Phân kỳ đầu tư
Năm 1898, Quốc hội Pháp thông qua một đạo luật cho Đông Dương vay 200 triệu franc nhằm thực hiện 3 đoạn đường sắt chính:
- Đoạn Hà Nội đi Vinh, qua Nam Định (dài 319km, thực hiện trong giai đoạn 1903 - 1905), được đánh giá là có thể sinh lợi ngay tức khắc.
- Đoạn Tourane (Đà Nẵng) đi Đông Hà, qua Huế (dài 169km, giai đoạn1906 -1908), mở những lối đi ra Biển Đông cho một vùng dân cư đông đúc.
- Đoạn Sài Gòn đi Nha Trang (dài 411km, giai đoạn 1904 - 1913).
Như vậy, trong vòng 10 năm (1903 - 1913), người Pháp chỉ làm 3 tuyến đường sắt Hà Nội - Vinh, Đông Hà - Đà Nẵng và cuối cùng là Nha Trang - Sài Gòn. Mãi đến năm 1912, Quốc hội Pháp mới cho Toàn quyền Đông Dương Albert Sarraut vay tiếp 90 triệu franc để thực hiện đoạn đường sắt Vinh - Đông Hà. Nhưng công việc vừa mới bắt đầu thì Thế chiến thứ nhất (1914 - 1918) bùng nổ nên công việc gián đoạn. Mãi sau này, Toàn quyền Maurice Long tranh thủ Quốc hội Pháp được một khoản vay 6 triệu đồng Đông dương (piastre) để tiếp tục thi công đoạn đường sắt Vinh - Đông Hà, đến năm 1927 được đưa vào hoạt động.
Như vậy, đến 1927, đường xe lửa Đông Dương đã có hai đoạn dài: đoạn Hà Nội - Đà Nẵng ở phía Bắc và đoạn Sài Gòn - Nha Trang ở phía Nam. Đoạn cuối cùng phải hoàn tất là đoạn Đà Nẵng - Nha Trang dài 532km. Phải mất 4 năm tranh cãi dai dẳng trong nghị viện Pháp, đến tháng 11.1931, đoạn đường này mới được khởi công. Đơn giản là các tỉnh miền trung từ Đà Nẵng - Nha Trang đa số là nghèo, điều kiện kinh tế người dân thấp, nhu cầu đi lại không cao.
Nói về việc lập dự án, người Pháp đã có những khảo sát, phân tích và đánh giá khá kỹ. Với tiềm lực kinh tế vốn có, người Pháp thừa sức làm 1.730km từ Hà Nội đi Sài Gòn, nhưng các nghị sĩ Pháp đã rất cẩn trọng khi quyết định đầu tư.
Kinh doanh vận tải
Về cách kinh doanh vận tải đường sắt, cách đây hơn 100 năm, người ta cũng đã phân ra nhiều loại khách khác nhau, ông Nguyễn Văn Ngọ (sinh năm 1930) kể lại “Lúc bấy giờ ba tôi cũng hãy còn nghèo nên mẹ con đi toa hạng tư. Toa xe hạng tư được làm chủ yếu bằng gỗ và chỉ cung cấp các tiện nghi cơ bản.
Tuy vậy, đến 1937 khi gia đình tôi đi từ Nha Trang ra Hà Nội (ghé qua Vinh) đã thấy có loại khoang hành khách bằng kim loại với hệ thống giảm sóc cải tiến, ghế ngồi được nâng cấp cho êm hơn, đặc biệt là từ toa khách hạng nhì trở lên”.
Toa hạng nhì rất sang, toa ăn thì như một tiệm ăn Pháp lưu động có thực đơn Âu - Á phong phú và đủ loại rượu quý. Với toa hạng nhất, hành khách được hưởng loại ghế ngồi thoải mái như salon, với chỗ để tay riêng và đệm tựa lưng lịch sự. Tàu Đà Nẵng - Hà Nội là tàu suốt, chỉ dừng ở mấy ga lớn. Khách đi tàu cũng đông, đặc biệt là ở hạng tư, nhưng không đến nỗi đông như các toa tàu Ấn Độ mà ta thường thấy trên phim ảnh, tạp chí. Toa hạng tư có hai dãy ghế ngồi dọc thành toa và một lối đi khá rộng rãi ở giữa.
Khách hạng tư tha hồ mang theo hành lý cồng kềnh, nếu xếp lên xích đông trên dãy ghế ngồi không đủ thì được phép xếp ra lối giữa, nhưng phải có trật tự và không được gây ô nhiễm môi trường trong toa. Người phụ trách toa khá nghiêm khắc, hành lý quá cồng kềnh kiên quyết bắt đem ra xếp vào toa hàng hóa.
