chia sẻ những kỷ niệm đáng nhớ trong quá trình làm đường dây 500kw?
Đầu tiên là phải nhắc đến cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Thủ tướng nói với tôi, ông rất lo, nếu đường dây 500kv mà thất bại thì tôi sẽ từ chức.
Lúc đó tôi chỉ nói “Làm sao để Thủ tướng từ chức được”. Tư tưởng đó bám theo toàn thể cán bộ công nhân viên suốt cả chặng đường làm công trình. Nếu Thủ tướng từ chức thì có nghĩa là Việt Nam làm không tốt. Suy nghĩ đó khiến tất cả công nhân anh em, rồi cán bộ kỹ sư nỗ lực phát huy trí tuệ.
Tuy chúng tôi có liên hệ với một số chuyên gia nước ngoài như Nga, Israel, Canada, Bỉ nhưng cái chính vẫn là lực lượng trong nước. Công trình này có thể nói đã huy động được tổng thể trí lực của đội ngũ người lao động đạt mức tối đa, kỹ sư phát huy chất xám tốt, công nhân thì tinh thần rất cao. Đây là nhân tố rất quan trọng.
Điều quan trọng nữa là lòng tự hào. Công trình lớn này mở đầu cho ngành điện toàn quốc. Tôi nói với anh em ngành điện phải tự hào bởi vì không có nước nào làm được đường dây 1.500 KV trong khoảng 2 năm, mà bắt đầu khi chưa có lộ trình. Không chỉ hoàn thành, giá trị kinh tế của công trình còn không vượt mức đề ra.
Mức quyết toán là 5.713 tỷ đồng nhưng thực hiện 5.237 tỷ, tức là còn tiết kiệm được so với dự toán là gần 500 tỷ. Vì vậy, có thể coi là công trình vừa đảm bảo chất lượng và vừa đảm bảo kinh tế.
- Công trình 500KV mang đậm dấu ấn của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Những tháng ngày làm việc cùng cố Thủ tướng hẳn rất khó quên đối với ông?
Chúng tôi gặp nhau thường xuyên, từ trên bàn họp đến công trường, thậm chí cả lúc nửa đêm. Một lần, cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt gọi tôi đến nhà gấp để “bàn việc”. Nhưng khi tôi đến thì anh Sáu Dân lại yêu cầu tôi “họp” với “bà Cầm” (bà Phan Lương Cầm, phu nhân của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt).
GS. TS Phan Lương Cầm là nhà khoa học nổi tiếng trong lĩnh vực Điện hóa - Ăn mòn kim loại của Việt Nam. Bà muốn trao đổi với tôi về các kỹ thuật chống ăn mòn kim loại tại công trình đường điện 500KV. Sau khi được tôi trình bày thì bà ấy hoàn toàn yên tâm về công trình.
Sau đúng 2 năm 1 tháng 22 ngày, công trình được hoàn thành và đi vào khai thác. 19h6 ngày 27/5/1994, cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt hạ lệnh hòa lưới điện quốc gia thành một mạng thống nhất.
- Trong thời khắc thiêng liêng lưới điện 500 kV Bắc - Nam, ông lại đang ở trong trại giam?
Đúng vậy, lúc đó tôi đang ở trại giam Thanh Xuân. Nhưng tình hình công trình đến đâu, tiến độ như thế nào tôi nắm được hết. Tôi ở tù nhưng thường xuyên có anh em vào thăm.
Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt và cựu Bộ trưởng Bộ Năng lượng Vũ Ngọc Hải nâng ly chúc mừng lễ khởi công đường điện 500KV
Có lẽ không có tù nhân nào lại có vinh hạnh được Thủ tướng rồi Phó Thủ tướng vào thăm như tôi. Sau đó là cuộc ghé thăm của 28 vị Bộ, Thứ trưởng và phu nhân của 2 Bộ trưởng.
