Biện pháp ứng phó sự cố rút tiền hàng loạt tại ngân hàng

Đó là nội dung đáng chú ý trong Dự thảo Luật các tổ chức tín dụng (sửa đổi) vừa được Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng, thừa ủy quyền của Thủ tướng ký tờ trình gửi Quốc hội.

Dự thảo lần này có điểm mới là bổ sung quy định tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt được áp dụng một hoặc một số biện pháp hỗ trợ. 

Theo đó, tổ chức tín dụng sẽ không bị áp dụng biện pháp xử phạt vi phạm thiếu dự trữ bắt buộc và không tuân thủ tỉ lệ bảo đảm an toàn theo quy định trong giai đoạn bị rút tiền hàng loạt.

Các tổ chức tín dụng cũng được vay đặc biệt NHNN, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam, Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam và tổ chức tín dụng khác theo quy định luật này.

NHNN sẽ xem xét, quyết định thực hiện các biện pháp hỗ trợ thanh khoản riêng với nhóm này. Chẳng hạn, việc mua giấy tờ có giá của ngân hàng trên nghiệp vụ thị trường mở; thực hiện các giao dịch ngoại tệ với tổ chức tín dụng; tái cấp vốn với tổ chức tín dụng; sử dụng khoản dự phòng rủi ro để xử lý đối với các khoản phải thu không thu hồi được. 

Với khoản vay đặc biệt để tổ chức tín dụng giải quyết, xử lý sự cố khách hàng rút tiền hàng loạt, dự thảo quy định lãi suất cho vay là 0%/năm, với thời hạn như cho vay đặc biệt khác. 

Ngân hàng được giảm 50% tỉ lệ dự trữ bắt buộc; không phải thực hiện tỉ lệ mua, đầu tư trái phiếu Chính phủ, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh...

Trong trường hợp cần thiết để bảo đảm an toàn hệ thống, ổn định trật tự an toàn xã hội, NHNN được chỉ định cho vay đặc biệt với lãi suất 0%.

Với các ngân hàng yếu kém, dự thảo luật đưa ra biện pháp can thiệp sớm, tăng thẩm quyền Ngân hàng Nhà nước. Gồm các quyền như: hạn chế hoặc đình chỉ quyền quyết định kinh doanh của người quản lý ngân hàng nếu có hành vi vi phạm pháp luật, tùy mức độ. 

Khi thực hiện can thiệp sớm, cho phép xử lý "từ sớm, từ xa" nếu tình trạng yếu kém của tổ chức tín dụng chưa đến mức nghiêm trọng. 

Bổ sung một số trường hợp kiểm soát đặc biệt, các phương án xử lý như chuyển giao bắt buộc, có phương án phá sản. Đánh giá tổng thể thực trạng như tổ chức kiểm toán độc lập hoặc Kiểm toán Nhà nước... 

Bên cạnh đó, dự thảo lần này đã thiết kế các công cụ để bảo đảm an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng như: Tăng cường các biện pháp thanh tra giám sát của NHNN, đồng thời có tham gia của Thanh tra Chính phủ để quản lý, kiểm soát hoạt động tín dụng, chống thao túng, lợi ích nhóm, sở hữu chéo, kịp thời phát hiện và có chế tài xử lý nghiêm các vi phạm. 

Các hoạt động bao gồm cả quản lý, phê duyệt nhân sự lãnh đạo của các ngân hàng thương mại cổ phần NHNN đã sửa đổi, bổ sung dự thảo luật theo hướng điều chỉnh quy định về hạn chế cấp tín dụng, giới hạn cấp tín dụng, quy định về giới hạn góp vốn, mua cổ phần của tổ chức tín dụng cho rõ ràng, phù hợp. 

Ngoài ra, nhằm hạn chế sở hữu chéo, sân sau và lạm quyền cấp tín dụng cho một nhóm cổ đông, Dự thảo quy định, cá nhân không sở hữu quá 3% vốn điều lệ (hiện nay là 5%).

Một cổ đông là tổ chức không được sở hữu vượt quá 10% vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng (hiện là 15%). Cổ đông và người có liên quan không được sở hữu quá 15% (giảm 5% so với quy định hiện nay) vốn điều lệ của một tổ chức tín dụng. Cổ đông lớn của một ngân hàng và người có liên quan được sở hữu tối đa 5% vốn điều lệ của nhà băng khác. 

Dư nợ cấp tín dụng tối đa với một khách hàng cũng dự kiến giảm từ mức 15% như hiện hành xuống còn 10%, tính trên vốn tự có của ngân hàng. Tổng dư nợ cấp tín dụng đối với một khách hàng và người có liên quan tối đa 15% vốn tự có (giảm so với quy định là 25%). 

Theo dự thảo, Thủ tướng sẽ quyết định mức cấp tín dụng tối đa vượt quá các giới hạn vay trong trường hợp đặc biệt khi khả năng hợp vốn của ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài chưa đáp ứng đủ. 

Về xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu, dự thảo luật hóa cụ thể quy định tại Nghị quyết 42 nhưng bổ sung quy định về mua, bán nợ xấu. Theo đó, tổ chức mua bán, xử lý nợ xấu được mua khoản nợ xấu đang hoạch toán trong, ngoài bảng cân đối kế toán của ngân hàng; được thỏa thuận với ngân hàng để phân chia phần giá trị còn lại (nếu có) của số tiền thu hồi từ khoản nợ xấu, sau khi trừ giá mua, các chi phí xử lý.