Ăn chặn tiền từ thiện: Có thể bị xử lý hình sự

Sau khi Mặt trận Tổ Quốc công bố hơn 12.000 trang sao kê ủng hộ đồng bào thiệt hại do bão số 3, cộng đồng mạng "bóc mẽ" nhiều trường hợp người nổi tiếng trên mạng xã hội đăng hình khoe ủng hộ hàng chục, trăm triệu đồng nhưng thực tế là chiêu trò chỉnh sửa ảnh.

Cụ thể, sao kê dài 12.028 trang, thống kê chi tiết ngày, số tiền cũng như nội dung giao dịch của người dân, từ những giao dịch vài nghìn đồng đến hàng trăm triệu đồng, tất cả đều là tấm lòng của nhân dân cả nước để ủng hộ đến những đồng bào chịu ảnh hưởng do bão số 3. Tính đến 17h ngày 12/9, số tiền các tổ chức, cá nhân chuyển về tài khoản của Ban Vận động cứu trợ trung ương là 527,8 tỷ đồng.

Nhờ sao kê mà cư dân mạng phát hiện rất nhiều người chuyển khoản 100 nghìn đồng nhưng chỉnh sửa ảnh để thành chuyển khoảng 100 triệu đồng, 500 nghìn đồng nhưng cố tình che số tiền để nhiều người nghĩ là đã ủng hộ 500 triệu đồng. Thậm chí, có những nội dung nhân danh tập thể nhưng số tiền chuyển khoản là 10 nghìn đồng, 20 nghìn đồng. Hoặc thậm chí có những trường hợp tự chuyển lại cho chính mình.

Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI nhận định: "Việc nhận tiền của người khác sau đó chuyển số tiền ít hơn nhưng lại làm giả sao kê để nhằm mục đích chiếm đoạt, gian lận thì rõ ràng, đây là dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Tùy theo số tiền cam kết hay nguồn gốc số tiền của tổ chức pháp nhân hay cá nhân đóng góp, sẽ quy định việc vi phạm pháp luật. Ví dụ việc gian lận số tiền của tổ chức pháp nhân thì không loại trừ khả năng tham ô tài sản, hay chiếm đoạt tài sản với.

Số tiền đó có thể từ 2-4 triệu đồng đã là tham ô tài sản hay chiếm đoạt tài sản và có thể bị xử lý hình sự. Thường mức xử phạt là cải tạo không giam giữ, hoặc phạt tù từ 6 tháng -1 năm. Nếu vi phạm từ vài chục triệu lên tới trăm triệu thì thời gian phạt tù có thể lên tới hơn 10 năm hoặc cao nhất là tù chung thân”.

Ở góc nhìn pháp lý, về vấnđề này Luật sư Nguyễn Danh Huế, Chủ tịch HĐTV Công ty luật Hừng Đông, (Đoàn LS TP. Hà Nội), với việc các cá nhân, tổ chức kêu gọi tiền vì mục đích từ thiện nhưng "ăn chặn" hoặc tham ô một phần số tiền này sẽ xảy ra hai trường hợp.

Trường hợp thứ nhất, nếu cá nhân, tổ chức chủ động lên kế hoạch kêu gọi từ thiện nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Lừa đảo, chiếm đoạt tài sản với khung hình phạt cao nhất là Tù chung thân.

Cụ thể, Theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), lừa đảo chiếm đoạt tài sản là người phạm tội có hành vi áp dụng các hình thức, thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản của người khác.

Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2 triệu đồng đến dưới 50 triệu đồng hoặc dưới 2 triệu đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp đặc biệt thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến ba năm.

Trường hợp phạm tội thuộc một trong các trường hợp: Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50 triệu đồng đến dưới 200 triệu đồng; Tái phạm nguy hiểm; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức; Dùng thủ đoạn xảo quyệt; Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù hai năm đến 7 năm.

Trong trường hợp phạm tội chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng hoặc lợi dụng thiên tai, dịch bệnh thì có thể bị phạt tù từ 7 năm đến 15 năm.

Trong trường hợp phạm tội chiếm đoạt tài sản trị giá 500 triệu đồng trở lên hoặc lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp thì có thể phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.

Với trường hợp thứ hai, kêu gọi quyên góp tiền từ thiện nhưng không có mục đích lừa đảo ban đầu nhưng khi kêu gọi từ thiện thì nảy sinh hành vi chiếm đoạt tài sản thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015.

Người phạm tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản có thể bị phạt tù đến 12 năm. Ngoài ra, người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 100 triệu đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến 5 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Bên cạnh đó, theo quy định, tại Điểm a Khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP ngày 03/2/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử: “Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân” sẽ bị phạt vi phạm hành chính với mức phạt từ 5 - 10 triệu đồng. Thường mức phạt sẽ ở mức trung bình của khung hình phạt là 7,5 triệu đồng.

Bên cạnh đó, việc đăng tải sao kê giả có thể liên quan đến giả mạo tài liệu của cơ quan tổ chức (ngân hàng) và gây ảnh hưởng tới uy tín của cơ quan tiếp nhận tiền hỗ trợ là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Tuy nhiên, hành vi làm giả sao kê để đăng tải lên trang cá nhân sẽ khó xử lý hơn do cần xác định thông tin đó có sai sự thật hay không,... Luật sư Huế cho biết.