Có đoàn doanh nghiệp từ miền Nam ra tận trại giam gặp tôi chỉ để cám ơn vì đã làm đường điện 500KV; đoàn văn công cũng tìm đường đến thăm vì nhờ có công trình 500KV mà sân khấu của họ được sáng đèn. Đó là những niềm hạnh phúc không gì có thể so sánh.
- Ngã rẽ vào trại giam, ông có xem đó là những chuỗi ngày u tối trong cuộc đời?
Tôi bị cáo buộc tội danh “thiếu trách nhiệm, gây hậu quả nghiêm trọng” và phải đối diện với mức án 3 năm tù. Nhưng bản thân tôi thấy rằng mình luôn trong sạch, liêm chính. Tôi cũng không xem đó là chuỗi ngày u tối.
Những ngày trong tù, tôi chỉ lo cho đường điện 500kV, tôi theo dõi, nắm tình hình từ xa. Giây phút dòng điện quốc gia được hòa lưới thành một, dù không có mặt ở đó nhưng trong trại giam, tôi cũng hồi hộp không kém.
5h sáng ngày hôm sau, anh Sáu Dân vào thăm tôi. Anh ôm tôi bằng một cái xiết chặt. Nhìn nét mặt của anh tôi đoán ngay là việc đóng điện đã thành công. Anh Sáu Dân nói: “Mấy hôm nay tôi lo không ngủ được”. Tôi hỏi lại: “Thế hôm qua đóng điện thành công anh có ngủ được không”. Anh nói: “Đêm qua mình lại sướng quá không ngủ được”.
Sau đó, ngay tại phòng tiếp khách của trại giam Thanh Xuân, anh Sáu Dân lấy chiếc huy hiệu đường dây 500 KV mà anh em ngành điện tặng trao lại cho tôi.
- Bao nhiêu năm qua, nhắc đến ngành điện, vẫn thấy ông đau đáu như những ngày còn là tư lệnh ngành, ông nghĩ gì về những vướng mắc của ngành điện hiện nay?
Hiện nay, nguồn điện tương đối ổn định, nhưng về lâu dài chúng ta nên sử dụng nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió..., còn nguồn thủy điện chỉ để duy trì.
Thực tế, thủy điện đã khai thác gần hết, giờ chỉ còn các mỏ khí. Ngành điện phải phối hợp chặt chẽ với ngành dầu khí. Nếu như mỏ khí ở miền Trung tốt thì ngành điện rất có lợi khi phát điện bằng khí.
Nhưng muốn làm được thì phải đầu tư, có lẽ việc này nên để nhà nước và các tập đoàn tư nhân cùng làm.
3 năm nữa nhiều khả năng tình trạng thiếu điện sẽ xảy ra. Vì thế vấn đề cấp bách là cần phải triển khai ngay các dự án điện. Đặc biệt ưu tiên cả tư nhân cùng đồng hành.
- Ông có dự đoán gì cho những năm tới khi mà thực tế có quá nhiều dự án cung ứng điện chậm tiến độ, thưa ông?
Việt Nam đang có làn sóng đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo. Cuối năm 2018 đã có 10.000 MW điện mặt trời được các nhà đầu tư đăng ký, trong đó 8.100 MW được bổ sung quy hoạch (121 dự án) với trên 100 dự án đã ký hợp đồng mẫu mua bán điện (PPA).
Hai dự án công suất 86 MW đã hoạt động vào cuối năm ngoái và cách đây vài ngày là cụm nhà máy điện mặt trời quy mô 100 MW tại Đắk Lắk đã được đưa vào vận hành. Trong khi đó, vẫn còn khoảng 220 dự án đang chờ bổ sung vào quy hoạch…
Theo quy hoạch phát triển điện lực quốc gia đã được Chính phủ phê duyệt, công suất lắp đặt nguồn điện cả nước sẽ lên đến 130.000 MW năm 2030 so với 47.000 MW hiện nay. Như vậy, khoảng 83.000 MW nguồn điện mới sẽ cần phải được xây dựng và đưa vào vận hành từ nay đến 2030, cùng đó là các cơ sở hạ tầng truyền tải và phân phối.