Hơn 100 năm sau, phải đến tháng 7 năm 2020 tới đây thì đường sắt mới nghĩ đến tổ chức quầy bar trên tàu. Thế mới biết tư duy kinh doanh khách VIP của hỏa xa Đông Dương đã đi trước chúng ta cả thế kỷ.
Ngày 2/9/1936, hai tuyến đường sắt ở 2 đầu Bắc - Nam gặp nhau tại km 1221 thuộc Hào Sơn, thuộc tỉnh Phú Yên. Một buổi lễ trang trọng và hoành tráng đã được tổ chức để chào mừng sự kiện này, Toàn quyền Réne Robin tự tay đặt những mảnh đường ray cuối cùng nối liền 2 đầu Bắc - Nam của tuyến đường sắt trước sự hiện diện của vua Bảo Đại.
Việc hoàn thành tuyến đường sắt xuyên Đông Dương có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nhằm cung cấp khả năng di chuyển giữa Hà Nội và Sài Gòn trong khoảng thời gian chỉ 40 giờ đồng hồ, trên những con tàu được trang bị các loại đầu kéo khá hiện đại so với thời bấy giờ.
Ngày 1/10/1936, một tấm bia lưu niệm đã được dựng tại vị trí km 1221. Tham gia lễ đặt bia khánh thành có vua Bảo Đại, quyền Toàn quyền A Sylvestre và Tỉnh trưởng Vân Nam - Trung Quốc Long Vân. Trên bia khắc dòng chữ tiếng Pháp: "Tại đây, tuyến đường sắt xuyên Đông Dương, được khởi công bởi Toàn quyền Paul Doumer nhằm đánh dấu sự thống nhất của Đông Dương được hoàn thành vào ngày 2/9/1936 với sự kết nối từ tuyến đường xuất phát từ biên giới Trung Quốc ở phía Bắc và tuyến đường từ Sài Gòn đi ra ở phía Nam".
Suy ngẫm
Câu chuyện người Pháp làm đường sắt Đông Dương khiến cho các nhà quản lý giao thông phải ngẫm. Đầu tiên, nếu nối tuyến đường sắt Bắc - Nam với đồng bằng sông Cửu Long, với Tây Nguyên và Lào, Campuchia, cùng với các cảng biển tạo thành hệ thống xương cá, sẽ giúp đường sắt chiếm một vị trí quan trọng đối với bức tranh vận tải Đông Dương nói chung, Việt Nam nói riêng.
Việc đường sắt èo uột như hiện nay, có một lỗi rất lớn ở tầm vĩ mô, quy hoạch đầu tư cho hạ tầng đường sắt, nhất là khi tự “chặt chân tay” bóc hết đường sắt nối với cảng biển. Đã quá muộn khi để hệ thống hạ tầng đường sắt, bao gồm cả nhà ga, bãi hàng, kho, ke, bến, bãi xuống cấp như hiện nay. Nhưng việc đầu tư đường sắt cao tốc như thế nào lại cả là một vấn đề phải thận trọng.
Đến nay, hệ số sử dụng chỗ đoạn Huế - Nha Trang vẫn rất thấp, chỉ khoảng 30%. Điều đó có nghĩa là việc nghiên cứu, khảo sát của người Pháp từ năm 1930 đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Vậy trong bối cảnh nguồn vốn đầu tư còn khó khăn, Việt Nam có nên đầu tư ngay tuyến đường sắt cao tốc Hà Nội - Sài Gòn là cả một vấn đề cần nghiêm túc đánh giá phân tích.
Không phải ngẫu nhiên mà các chuyên gia giao thông đều cho rằng nếu dùng phương án đầu tư toàn tuyến Bắc - Nam 1.559km, với tốc độ thiết kế 350km/h thì khả năng thu hồi vốn sẽ vô cùng khó khăn, vì tổng mức đầu tư 58,7 tỷ USD là quá lớn. Khá nhiều chuyên gia đều thiên về phương án đầu tư giai đoạn, tiến hành xây dựng đoạn Hà Nội - Vinh và Nha Trang - Sài Gòn trước. Với tốc độ 200km/h thì tổng vốn đầu tư giảm xuống chỉ 26 tỷ USD, được cho là khả thi hơn
Bên cạnh đó, dù đang thua lỗ nhưng đường sắt Việt Nam vẫn cứ cố bám kinh doanh vận tải hành khách (doanh thu 70%) mà không sớm chuyển sang kinh doanh vận tải hàng hóa (doanh thu 30%) là điều các nhà quản lý, hoạch định chính sách cần phải sớm điều chỉnh. Việc không bám vào hiệu quả kinh doanh vận tải đã khiến cho đường sắt ngày càng mất vị thế và thị phần (hiện chỉ 0,8%) và không còn sức cạnh tranh.
