Bộ Tài chính thông tin về thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Theo rà soát của Bộ Tài chính, những năm gần đây, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) có tốc độ tăng trưởng nhanh, từng bước phát triển cân bằng giữa thị trường vốn và thị trường tín dụng ngân hàng.

Bộ Tài chính cho biết, kể từ quý II, tình hình thị trường TPDN có dấu hiệu cải thiện và tâm lý nhà đầu tư đã dần ổn định trở lại.

Khối lượng phát hành tăng dần qua từng tháng. Như trong quý II, khối lượng phát hành bình quân đạt 3.000 tỉ đồng/tháng, sang quý III là 35.000 tỉ đồng/tháng. Tính đến hết tháng 9, khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp đạt 139.400 tỉ đồng.

Tuy nhiên, đã phát sinh một số bất cập, rủi ro như: các doanh nghiệp quản lý chưa tốt khâu luân chuyển dòng tiền, sử dụng đòn bẩy tài chính lớn, có trường hợp vi phạm trong tổ chức phát hành và giao dịch TPDN.

Cùng với đó, tính tuân thủ và đạo đức nghề nghiệp của một số tổ chức cung cấp dịch vụ chưa cao, lợi dụng uy tín và mối quan hệ sẵn có để lôi kéo người dân gửi tiền tiết kiệm ngân hàng chuyển sang mua trái phiếu, trong khi không cung cấp đủ thông tin về TPDN; tư vấn trái phiếu là sản phẩm tiết kiệm linh hoạt. Chất lượng nhà đầu tư, đặc biệt nhà đầu tư cá nhân còn thấp, kiến thức tài chính, năng lực phân tích hạn chế, mua trái phiếu chỉ vì lãi suất cao...

Một số vụ việc vi phạm pháp luật liên quan đến phát hành TPDN của Tập đoàn Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát đã gây ra những bất ổn trên thị trường trái phiếu, khối lượng phát hành mới sụt giảm.

Trước bối cảnh đó, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan đã nhanh chóng vào cuộc để chấn chỉnh hoạt động của thị trường, đảm bảo quyền lợi cho các nhà đầu tư. Đích thân Bộ trưởng Bộ Tài chính và lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã làm việc trực tiếp các doanh nghiệp có dư nợ trái phiếu lớn.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đã có 5 văn bản gửi doanh nghiệp phát hành yêu cầu doanh nghiệp có trách nhiệm tới cùng trong việc thanh toán nghĩa vụ trái phiếu, trường hợp có khó khăn phải chủ động làm việc với nhà đầu tư để có phương án thanh toán trái phiếu phù hợp.

Bộ Tài chính cho biết trong năm 2023, khối lượng trái phiếu đáo hạn tương đối lớn. Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, Bộ Tài chính yêu cầu doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải bố trí nguồn lực để thanh toán đúng hạn lãi, gốc trái phiếu khi đến hạn cho nhà đầu tư như cam kết. Doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải mua lại trái phiếu trước hạn nếu có vi phạm trong hoạt động phát hành trái phiếu.

Trường hợp gặp khó khăn, căn cứ Nghị định 08/2023, doanh nghiệp phát hành trái phiếu có thể đàm phán với nhà đầu tư để thanh toán trái phiếu bằng tài sản hợp pháp của mình.

Ngoài ra, doanh nghiệp phát hành trái phiếu có thể đàm phán với nhà đầu tư để thay đổi điều kiện, điều khoản của trái phiếu. Trường hợp phải gia hạn trái phiếu thì tối đa không quá hai năm.

Doanh nghiệp cũng phải tự thay đổi, chủ động tăng cường công khai minh bạch, công bố thông tin về tình hình của doanh nghiệp để lấy lại niềm tin của thị trường và nhà đầu tư.

Đối với nhà đầu tư, Bộ Tài chính cảnh báo nhà đầu tư cá nhân cẩn trọng khi đầu tư TPDN. Bởi chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được mua TPDN riêng lẻ. Quan trọng hơn nữa là nhà đầu tư cần tiếp cận đầy đủ thông tin về doanh nghiệp phát hành và trái phiếu, đánh giá kỹ tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành.

Đối với các dịch vụ tư vấn, nhà đầu tư cá nhân nên thận trọng. Người dân cần phân biệt rõ sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp với tiền gửi ngân hàng.

Theo các chuyên gia kinh tế, dù áp lực trả nợ vẫn còn lớn, hoạt động đàm phán cơ cấu lại trái phiếu tiếp tục được triển khai sau khi Nghị định số 08/2023/NĐ-CP được ban hành. Nghị định này không chỉ giúp tổ chức phát hành trước mắt có thêm thời gian phục hồi sản xuất kinh doanh và tạo ra dòng tiền trả nợ, tái cấu trúc mà còn giúp tạo điều kiện cho việc cải thiện tháo gỡ áp lực thanh khoản về lâu dài.