Nói thế để thấy nguồn là rất lớn, chỉ cần chúng ta làm tốt công tác giá điện, thì tôi tin trong vòng vài chục năm tới, Việt Nam không phải lo lắng gì về nguồn điện.
Tags:
(VNF) - Tỷ phú Phạm Nhật Vượng hiện xếp thứ 71 trong bảng xếp hạng Forbes Real-Time Billionaires, đứng trên tỷ phú Trung Quốc Jack Ma và xếp sau nữ tỷ phú Mỹ MacKenzie Scott.
(VNF) - Nhà thơ Trần Lê Khánh là một gương mặt độc đáo của văn học Việt Nam hiện nay. Ông nổi bật với phong cách thơ tối giản và tư duy nghệ thuật sâu sắc. Với Trần Lê Khánh, thơ không chỉ là cảm xúc mà còn là sự khám phá. Ông khám phá thế giới tự nhiên, khám phá con người và khám phá chính bản thân mình ở những cung bậc, lớp lang, thời điểm,… khác nhau. Qua thơ, Trần Lê Khánh tạo ra một cuộc đối thoại với người đọc về những nỗi niềm, triết lí, về Thiền, cái đẹp, về nhân sinh,…
(VNF) - “Quả Bóng Vàng” Nguyễn Hoàng Đức sắp có cuộc hẹn đặc biệt cùng người hâm mộ tại sự kiện NEW CONCEPT STORE của OWEN.
(VNF) - VPBankS vừa công bố bổ nhiệm ông Nhâm Hà Hải giữ chức Tổng Giám đốc kể từ ngày 15/12. Trước đó, ông Hải đã từ nhiệm vị trí Tổng giám đốc Chứng khoán An Bình (ABS).
(VNF) - Trong khi nhiều gia đình tìm cách bảo vệ con khỏi va đập, những nhân vật đứng ở đỉnh cao quyền lực và tài chính như John Roberts, Rockefeller hay Warren Buffett lại chủ động chuẩn bị cho con khả năng chịu đựng bất công, xui rủi, hiểu lầm và bất hạnh. Với họ, đây là chiến lược giáo dục nhằm xây dựng nội lực cho thế hệ sau khi không còn được che chở.
(VNF) - NHNN mới đây đã bổ nhiệm ông Đỗ Hoàng Anh và bà Trần Thị Hoà giữ chức Phó Cục trưởng Cục An toàn hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD).
(VNF) - Bà Hương Trần Kiều Dung, người từng giữ chức Phó Chủ tịch thường trực FLC vừa xuất hiện trở tại buổi làm việc giữa Tập đoàn FLC và Hội đồng Doanh nhân Ả Rập.
(VNF) - CEO Brandall Trần Mạnh Tùng khẳng định thiết kế không chỉ là mỹ thuật mà là công cụ chiến lược, giúp doanh nghiệp Việt kết nối khách hàng và gia tăng giá trị thương hiệu.
(VNF) - Đại sứ Canada tại Việt Nam Jim Nickel cho rằng, Việt Nam đang hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển mạnh mẽ thị trường đầu tư tác động, từ tốc độ tăng trưởng kinh tế, cam kết chính sách về phát triển bền vững đến hệ sinh thái doanh nghiệp tạo tác động ngày càng trưởng thành.
(VNF) - Tỷ phú Phạm Nhật Vượng hiện sở hữu 2 doanh nghiệp trên sàn HoSE có vốn hóa vượt 10 tỷ USD là Vingroup và Vinhomes, đưa tổng tài sản cá nhân lên 28,6 tỷ USD, củng cố vị trí người giàu nhất Việt Nam và lọt top 80 thế giới.
(VNF) - Sự xuất hiện ngày càng nhiều lãnh đạo người Việt tại các ngân hàng nước ngoài hoạt động ở Việt Nam cho thấy xu hướng nội địa hóa nhân sự cấp cao và khẳng định năng lực của đội ngũ banker Việt trong môi trường tài chính quốc tế.
