Trong vòng một thập kỷ trở lại đây, lợi nhuận của các công ty nằm trong danh sách 500 tập đoàn hàng đầu toàn cầu (tính theo doanh số) tăng 156% từ 820 tỷ USD năm 2009 lên 2.100 tỷ USD năm 2019, theo ước tính của tổ chức phi lợi nhuận Oxfam.
Điều đáng nói là hầu hết khoản lời này không được đầu tư vào năng lực sản xuất của công ty, chẳng hạn như lương của nhân viên hoặc chất lượng công việc. Mức lương thấp và điều kiện làm việc tệ hại vẫn là thách thức toàn cầu.
Báo cáo Power, Profits and the Pandamic được Oxfam công bố hôm 10/9 chỉ ra lợi nhuận doanh nghiệp cũng không đến tay các chính phủ thông qua hình thức nộp thuế.
Theo những ước tính khác nhau, số tiền thuế bị gian lận trên toàn cầu có thể lên tới 500 tỷ USD/năm, thậm chí ở nhiều quốc gia phụ thuộc vào thuế để tài trợ cho các dịch vụ công.
Như vậy, một khoản lời lớn không được đầu tư vào các chương trình bảo trợ xã hội, cơ sở hạ tầng y tế và đội ngũ nhân viên y tế tuyến đầu.
"Nếu lợi nhuận của doanh nghiệp được đầu tư vào việc tăng cường sức mạnh cho người lao động và chính phủ, cả doanh nghiệp và xã hội nói chung sẽ được chuẩn bị tốt hơn trước các tác động của dịch Covid-19", báo cáo của Oxfam nhấn mạnh.
Riêng tại Việt Nam, theo báo cáo của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) và Oxfam được công bố hồi tháng 4, mức thất thu thuế ước tính do hành vi trốn và tránh thuế trong giai đoạn 2013-2017 dao động trong khoảng 13.300-20.700 tỷ đồng/năm, tương đương 6,4-9,9% số thu thuế thu nhập doanh nghiệp, gấp khoảng 3-4 lần con số vi phạm phát hiện hàng năm của các cơ quan quản lý.
Thay vào đó, trong thập kỷ qua, phần lớn lợi nhuận của các tập đoàn lớn toàn cầu về tay những cổ đông giàu có. Oxfam nhận định triết lý ưu tiên cổ đông đã trở thành xu hướng chủ đạo tại nhiều công ty lớn trên thế giới.
Do đó, họ thường không đầu tư vào nhân viên, khả năng đổi mới và khả năng ứng biến trước những mối đe dọa cận kề như biến đổi khí hậu.
Ở nhiều nơi trên thế giới, lương cho các giám đốc điều hành không còn phản ánh những giá trị mà công ty tạo ra. Thay vào đó, đó là phần thưởng cho các quyết định giúp giá cổ phiếu tăng cao.
Chẳng hạn, mức thưởng trung bình liên quan đến giá cổ phiếu dành cho giám đốc điều hành tại Mỹ đã tăng từ 60% lên 85% kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
Từ năm 2010 đến năm 2019, các công ty thuộc nhóm S&P 500 dành 9.100 tỷ USD để trả cổ tức cho cổ đông, tương đương 90% lợi nhuận trong thời kỳ đó. Vào năm 2015, 2016 và 2018, những tập đoàn này chi trung bình hơn 100% lợi nhuận cho các khoản tiền liên quan đến cổ đông.
Nói cách khác, nhiều công ty không chỉ trả hết lợi nhuận cho cổ đông, mà đôi khi còn lâm vào cảnh nợ nần hoặc sử dụng tiền dự trữ để trả cho các cổ đông giàu có, nhằm đẩy giá cổ phiếu lên cao. Một phần nguyên nhân là chi phí vay tiền đang rất rẻ do lãi suất thấp.
Vì vậy, chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi nợ ròng của các công ty S&P 500 đã tăng gần 200% kể từ năm 2015.
Oxfam cũng phân tích hồ sơ tài chính của 59 công ty có lợi nhuận cao nhất thế giới trên khắp Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, Brazil, Ấn Độ, Nigeria và Nam Phi trong 5 năm qua. Theo đó, từ năm 2016 đến năm 2019, 59 công ty này phân chia 1.800 tỷ USD cho cổ đông, trả trung bình 84% lợi nhuận.
