Ủy ban Kinh tế Quốc hội: Sở hữu dưới 75% thì chưa đảm bảo vai trò chi phối của nhà nước

Theo dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi), doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoặc doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết trở lên.

Cho ý kiến về quy định này, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã dẫn ý kiến của các đại biểu Quốc hội, đề nghị sửa đổi khái niệm doanh nghiệp nhà nước. Theo đó, khái niệm doanh nghiệp nhà nước của dự luật phải bám sát với quan điểm chỉ đạo tại Nghị quyết số 12-NQ/TW của Hội nghị Ban chấp hành Trung ương (Nghị quyết số 12); cần nghiên cứu thận trọng, có quy định phù hợp để tránh ảnh hưởng xấu đến quá trình cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận thấy việc quy định doanh nghiệp nhà nước gồm các doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, tổng số cổ phần có quyền biểu quyết như dự thảo luật là quay trở lại quy định của Luật Doanh nghiệp năm 2005 trước đây.

Để bảo đảm tính khả thi của quy định trên, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị cơ quan soạn thảo cần làm rõ thêm 4 nội dung.

Một là, quy định trên tác động thế nào đến hệ thống pháp luật hiện hành và hướng khắc phục nếu xảy ra chồng chéo, mâu thuẫn, bảo đảm sự đồng bộ của hệ thống pháp luật khi luật này có hiệu lực.

Việc sửa đổi khái niệm về doanh nghiệp nhà nước cần dự kiến cụ thể các điều, khoản sửa đổi, bổ sung tại các luật, nghị quyết của Quốc hội có liên quan về doanh nghiệp nhà nước và trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10 để bảo đảm đồng bộ hệ thống pháp luật, có hiệu lực thi hành cùng Luật Doanh nghiệp (sửa đổi).

Hai là, Chính phủ cần đánh giá tác động toàn diện về cơ chế chính sách, quản trị doanh nghiệp... của quy định trên đối với hoạt động của các doanh nghiệp hiện nay do nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.

Ba là, việc quy định như dự thảo luật nhằm mục đích kiểm soát chặt chẽ hơn hiệu quả sử dụng vốn nhà nước đầu tư tại các doanh nghiệp có vốn của nhà nước trên 50% đến dưới 100% có thể tác động thế nào đến tâm lý của các cổ đông khác là tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài, nhà đầu tư tiềm năng, ảnh hưởng thế nào đến quá trình cổ phần hóa và môi trường đầu tư kinh doanh.

Bốn là, Chính phủ cần đánh giá sự phù hợp giữa dự thảo luật với nội hàm của yếu tố "chi phối" như yêu cầu của Nghị quyết số 12, theo đó quy định của dự thảo luật phải bảo đảm doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp mà nhà nước có thể chi phối các vấn đề của doanh nghiệp.

Theo quy định của pháp luật hiện hành, các doanh nghiệp có tỷ lệ nắm giữ vốn góp hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết của nhà nước thấp nhất là 75% thì có quyền chi phối trong mọi quyết định về quản trị, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, bao gồm việc thông qua nghị quyết của hội đồng thành viên trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên và nghị quyết của đại hội đồng cổ đông trong công ty cổ phần.

“Do đó, đối tượng mà nhà nước có sở hữu 75% trở lên được coi là doanh nghiệp nhà nước là phù hợp. Đối tượng doanh nghiệp mà nhà nước có sở hữu trên 50% đến dưới 75% chưa bảo đảm việc nhà nước chi phối như yêu cầu của Nghị quyết số 12”, Ủy ban Kinh tế nêu quan điểm.

Ủy ban Kinh tế cũng lưu ý: có ý kiến đề nghị cần báo cáo với cơ quan có thẩm quyền về nội dung này, để bảo đảm đánh giá đầy đủ các tác động đối với doanh nghiệp có cổ phần chi phối của Nhà nước.

Ngoài nội dung trên, Ủy ban Kinh tế cũng nêu ý kiến về chào bán trái phiếu riêng lẻ của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo

Về vấn đề này, Ủy ban Kinh tế nhất trí với đề nghị của Chính phủ trong dự thảo luật kèm theo Báo cáo số 73/BC-CP của Chính phủ. Theo đó, Điều 127 quy định về việc chào bán trái phiếu riêng lẻ của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo nhằm giúp các doanh nghiệp này nhất là trong lĩnh vực công nghệ thông tin có thể tiếp cận nguồn vốn đa dạng trên thị trường, phù hợp với chủ trương về hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, góp phần thúc đẩy cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Đối tượng chào bán trái phiếu riêng lẻ chỉ là các nhà đầu tư chuyên nghiệp; do đó, về cơ bản sẽ không gây ra rủi ro cho người mua vì nhà đầu tư chuyên nghiệp là người có chuyên môn, năng lực phân tích trong việc mua trái phiếu.

Việc thành lập doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo sẽ thực hiện theo quy định của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.