4 năm chính sách tiền tệ và những ‘lát cắt’ (Kỳ 3): Lãi suất
Kình Dương -
27/11/2017 17:51 (GMT+7)
(VNF) - Cùng VietnamFinance nhìn lại chính sách tiền tệ của Việt Nam từ năm 2014 tới nay – giai đoạn chuyển giao giữa 2 nhiệm kỳ Thống đốc. "Lát cắt" thứ ba chúng tôi muốn đề cập đến là lãi suất.
Lãi suất ngân hàng liên tục giảm trong vòng 4 năm trở lại đây
Nếu phải bình chọn đâu là thành công lớn nhất trong chính sách tiền tệ 4 năm trở lại đây thì giảm lãi suất chắc chắn là sự lựa chọn hàng đầu.
Trong lần đầu tiên đăng đàn trả lời chất vấn tại hội trường Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Lê Minh Hưng thông tin, từ năm 2011 đến 2016, lãi suất huy động đã giảm từ 7-10 điểm%; lãi suất cho vay còn giảm mạnh hơn từ 10 – 11%. Đây đều là những con số rất ấn tượng và phần nào cho thấy nỗ lực của ngành ngân hàng trong việc đồng hành cùng doanh nghiệp.
Năm 2014
Thực tế, sau những lần giảm lãi suất mạnh năm 2012, 2013 nhằm ổn định lại kinh tế vĩ mô vốn đang khó khăn, định hình lại đường cong lãi suất thì sang năm 2014, đường cong lãi suất đã thể hiện rõ nét sau khi lãi suất huy động kỳ hạn ngắn giảm nhanh. Các tổ chức tín dụng (TCTD) huy động được nguồn vốn kỳ hạn dài và ổn định hơn, rủi ro chênh lệch kỳ hạn giữa tài sản có và tài sản nợ cũng được giảm thiểu.
Chi tiết hơn, lãi suất huy động giảm khoảng 1,5-2%/năm, lãi suất cho vay giảm khoảng 2%/năm, đưa mặt bằng lãi suất trở về mức thấp hơn giai đoạn 2005-2006 là giai đoạn kinh tế vĩ mô ổn định.
Năm 2014, mặt bằng lãi suất đã về mức thấp hơn giai đoạn 2005 – 2006 là giai đoạn kinh tế vĩ mô ổn định
Đối với USD, mặt bằng lãi suất huy động phổ biến bằng mức trần do Ngân hàng Nhà nước quy định là 0,25%/năm đối với tiền gửi của tổ chức và 0,75%/ năm đối với tiền gửi của dân cư.
Để đạt được những thành quả trên, năm 2014, NHNN đã giảm các mức lãi suất điều hành (lãi suất tái cấp vốn giảm từ 7%/năm xuống 6,5%/năm, lãi suất tái chiết khấu giảm từ 5%/năm xuống 4,5%/năm, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng giảm từ 8%/ năm xuống 7,5%/năm); giảm trần lãi suất tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng từ 1,2%/năm xuống 1%/năm (từ ngày 18/3/2014); giảm 2 lần trần lãi suất huy động bằng VND đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng từ 7%/năm xuống 6%/năm (ngày 18/3/2014) và xuống 5,5%/năm (ngày 29/10/2014).
Cùng với đó là giảm trần lãi suất tiền gửi USD của cá nhân từ 1,25%/năm xuống 1%/năm từ ngày 18/3/2014 và giảm tiếp xuống 0,75%/năm từ ngày 29/10/2014; giữ ổn định trần lãi suất huy động bằng USD đối với tiền gửi của tổ chức ở mức 0,25%/năm; giảm 2 lần trần lãi suất cho vay ngắn hạn đối với các lĩnh vực chiến lược trong phát triển kinh tế từ mức 9%/năm xuống 7%/ năm.
NHNN cũng yêu cầu các TCTD rà soát điều chỉnh giảm lãi suất cho vay các khoản vay cũ về mức dưới 13%/ năm trên cơ sở khả năng tài chính để chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp và hộ dân.
Năm 2015
Trong điều kiện lạm phát ổn định ở mức thấp, thanh khoản được đảm bảo, các TCTD đã tiếp tục giảm lãi suất huy động và cho vay.
Cụ thể, lãi suất huy động giảm khoảng 0,2-0,5%/năm so với cuối năm 2014, lãi suất cho vay giảm khoảng 0,3-0,5%/năm; trong đó lãi suất cho vay ngắn hạn giảm khoảng 0,3%/năm, lãi suất trung và dài hạn giảm khoảng 0,3-0,5%/năm.