Ông Trần Đăng Khoa là người thay cho ông Trần Bá Dương – Chủ tịch Tập đoàn THACO tại CTCP Đầu tư địa ốc Đại Quang Minh
(VNF) - Citi Việt Nam vừa thông báo bổ nhiệm bà Ngô Thị Hồng Minh giữ chức Tổng giám đốc Citibank N.A., chi nhánh TP HCM, đánh dấu lần đầu tiên một người Việt đảm nhiệm vị trí điều hành cao nhất kể từ khi ngân hàng này hoạt động tại Việt Nam.
(VNF) - Ông Trần Đăng Khoa (biệt danh "Khoa khàn”) bất ngờ xuất hiện tại Công ty cổ phần Địa ốc Đại Quang Minh với vai trò Chủ tịch HĐQT.
(VNF) - Bà Phạm Tú Anh (sinh năm 1993) được bầu giữ chức Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Xây dựng FLC Faros thay ông Đào Danh Ngọc.
(VNF) - Bộ Chính trị điều động, phân công, chỉ định Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng Quản Minh Cường giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh nhiệm kỳ 2025 - 2030.
(VNF) - Ông Nguyễn Hoàng Giang trở thành người Việt Nam đầu tiên được bổ nhiệm giữ chức Phó Tổng Giám đốc tại pháp nhân sản xuất của Samsung tại Việt Nam.
(VNF) - Ông Vũ Đại Thắng, Phó bí thư Thành ủy vừa được bầu giữ chức Chủ tịch UBND TP. Hà Nội khóa XVI, nhiệm kỳ 2021-2026.
(VNF) - Tin vui và đầy tự hào từ Hoa Kỳ khi 1 giáo sư người Việt làm Viện sĩ Viện Hàn lâm Sáng tạo quốc gia Hoa Kỳ (US National Academy of Inventors – NAI).
(VNF) - Sau khi thoát khỏi áp lực nợ nần, bầu Đức cho biết đã ý thức sâu sắc về việc sử dụng đòn bẩy và nỗi khổ sở khi công ty mất thanh khoản.
Ông Nguyễn Việt Quang, Phó chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn Vingroup - nhà đầu tư của VinSpeed, khẳng định VinSpeed sẵn sàng triển khai Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam với tinh thần phụng sự và cống hiến nhưng nguồn lực của doanh nghiệp không phải là vô hạn nếu phải gồng gánh thêm nhiều chi phí khác.
(VNF) - Mailisa nhập mỹ phẩm Trung Quốc giá rẻ nhưng quảng cáo là hàng ngoại nhập, bán giá cao, thu lời bất chính hàng nghìn tỷ đồng.
(VNF) - Nhờ cổ phiếu Vingroup và hệ sinh thái VinFast tăng giá mạnh, tài sản của Chủ tịch Vingroup Phạm Nhật Vượng đạt 21,1 tỷ USD, đưa ông vươn lên vị trí 111 trong danh sách tỷ phú thế giới của Forbes.
(VNF) - Hà Siêu Hân, cô giáo tiểu học tại Bắc Kinh và cũng là ái nữ của tỷ phú Macau Hà Hồng Sân, gây chú ý với công chúng không chỉ bởi sự tận tâm trong giảng dạy mà còn bởi khối tài sản lên tới hơn 700 triệu HKD (hơn 2.000 tỷ đồng)
(VNF) - Ông Đoàn Nguyên Đức - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (HAGL, HoSE: HAG), nói về 3 vị ân nhân, trong đó có một vị từng là tỷ phú USD của Việt Nam.
(VNF) - Tỷ phú Phạm Nhật Vượng hiện xếp thứ 71 trong bảng xếp hạng Forbes Real-Time Billionaires, đứng trên tỷ phú Trung Quốc Jack Ma và xếp sau nữ tỷ phú Mỹ MacKenzie Scott.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.