Chevron, Procter & Gamble và BP là những công ty trả cho cổ đông cao nhất tính theo phần trăm thu nhập. Trong khi đó, tính riêng năm 2019, Apple đã chi đến 81 tỷ USD để trả cổ tức.
Các nghiên cứu chỉ ra chiến lược tối đa hóa lợi ích của cổ đông đang khiến cuộc khủng hoảng vì dịch Covid-19 trở nên trầm trọng và tốn kém hơn.
Báo cáo của Oxfam ghi nhận 10 thương hiệu may mặc lớn nhất thế giới đã trả 74% lợi nhuận, tương đương 21 tỷ USD, cho cổ đông bằng cổ tức và mua lại cổ phần trong năm 2019.
Trong khi đó, chỉ riêng năm nay, 2,2 triệu công nhân ở Bangladesh đã bị ảnh hưởng khi các đơn hàng dệt may bị hủy bỏ. Hàng loạt nhà máy đóng cửa đã làm giảm khoảng 3 tỷ USD doanh thu của nước này.
Tại Ấn Độ, hàng trăm công nhân ở đồn điền chè, trong đó có phụ nữ, không được trả lương vì ảnh hưởng của các lệnh phong tỏa chống dịch Covid-19. Trong khi đó, một số công ty chè lớn nhất cả nước vẫn tăng lợi nhuận hoặc duy trì tỷ suất lợi nhuận nhờ cắt giảm chi phí.
Giá cổ phiếu của các công ty lớn tăng bất chấp đại dịch. Ảnh: Capital IQ.
Các hoạt động khai thác ở Peru vẫn được triển khai bất chấp nguy cơ lây nhiễm giữa những người lao động. Chevron công bố cắt giảm 10-15% lực lượng lao động trên toàn cầu nhưng lại chi nhiều tiền mặt hơn để trả cổ tức và mua lại cổ phần trong quý I/2020 so với mức thu được từ hoạt động kinh doanh chính.
Dangote Cement, công ty xi măng lớn nhất Nigeria, bị cáo buộc sa thải hơn 3.000 nhân viên mà không thông báo trước hoặc sai thủ tục trong khi vẫn dự kiến trả 136% lợi nhuận cho cổ đông vào năm 2020. Ba công ty chăm sóc sức khỏe lớn nhất Nam Phi, Netcare, Mediclinic và Life Healthcare Group trả 163% lợi nhuận cho các cổ đông thông qua cổ tức và mua lại cổ phần.
Ngành hàng không Mỹ đã nhận 50 tỷ USD tiền cứu trợ từ chính phủ. Đáng nói là khoản tiền này gần bằng số tiền mà các công ty chi cho cổ đông từ năm 2015 đến nay. Hơn 400.000 việc làm trong ngành công nghiệp này bị xóa bỏ.
Tương tự là tình trạng thiếu thiết bị bảo vệ cá nhân và xét nghiệm Covid-19 ở những công ty chăm sóc sức khỏe đã chi phần lớn thu nhập để trả cổ tức.
| Đại dịch nên là chất xúc tác để tái cấu trúc mô hình kinh doanh và trao phần thưởng cho bất cứ ai tạo ra lợi nhuận, từ đó tạo nên một "nền kinh tế dành cho tất cả". Giám đốc điều hành Oxfam International Chema Vera |
Trước tình hình này, Oxfam kêu gọi ưu tiên hỗ trợ cho người lao động và doanh nghiệp nhỏ. Các biện pháp bao gồm thuế lợi nhuận Covid-19 áp trên những khoản lời của các tập đoàn lớn trong thời kỳ đại dịch.
"Chúng ta đang ở một thời điểm quan trọng. Chúng ta phải lựa chọn giữa quay trở lại 'kinh doanh như bình thường' hoặc học hỏi để thiết lập một nền kinh tế công bằng và bền vững hơn", Giám đốc điều hành Oxfam International Chema Vera nhấn mạnh. Theo ông, đại dịch nên là chất xúc tác để củng cố sức mạnh doanh nghiệp, tái cấu trúc mô hình kinh doanh và trao phần thưởng cho tất cả những ai tạo ra lợi nhuận, từ đó tạo nên một "nền kinh tế dành cho tất cả".
