Theo CIEM (Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương), trên thực tế doanh nghiệp nhà nước Việt Nam chưa được đảm bảo quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm theo cơ chế thị trường.
Cụ thể, doanh nghiệp nhà nước Việt Nam bị hạn chế về quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản thuộc sở hữu của doanh nghiệp. Pháp luật Việt Nam đã quy định chi tiết các trường hợp doanh nghiệp nhà nước phải xin ý kiến chấp thuận hoặc phê duyệt của cơ quan đại diện vốn chủ sở hữu, cơ quan tài chính và các cơ quan liên quan về quản lý tài chính, tài sản, doanh thu, lợi nhuận, đầu tư ra bên ngoài, huy động vốn…
Doanh nghiệp nhà nước cũng phải tuân thủ các quy định đặc thù về hạn chế quyền tài sản như: phạm vi đầu tư ra bên ngoài, giới hạn hệ số nợ, không có thẩm quyền chuyển nhượng vốn đầu tư ra ngoài, tuân thủ chặt chẽ nguyên tắc bảo toàn vốn trong chuyển nhượng cổ phần/vốn góp, xin ý kiến góp ý, ý kiến thẩm định của nhiều cơ quan nhà nước trong đầu tư các dự án quy mô lớn (kể cả các dự án do doanh nghiệp tự vay tự trả).
Doanh nghiệp nhà nước cũng bị hạn chế về quyền tuyển dụng, bổ nhiệm người quản lý, điều hành. CIEM cho rằng quy định hiện hành về điều kiện bổ nhiệm người quản lý, trước hết là điều kiện quy hoạch cán bộ, sẽ làm khó việc tìm kiếm, lựa chọn, ký kết hợp đồng với người quản lý giỏi từ thị trường để bổ nhiệm vào các chức danh quản lý doanh nghiệp nhà nước. Ngay cả quyền tự do thỏa thuận tiền lương ở doanh nghiệp nhà nước cũng bị hạn chế, bởi pháp luật hiện hành quy định tiền lương gắn với hiệu quả kinh doanh nhưng vẫn khống chế mức thưởng tối đa.
Một hạn chế khác được CIEM chỉ ra là sự hạn chế về quản lý, giám sát doanh nghiệp nhà nước. Cụ thể, cơ quan đại diện vốn chủ sở hữu vẫn đan xen với cơ quan hành chính nhà nước, kể cả khi đã thành lập Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Bên cạnh đó, chính sách phát triển ngành lại đan xen với chính sách của nhà nước; đầu tư nhà nước phục vụ lợi ích chung đan xen với với đầu tư cho doanh nghiệp nhà nước và đầu tư của doanh nghiệp nhà nước.
“Cách thức điều hành và công nghệ quản lý tại nhiều doanh nghiệp còn lạc hậu. Trách nhiệm giám sát từ bên ngoài không rõ, trong khi kiểm soát, giám sát nội bộ thường bị vô hiệu”, báo cáo của CIEM viết.
Báo cáo của CIEM cho hay giai đoạn 2011 – 2020 ước tính sẽ đạt mục tiêu “chuyển doanh nghiệp nhà nước thành doanh nghiệp đa sở hữu” thông qua việc cổ phần hóa khoảng 750 doanh nghiệp.
Mặc dù đã thu được một số thành tựu nhưng CIEM cho rằng đến năm 2020, Việt Nam vẫn khó đạt mục tiêu thu hút đầu tư xã hội, vì vậy mục tiêu của tái cơ cấu là “doanh nghiệp nhà nước có cơ cấu hợp lý hơn” chưa đạt được.
Xét về mục tiêu nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2011 – 2020, CIEM cho biết chất lượng tăng trưởng, hiệu quả đầu tư của doanh nghiệp nhà nước còn thấp. Cụ thể, tốc độ tăng trưởng chưa tương xứng giữa doanh thu và nguồn lực đầu vào (vốn, tài sản). Điều này dẫn tới để tạo ra 1 đồng doanh thu, doanh nghiệp nhà nước phải sử dụng nhiều vốn hơn doanh nghiệp khác.
Chỉ số vay vòng vốn (hiệu quả sử dụng vốn) của doanh nghiệp nhà nước hiện đang đứng thấp nhất trong 3 loại hình doanh nghiệp theo sở hữu. Giai đoạn 2015 – 2017, chỉ số quay vòng vốn của doanh nghiệp nhà nước lần lượt là 0,47; 0,38 và 0,34 – thấp hơn nhiều so với bình quân cả nước, lần lượt là 0,66; 0,67 và 0,67.
Tỷ suất lợi nhuận của doanh nghiệp nhà nước cũng thấp hơn so với giai đoạn trước; rủi ro vay nợ vẫn còn lớn (vào năm 2017, hệ số nợ/vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp nhà nước là 4,2 lần, cao nhất trong 3 nhóm doanh nghiệp).