Tại thời điểm cuối năm 2015, lãi suất huy động USD của cá nhân và tổ chức đều ở mức 0%/năm theo quy định mới của NHNN.
Trong năm, các mức lãi suất điều hành được giữ nguyên ở mức 6,5%/năm đối với lãi suất tái cấp vốn, 4,5%/năm đối với lãi suất tái chiết khấu, 7,5%/năm đối với lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng; trần lãi suất tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn bằng VND dưới 1 tháng ở mức 1%/năm, trần lãi suất tiền gửi bằng VND có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng ở mức 5,5%/năm, trần lãi suất tiền gửi bằng USD giảm xuống 0%/năm từ tháng 9/2015 đối với tổ chức và từ tháng 12/2015 đối với cá nhân.
Năm 2016
Năm 2016, trước tình hình thanh khoản dồi dào và các yếu tố thuận lợi từ kinh tế vĩ mô, từ cuối tháng 9, lãi suất huy động điều chỉnh giảm 0,3-0,5% ở các kỳ hạn ngắn, lãi suất cho vay cũng đã ghi nhận giảm ở một số ngân hàng với mức lãi suất giảm từ 0,2-0,5% ở các kỳ hạn. Đặc biệt, các NHTM Nhà Nước lớn đã giảm lãi suất cho vay ngắn hạn 0,5% - 1%/năm đối với các lĩnh vực ưu tiên, khuyến khích đầu tư và khởi nghiệp, lãi suất đối với 5 lĩnh vực ưu tiên về sát mức 6%/năm.
Tuy nhiên, mặc dù thanh khoản trên thị trường 2 (TT2) khá dồi dào, lãi suất có tín hiệu giảm nhưng mặt bằng lãi suất chung vẫn chưa được như kỳ vọng. Lãi suất huy động và cho vay bình quân toàn thị trường cuối năm tăng nhẹ so với đầu năm.
Lãi suất huy động và cho vay bình quân tăng nhẹ vào cuối năm 2016
Nguyên nhân đầu tiên được nhận định là do dư thừa thanh khoản trên TT2 chỉ là trong ngắn hạn, trong khi cơ cấu cho vay chủ yếu là trung, dài hạn.
Thứ hai là có sự phân hóa trong khả năng huy động vốn trên TT2 giữa các TCTD. Một số TCTD yếu kém gặp khó khăn trong việc vay vốn trên TT2 do thiếu tín nhiệm và không đủ tài sản đảm bảo để thực hiện vay đối ứng. Tỷ trọng vốn vay liên ngân hàng/tổng nguồn vốn của các TCTD này rất thấp (dưới 3%). Lãi suất vay tái chiết khấu (4,5%/năm) hoặc tái cấp vốn (6,5%/năm) cũng cao hơn nhiều lãi suất trên thị trường liên ngân hàng. Do đó, các ngân hàng này phải huy động trên TT1 với lãi suất cao hơn các NHTM lớn từ 1,5 % đến 2%/năm dẫn đến tăng mặt bằng lãi suất bình quân toàn thị trường.
Năm 2017
Bước sang năm 2017, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng ghi dấu ấn khi quyết định giảm lãi suất điều hành từ ngày 10/7/2017. Cụ thể, giảm 0,25%/năm các mức lãi suất điều hành gồm lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN đối với các ngân hàng.
Đồng thời, NHNN cũng quyết định giảm 0,5%/năm lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng đồng Việt Nam của tổ chức tín dụng đối với khách hàng vay để đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ một số lĩnh vực, ngành kinh tế.
Ngay sau chỉ đạo của Thống đốc, lãi suất cho vay của tại các TCTD đã đồng loạt giảm. Mặt bằng lãi suất cho vay phổ biến đối với các lĩnh vực ưu tiên ở mức 6-6,5%/năm đối với ngắn hạn, các NHTM nhà nước áp dụng lãi suất cho vay trung và dài hạn phổ biến đối với các lĩnh vực ưu tiên ở mức 9-10%/năm. Lãi suất cho vay các lĩnh vực sản xuất kinh doanh thông thường ở mức 6,8-9%/năm đối với ngắn hạn; 9,3-11%/năm đối với trung và dài hạn. Đối với nhóm khách hàng tốt, tình hình tài chính lành mạnh, minh bạch, lãi suất cho vay ngắn hạn từ 4-5%/năm.