Riêng đối với các nhà đầu tư, theo ông Dominic Scriven, Chủ tịch Quỹ đầu tư Dragon Capital, mức cổ tức lớn không phải tất cả.
"Những vấn đề phi tài chính như biến đối khí hậu, môi trường sinh thái, các chính sách đối với người lao động cũng đáng được quan tâm, ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến hiệu quả của khoản đầu tư", ông nhận định trong cuộc phỏng vấn với phóng viên.
Tags:
(VNF) - Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại kỷ lục 100.000 tỷ USD, đặt ra câu hỏi liệu sức mạnh xuất khẩu có che giấu những điểm yếu ngày càng lớn của nền kinh tế hay không?
(VNF) - Thỏa thuận thương mại giữa Indonesia và Washington đang đối mặt nguy cơ sụp đổ khi các quan chức Mỹ ngày càng thất vọng trước điều họ cho là Jakarta "bội ước" những điều khoản đã thống nhất hồi tháng 7.
(VNF) - Bạc đang cạnh tranh quyết liệt với vàng. Kim loại quý này đã tăng giá hơn gấp đôi kể từ đầu năm và vừa lập kỷ lục mới trong ngày 9/12 khi lần đầu tiên vượt mốc 60 USD/ounce trên Sàn giao dịch hàng hóa New York. Tính từ đầu năm 2025, giá bạc đã tăng 102% bỏ xa vàng khi “chỉ” tăng 59%.
(VNF) - Một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng bùng phát tại tòa nhà văn phòng ở trung tâm Jakarta khiến ít nhất 22 người thiệt mạng, trong đó có một phụ nữ mang thai. Lực lượng chức năng Indonesia huy động hàng trăm nhân viên cùng gần 30 xe chữa cháy để dập lửa, song thiệt hại về người vẫn ở mức đặc biệt nghiêm trọng.
(VNF) - Ngày 9/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ cho phép Nvidia xuất khẩu chip AI H200 sang Trung Quốc và áp thuế 25% trên các giao dịch.
(VNF) - Một tòa án Trung Quốc yêu cầu Malaysia Airlines bồi thường 3,3 triệu USD cho gia đình 8 nạn nhân MH370, 11 năm sau ngày chiếc máy bay biến mất bí ẩn.
(VNF) - Cảng thương mại tự do Hải Nam không chỉ là bàn đạp giúp phục hồi kinh tế Trung Quốc, mà còn là biểu tượng cải cách mở cửa của Bắc Kinh trong thời đại mới.
(VNF) - Mới đây, tập đoàn truyền thông Paramount đã đưa ra đề nghị mua lại Warner Bros Discovery với giá 108 tỷ USD, cao hơn so với thỏa thuận 82,7 tỷ trước đó của Netflix.
(VNF) - Mới đây, tỷ phú Elon Musk đã kêu gọi “giải tán” Liên minh châu Âu (EU) sau khi khối này phạt công ty mạng xã hội X của ông 140 triệu USD.
(VNF) - Lần đầu tiên, thặng dư thương mại của Trung Quốc với phần còn lại của thế giới vượt mốc 1.000 tỷ USD. Con số này đặt ra câu hỏi về hiệu quả các nỗ lực kiềm chế dòng hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc của nhiều nền kinh tế phát triển, đặc biệt là của Tổng thống Mỹ trong nhiệm kỳ hiện tại.
(VNF) - Kỳ vọng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất vào ngày 10/12 đang đẩy giá vàng tăng, trong khi giá USD được dự báo sẽ suy yếu trong năm 2026.
(VNF) - Sự hỗn loạn xoay quanh một trong những nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc đang phơi bày mức độ trầm trọng của cuộc khủng hoảng bất động sản nước này.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Nga cho biết giá trị dự trữ vàng của nước này đã lên mức kỷ lục 310 tỷ USD tính đến đầu tháng 12, đưa Moscow trở thành nhà đầu tư vàng lớn thứ năm thế giới.
(VNF) - Theo số liệu công bố ngày 7/12, Ngân hàng trung ương Trung Quốc (PBOC) tiếp tục bổ sung vàng vào kho dự trữ trong tháng 11, nâng chuỗi mua ròng liên tiếp lên 13 tháng.