Vị trí của doanh nghiệp nhà nước ngành công nghiệp chế biến, chế tạo cũng khá khiêm tốn, khi doanh thu chỉ chiếm 11% và tài sản chỉ chiếm 8%.
Đánh giá chung về kết quả tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, CIEM cho rằng mục tiêu “sắp xếp, cổ phần hóa thoái vốn nhà nước để doanh nghiệp nhà nước có cơ cấu hợp lý hơn” chỉ hoàn thành ở mức thấp.
Mục tiêu “đầu tư không dàn trải, nâng cao hiệu quả, năng lực quản lý, năng lực quản trị theo chuẩn quốc tế, bình đẳng với doanh nghiệp khác” chỉ hoàn thành ở mức độ trung bình.
Mục tiêu “tập trung xử lí dứt điểm các tồn tại, yếu kém phù hợp với quy định của pháp luật, theo cơ chế thị trường” chưa hoàn thành.
Mục tiêu “hoàn thiện mô hình quản lý, giám sát, sớm tách chức năng đại diện chủ sở hữu với chức năng quản lý nhà nước của các bộ ngành/địa phương” chỉ hoàn thành ở mức độ trung bình.
Tags:
(VNF) - NHNN quyết định thanh tra kinh doanh vàng. Tổng giám đốc SJC muốn bỏ độc quyền vàng miếng vì 'không được hưởng lợi gì'. NHNN đề xuất gia hạn Thông tư 02 thêm 6 tháng nữa. Đó là những thông tin ngân hàng đáng chú ý tuần qua.
(VNF) - Sau những lùm xùm vừa qua, thị trường TPDN vẫn đang đi ngang. Để thị trường thực sự phát triển theo đúng tiềm năng, ông Trần Lê Minh, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Xếp hạng tín nhiệm đầu tư Việt Nam VIS Rating cho rằng cần phải thực hiện được "một tiền đề và ba điều kiện".
(VNF) - Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thực hiện ngay công tác thanh tra, kiểm tra thị trường vàng và hoàn thành trong tháng 5/2024.
(VNF) - Ngoài những trường hợp thu nhập thấp đăng đàn trên các nhóm về tài chính nhờ chỉ bảo cách chi tiêu và tiết kiệm. Bất ngờ, có không ít những dòng trạng thái thu nhập cả tỷ đồng/năm, nhưng không biết chi tiêu sao cho hợp lý. Có người sẵn sàng đưa lời khuyên, ngược lại không ít thông tin cho rằng “khoe mẽ”.
(VNF) - Công ty cổ Tập đoàn Đạt Phương (Hà Nội) và Tổng công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Minh Tuấn (Thanh Hoá) là Liên danh nhà thầu duy nhất tham dự thầu gói thầu 16 thuộc Dự án Cầu vượt đường sắt Bắc - Nam và đường hai đầu cầu thuộc tuyến Đại lộ Đông Tây, TP. Thanh Hóa và trúng thầu với giá 470,148 tỷ đồng.
(VNF) - Còn nhiều dư địa để dòng tiền tiếp tục đẩy vào thị trường chứng khoán, đưa chỉ số VN-Index dễ dàng vượt đỉnh hơn, hay nói theo cách ví von, tàu càng nhẹ thì càng dễ vượt sóng.
(VNF) - Trong tuần vừa qua, vụ việc Thủ tướng Slovakia bị ám sát đã thu hút sự chú ý từ khắp nơi trên thế giới. Bên cạnh đó, chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Nga Vladimir Putin tới Trung Quốc hay việc Triều Tiên phóng tên lửa cũng là những sự kiện nổi bật.
(VNF) - Cùng với xu hướng chuyển đổi số trong ngành ngân hàng, hoạt động cho vay qua nền tảng trực tuyến đang phát triển mạnh mẽ tại nhiều ngân hàng. Tuy vậy, theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội ngân hàng, hoạt động cho vay trực tuyến vẫn đang đợi một hành lang pháp lý đầy đủ hơn để có thể bùng nổ trong thời gian tới.
Sáng 19/5, Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường chủ trì họp báo về dự kiến chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV.
(VNF) - Mọc lên tại những vị trí đắc địa, quán nhậu Tự Do đang dần trở thành một trong những hệ thống quán nhậu lớn hàng đầu tại Hà Nội với hàng chục sơ sở lớn nhỏ.
(VNF) - Mã Pì Lèng là cung đường đèo hiểm trở dài khoảng 20 km đi qua 3 xã thuộc huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Từ lâu, nơi đây được coi là đệ nhất danh đèo của Việt Nam, là một trong "tứ đại đỉnh đèo" bên cạnh đèo Ô Quy Hồ, Khau Phạ và Pha Đin. Cùng ngắm vẻ đẹp hùng vĩ của tuyến đường đèo này qua ống kính của nhiếp ảnh gia Thanh Hải.