Tuy nhiên, bước ngược đường với diễn biến lãi suất cho vay, lãi suất huy động cuối năm 2017 tại một số NHTM lớn rục rịch tăng, tương tự như năm 2016. Cụ thể, lãi suất huy động ở hầu hết các kỳ hạn ngắn tại BIDV, VietinBank đều được điều chỉnh tăng 0,5%; trong khi Sacombank tăng từ 0,1-0,4%. Nhiều khả năng đợt tăng lãi suất này chỉ là cục bộ nhằm đảm bảo duy trì vốn thời điểm cuối năm vốn là lúc nhiều khách hàng tất toán/rút tiền gửi.
(VNF) - HĐQT của NCB đã trình cổ đông phương án tiếp tục tăng vốn điều lệ thêm 7.500 tỷ đồng thông qua việc chào bán 700 triệu cổ phiếu riêng lẻ, nâng vốn điều lệ từ 11.780 tỷ đồng như hiện tại lên 19.280 tỷ đồng trong năm nay.
(VNF) - Theo các chuyên gia của SSI, việc luật hóa Nghị quyết 42 sẽ mang lại lợi ích chung cho toàn bộ hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, nhóm ngân hàng có tỷ trọng cho vay bán lẻ lớn – những ngân hàng thường phải xử lý hàng loạt khoản vay nhỏ – sẽ là bên hưởng lợi nhiều nhất.
(VNF) - Vietcombank vừa hoàn tất phát hành hơn 2,76 tỷ cổ phiếu để trả cổ tức với tỷ lệ cao kỷ lục, nâng vốn điều lệ lên hơn 83.500 tỷ đồng, dẫn đầu hệ thống ngân hàng.
(VNF) - Phó Thống đốc NHNN cho biết, sắp tới sẽ có thay đổi lớn liên quan đến nghị định sàn giao dịch tiền ảo và khẳng định ngân hàng sẽ có vai trò lớn trên sàn giao dịch tiền ảo.
(VNF) - Agribank sắp đấu giá khoản nợ gần 134 tỷ đồng của chủ nhà hàng nổi Elisa. Đây là nhà hàng nổi lớn nhất Việt Nam có sức tiếp nhận 1.000 khách cùng một lúc.
(VNF) - NHNN nhận định việc luật hóa Nghị quyết 42 nhằm tạo lập khuôn khổ pháp lý đồng bộ về xử lý nợ xấu, đảm bảo phù hợp với thực tiễn nhằm xử lý các vướng mắc, khó khăn đã và đang cản trở các ngân hàng.
(VNF) - Ngân hàng TMCP An Bình (ABBANK) vừa ra mắt gói vay mua nhà dành cho khách hàng trẻ với lãi suất chỉ từ 5%/năm. Gói vay này cũng thể hiện cam kết mạnh mẽ của ABBANK trong việc đồng hành cùng khách hàng trên hành trình an cư và ổn định tài chính lâu dài.
(VNF) - Lãi suất huy động đồng loạt giảm, lãi suất cho vay cũng đang ở mức rất thấp. Tuy nhiên, dư địa giảm lãi suất còn hạn hẹp. Các ngân hàng đang gặp khó khi vừa muốn cho vay với lãi suất thấp vừa đảm bảo lợi nhuận cho người gửi tiền.
(VNF) - BIDV tiếp tục rao bán lần thứ 5 khoản nợ của Công ty CP phần Hằng Hà. Khoản nợ này được đảm bảo bằng tài sản thế chấp là toàn bộ tài sản hình thành từ dự án Bệnh viện Phụ sản Quốc tế Đức Giang.
(VNF) - Sự bùng nổ về công nghệ khiến hoạt động rửa tiền ngày càng tinh vi, khó lường. Các tổ chức tài chính cũng đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ để nhận diện và ngăn chặn tội phạm lợi dụng hệ thống ngân hàng làm kênh rửa tiền.
(VNF) - Trước thềm đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2025, một số lãnh đạo cấp cao tại các ngân hàng bất ngờ rời ghế, tạo nên những biến động đáng chú ý trong bộ máy quản trị. Song song đó, làn sóng cắt giảm nhân sự cũng đang lan rộng khi các ngân hàng tăng tốc chuyển đổi số, dần thu hẹp sự phụ thuộc vào lực lượng nhân sự truyền thống.
(VNF) - NHNN đề xuất cho vay không có tài sản đảm bảo tối đa 300 triệu đồng đối với cá nhân, hộ gia đình; tối đa 500 triệu đồng đối với tổ hợp tác và hộ kinh doanh và tối đa 3 tỷ đồng đối với hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, chủ trang trại.