(VNF) - Tín hiệu thay đổi chính sách từ Ngân hàng Trung ương Nhật Bản gây chấn động thị trường trái phiếu và lan rộng sang châu Âu, đẩy chi phí vay nợ lên cao. Những biến động này khởi tạo một làn sóng dịch chuyển dòng vốn mới, báo hiệu giai đoạn biến động mạnh của kinh tế thế giới trong thời gian tới.
(VNF) - Netflix đạt thỏa thuận chi 72 tỉ đô la Mỹ để mua lại mảng studio và dịch vụ streaming của Warner Bros. Discovery, đơn vị sản xuất loạt phim Harry Potter đình đám.
(VNF) - CEO Nvidia Jensen Huang nhận định dù Mỹ đi trước về chip AI, Trung Quốc lại nắm lợi thế chiến lược ở tốc độ xây dựng hạ tầng và năng lực năng lượng, giúp nước này nhanh chóng thu hẹp khoảng cách trong cuộc đua AI.
(VNF) - Tâm trạng của lãnh đạo có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả làm việc của nhân viên. Khi lãnh đạo hạnh phúc, nhân viên làm việc với hiệu suất tốt hơn, từ đó tác động tích cực đến giá trị của công ty trên thị trường chứng khoán, một nghiên cứu cho biết.
(VNF) - Năm 2025 ghi dấu một chu kỳ bứt phá hiếm có của vàng, khi kim loại quý liên tục lập đỉnh và trở thành một trong những tài sản sinh lời nhất toàn cầu. Vào những tháng cuối năm, nhiều tổ chức tài chính lớn đồng loạt dự báo vàng sẽ tiếp đà tăng, một số dự báo táo bạo cho rằng vàng có thể đạt 5.000 USD/ounce vào năm 2026.
(VNF) - Dù Nvidia đã vươn lên thành công ty giá trị nhất thế giới, CEO Jensen Huang thừa nhận ông vẫn điều hành doanh nghiệp trong tâm thế “33 ngày nữa sẽ phá sản”. Ông làm việc 7 ngày mỗi tuần và luôn sống trong trạng thái lo âu, nỗi ám ảnh hình thành từ những lần suýt sụp đổ của Nvidia thời kỳ đầu.
(VNF) - Tuần này, nhiều người Trung Quốc bất ngờ trước việc giới chức quyết định đánh thuế các loại thuốc và thiết bị tránh thai, bao gồm bao cao su, như một phần trong nỗ lực đảo ngược tình trạng sụt giảm tỷ lệ sinh.
(VNF) - Tại các cửa hàng pizza trên khắp nước Mỹ, khách hàng đang có xu hướng mua pizza bé hơn, ít topping hơn, không ăn kèm món phụ. Theo New York Times, đây không chỉ là sự thay đổi khẩu vị đơn thuần, mà cho thấy áp lực thắt chặt chi tiêu đang đè nặng lên người tiêu dùng Mỹ.
(VNF) - Mỹ tung ra loạt biện pháp trừng phạt cứng rắn nhất trong nhiều năm, tạo ra áp lực chồng chất lên ngành dầu mỏ, vốn là nguồn thu chủ chốt của Nga. Trong bối cảnh đó, cán cân trên bàn đàm phán cũng bắt đầu có dấu hiệu dịch chuyển theo chiều hướng bất lợi cho Moscow.
(VNF) - Sau nhiều năm gần như không đạt tiến triển trong việc chấm dứt chu kỳ suy thoái bắt đầu từ năm 2021, những khó khăn của ngành bất động sản Trung Quốc tiếp tục trầm trọng hơn.
(VNF) - Trong khi phần lớn các doanh nghiệp cùng ngành đã cơ bản xử lý xong núi nợ, China Vanke lại trở thành một trường hợp khác thường. Nhà phát triển bất động sản có trụ sở tại Thâm Quyến này đang đối mặt nguy cơ vỡ nợ và buộc phải tái cấu trúc.
(VNF) - Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại kỷ lục 100.000 tỷ USD, đặt ra câu hỏi liệu sức mạnh xuất khẩu có che giấu những điểm yếu ngày càng lớn của nền kinh tế hay không?
(VNF) - Tại dự án 29ha Khu đô thị quốc tế Đa Phước, ghi nhận có hoạt động thi công trở lại sau nhiều năm đình trệ vì vướng sai phạm.