Tags:
(VNF) - Bão số 13 gây mưa lũ nghiêm trọng tại miền Trung và Tây Nguyên, nhiều khu vực vẫn ngập sâu, thiếu nước sạch và lương thực. Trước tình hình khẩn cấp, Vinamilk đã kịp thời hỗ trợ 48 tấn sữa và nước uống, bàn giao tại Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và địa phương các tỉnh Khánh Hòa, Gia Lai, Đắk Lắk để kịp thời chuyển đến bà con vùng lũ.
(VNF) - Người có xe máy xăng khi chuyển sang xe điện có giá trị từ 10 triệu đồng trở lên sẽ được hỗ trợ tiền tối đa 5 triệu đồng, theo dự thảo của HĐND TP. Hà Nội.
(VNF) - Trong khuôn khổ Khóa họp lần thứ 3 Ủy ban hỗn hợp về hợp tác kinh tế - thương mại Việt Nam - Đức nhằm rà soát tiến độ hợp tác, tháo gỡ vướng mắc và xác định các trọng tâm ưu tiên trong giai đoạn tới, đoàn Việt Nam đã đề nghị Đức tiếp tục hỗ trợ duy trì môi trường giao thương ổn định, đồng thời tăng cường chia sẻ thông tin chính sách để các doanh nghiệp hai bên khai thác hiệu quả hơn những ưu đãi mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Trong phiên đầu tuần, giá vàng trong nước gần như đi ngang so với cuối tuần trước, tiếp tục dao động quanh vùng 150 triệu đồng/lượng.
(VNF) - Tuần qua, nhiều thông tin đáng chú ý liên tiếp xuất hiện: vợ chồng chủ thẩm mỹ viện Mailisa bị khởi tố tội buôn lậu, Shark Thủy bị kết luận lừa hơn 10.000 nhà đầu tư, trong khi tài sản tỷ phú Phạm Nhật Vượng tăng mạnh và HAGL của “bầu” Đức báo lãi kỷ lục. Những biến động trái chiều này tiếp tục thu hút sự quan tâm lớn từ dư luận và giới đầu tư.
(VNF) - Trong bản kế hoạch 3 năm mới nhất, trùm bán lẻ Thái Lan Central Retail dự kiến tăng gấp đôi vốn đầu tư vào Việt Nam so với kế hoạch trước đó, nhằm mở thêm 10–12 trung tâm thương mại GO! và 23–25 siêu thị Mini go!.
(VNF) - Sau giai đoạn tăng trưởng bùng nổ, nhiều cửa hàng Mixue tại Việt Nam đang âm thầm thu hẹp quy mô hoạt động.
(VNF) - Cà phê, hạt điều và hạt tiêu của Việt Nam lần lượt lập kỷ lục xuất khẩu, chiếm vị trí top đầu trên thế giới.
(VNF) - Cục Thuế vừa có văn bản đề nghị Thuế các tỉnh, thành phố xây dựng sớm ban hành bảng giá tính lệ phí trước bạ ô tô, xe máy mới áp dụng từ ngày 1/1/2026.
(VNF) - Tính từ đầu tháng 11/2025 đến nay, giá vàng miếng SJC và vàng nhẫn SJC đều tăng khoảng 2 triệu đồng/lượng ở cả hai chiều mua vào – bán ra. Song, giá vàng trong nước vẫn chưa lấy lại được mốc cao kỷ lục 154,5 triệu đồng/lượng.
(VNF) - Lũy kế 9 tháng năm 2025, số xe bàn giao trên toàn cầu của VinFast đạt 110.362 ô tô, tăng 149% so với cùng kỳ.
(VNF) - Sau phiên lao dốc, giá vàng trong nước bất ngờ tăng trở lại trong phiên sáng 22/11, lên mức 150,4 triệu đồng/lượng.
(VNF) - Món quà mà CT Group gửi tặng Đại học Cần Thơ mang một ân tình đặc biệt, không chỉ là lời tri ân chân thành gửi đến thầy cô đã và đang miệt mài cống hiến cho ngành giáo dục, đó còn là tâm huyết của CT Group chắp cánh ước mơ công nghệ cho thế hệ tương lai.
(VNF) - Ba tháng kể từ khi chính thức đi vào hoạt động, Trung tâm Triển lãm Việt Nam (VEC) đã chứng minh năng lực kết nối, tổ chức và vận hành chuẩn quốc tế bằng loạt “phép thử” quy mô lớn. Không chỉ là “kỳ quan” quy mô Top 10 thế giới, VEC đang trở thành điểm hẹn quốc gia và quốc tế, nơi khởi động kỷ nguyên kinh tế Expo của Việt Nam.