(VNF) - Tổ chức Tài chính Phát triển của Pháp (Proparco) và Ngân hàng Phát triển Doanh nghiệp Hà Lan (FMO) đã ký kết hợp tác đầu tư 80 triệu USD cho Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HoSE: SSB) nhằm bổ sung nguồn vốn hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN), doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, đồng thời đẩy mạnh việc áp dụng các tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế tốt nhất trong quản lý rủi ro môi trường và xã hội, chống biến đổi khí hậu.
(VNF) - Trong khi tuyển dụng nhân lực đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số đang là vấn đề nan giải của nhiều ngân hàng thì sự ra mắt của một loạt ngân hàng số dự kiến sẽ khiến công cuộc cạnh tranh tìm nhân tài trong thời gian tới còn khốc liệt hơn nữa.
(VNF) - Ngày 20/3/2025, Brand Finance đã công bố Báo cáo toàn cầu mới nhất của về Top 500 thương hiệu ngân hàng có giá trị cao nhất toàn cầu, trong đó có nhóm các ngân hàng tại Việt Nam
(VNF) - Mới đây, BIDV đã phát đi thông báo tìm người mua khoản nợ xấu của Công ty cổ phần Vận tải biển và bất động sản Việt Hải – Chủ đầu tư Sân golf Mê Linh - với giá khởi điểm hơn 3.098 tỷ đồng.
(VNF) - PGS. TS Nguyễn Hữu Huân, Trưởng bộ môn Thị trường tài chính, Khoa Ngân hàng, Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh (UEH) khẳng định, việc bơm từ 2,5 đến 3 triệu tỷ đồng ra nền kinh tế sẽ
giúp hỗ trợ và tạo động lực lớn cho tăng trưởng. Tuy nhiên, đây không hẳn là cách duy nhất để đạt
được tăng trưởng cao và hiện việc bơm vốn sẽ gặp rào cản rất lớn đó chính là bức tường tỷ giá.
(VNF) - Giữa guồng quay của cuộc sống hiện đại, giữa những áp lực công việc và những thử thách không lường trước, có những câu chuyện lặng lẽ nhưng đầy ấm áp, có những bàn tay chìa ra đúng lúc, có những tấm lòng rộng mở để đồng hành, san sẻ. Tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB), những điều tử tế ấy vẫn luôn hiện hữu, vẫn âm thầm chạm đến trái tim của biết bao con người.
(VNF) - Mùa đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) năm nay, nhiều ngân hàng đẩy mạnh việc tăng vốn nhằm giúp gia tăng nguồn lực nội tại và tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững trong bối cảnh nền kinh tế đầy biến động.
(VNF) - Nhiều thương vụ chuyển giao ngân hàng bắt buộc đã hoàn tất thủ tục và bước vào vận hành theo mô hình mới. Trong quá trình tái cơ cấu nhiều thách thức, hướng đến ngân hàng số là con đường được nhiều ngân hàng lựa chọn.
(VNF) - Thời gian gần đây, nhiều ngân hàng đồng loạt công bố kế hoạch tổ chức Đại hội đồng cổ đông năm 2025 và hé lộ những định hướng chiến lược quan trọng cho năm nay. Mặc dù có sự khác biệt trong kế hoạch kinh doanh của các ngân hàng, song nhìn chung, tăng vốn điều lệ, kiểm soát nợ xấu và đẩy mạnh số hóa là ba trong số những trọng tâm trong chiến lược của các ngân hàng năm nay.
(VNF) - NHNN lần đầu tiên tăng giá bán USD vượt 26.000 đồng. Nhiều ngân hàng tự tin lên kế hoạch lợi nhuận tỷ USD năm 2025. Đó là những thông tin đáng chú ý trong lĩnh vực ngân hàng tuần qua.
(VNF) - Bài toán khó tiếp cận vốn tín dụng của khối doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là các doanh nghiệp SME cần được nhìn nhận từ nhiều góc độ. Nhưng lời giải không thể chỉ trông chờ vào phía ngân hàng, bởi “một bàn tay không thể vỗ thành tiếng”.
(VNF) - HĐQT của NCB đã trình cổ đông phương án tiếp tục tăng vốn điều lệ thêm 7.500 tỷ đồng thông qua việc chào bán 700 triệu cổ phiếu riêng lẻ, nâng vốn điều lệ từ 11.780 tỷ đồng như hiện tại lên 19.280 tỷ đồng trong năm nay.
(VNF) - Cầu Quảng Đà bắc qua sông Yên, nối 2 địa phương sẽ thông xe kỹ thuật vào ngày 27/3 nhằm chào mừng kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng Quảng Nam và Đà Nẵng.