(VNF) - Từ ngày 11 đến ngày 15/11/2025, Tổng Công ty Phát điện 3 (EVNGENCO3) đã huy động lực lượng từ các đơn vị trực thuộc Công ty EPS, Nhiệt điện Phú Mỹ, Nhiệt điện Vĩnh Tân, Thủy điện Buôn Kuốp, Nhiệt điện Bà Rịa và Công ty Cổ phần Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh (đơn vị liên kết đứng chân trên đị bàn) đến các tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai và Quảng Ngãi, triển khai nhiều hoạt động khẩn cấp hỗ trợ giúp người dân địa phương khắc phục thiệt hại sau cơn bão số 12 và 13.
(VNF) - Trong bối cảnh thị trường lao động F&B cạnh tranh khốc liệt, Starbucks Vietnam vẫn duy trì được sức hút đáng kể: 3 năm liên tiếp được vinh danh Top 1 ngành Du lịch – Ẩm thực – Nghỉ dưỡng và giữ vị trí Top 4 “100 Nơi Làm Việc Tốt Nhất Việt Nam 2025” ở nhóm doanh nghiệp quy mô vừa.
(VNF) - Sau phiên lao dốc, giá vàng trong nước không có nhiều biến động, tiếp tục neo ở ngưỡng 150 triệu đồng/lượng.
(VNF) - Vingroup tiếp tục được vinh danh là một trong “10 Nơi làm việc Tốt nhất Việt Nam”, do mạng Cộng đồng nghề nghiệp Anphabe công bố. Đặc biệt, 5 Công ty thuộc các lĩnh vực trụ cột là VinFast, Vinhomes, Vinpearl, Vinmec và Vinschool đều giữ vị trí số 1 “Nơi làm việc Tốt nhất theo ngành”, khẳng định sức hấp dẫn và uy tín của hệ sinh thái Vingroup trên thị trường nhân sự.
(VNF) - Với cam kết xóa bỏ gần 93% thuế quan từ phía Israel, VIFTA mở ra cơ hội lớn cho nông sản Việt Nam. Các doanh nghiệp có thể tận dụng lợi thế giá cả để đẩy mạnh xuất khẩu rau củ quả, thịt gia cầm và thực phẩm chế biến.
(VNF) - Giá vàng trong nước liên tục được các nhà vàng điều chỉnh tăng ở cả hai chiều mua vào - bán ra khi giá vàng thế giới đang dần lấy lại "phong độ".
(VNF) - Các nhà khoa học hàng đầu thế giới đang hướng về Việt Nam, nơi tuần lễ khoa học công nghệ VinFuture 2025 chuẩn bị mở màn với chuỗi tọa đàm xoay quanh những lĩnh vực trọng yếu của tương lai nhân loại.
(VNF) - Từ các livestream rầm rộ đến cáo buộc đưa thông tin sai lệch, Quang Linh, Thùy Tiên và Hằng Du Mục trở thành bị cáo trong vụ án liên quan kẹo Kera - sản phẩm được giám định “không như quảng cáo”.
(VNF) - Theo đại diện từ Bộ Công Thương, việc quản lý mua bán vàng miếng tại Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức, trong đó phải kể đến tình trạng găm hàng khi khan hiếm của một số doanh nghiệp.
(VNF) - Trung tâm Trọng tài Thương mại Quốc tế APEC VN chính thức ra mắt chi nhánh tại Đà Nẵng, mở ra cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại nhanh chóng, bảo mật và phù hợp thông lệ quốc tế cho doanh nghiệp miền Trung.
(VNF) - Dòng mỹ phẩm Doctor Magic từng được xem là “cỗ máy kiếm tiền” của Mailisa với lượng bán lớn và xuất hiện dày đặc trên livestream. Tuy nhiên, toàn bộ sản phẩm bất ngờ biến mất khỏi website và các gian hàng trực tuyến.
(VNF) - Bão số 13 gây mưa lũ nghiêm trọng tại miền Trung và Tây Nguyên, nhiều khu vực vẫn ngập sâu, thiếu nước sạch và lương thực. Trước tình hình khẩn cấp, Vinamilk đã kịp thời hỗ trợ 48 tấn sữa và nước uống, bàn giao tại Ủy ban Mặt trận Tổ quốc và địa phương các tỉnh Khánh Hòa, Gia Lai, Đắk Lắk để kịp thời chuyển đến bà con vùng lũ.
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.
