Cải cách thể chế: Nhận diện bốn điểm nghẽn lớn

Anh Vũ - 23/11/2024 15:30 (GMT+7)

(VNF) -TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương đã chỉ ra bốn điểm nghẽn thể chế cần khắc phục để thúc đẩy phát triển trong thời gian tới.

Chuyên đề: CẢI CÁCH THỂ CHẾ: KHƠI THÔNG ĐIỂM NGHẼN CỦA ĐIỂM NGHẼN

Bốn điểm nghẽn lớn

Vừa qua, phát biểu tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Tổng Bí thư - Tô Lâm khẳng định: thể chế là “điểm nghẽn của điểm nghẽn” và là khâu cần phải đột phá đầu tiên…

TS. Nguyễn Đình Cung, Nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương khẳng định có 4 điểm nghẽn về thể chế ở giai đoạn hiện tại.

Nhận diện các điểm nghẽn thể chế lớn, TS. Nguyễn Đình Cung, Nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương khẳng định có 4 điểm nghẽn về thể chế ở giai đoạn hiện tại.

“Điểm nghẽn 1 là pháp luật đặt ra các rào cản, các trạm barrier’s để kiểm soát, quản lý, không phải một mà hàng trăm hành ngàn rào cản. Dự án đầu tư, công việc kinh doanh đi đến đó phải chậm lại, dồn toa và gây ùn tắc.

Vì thế mà một dự án đầu tư có khi phải qua rất nhiều năm trời mới xong thủ tục. Khi xong thủ tục thì cơ hội kinh doanh không còn, các dự tính ban đầu đã thay đổi lại phải xin điều chỉnh”, ông Cung nói.

Điểm nghẽn thứ hai theo ông Cung là sự chồng chéo pháp luật. “Luật này quy định phải đi bên phải, luật kia quy định phải đi bên trái, tạo thế cài răng lược, doanh nghiệp, dự án không đi được, dẫn tới tắc nghẽn. Và vấn đề này tương đối phổ biến”, ông Cung nói.

Điểm nghẽn thứ 3, theo ông Cung là vướng mắc về xây dựng hạ tầng và bất động sản. Đang có hàng nghìn dự án xây dựng vướng mắc về mặt pháp lý, không thể triển khai được.

“Khi các dự án nằm chờ, không triển khai được sẽ gây thiệt hại rất lớn không những cho pháp nhân liên quan mà cho cả nền kinh tế nói chung, khiến nguồn lực không được sử dụng một cách hiệu quả”, ông Cung nói.

Cuối cùng, điểm nghẽn thứ 4, chỉ xuất hiện trong khoảng 3-4 năm trở lại đây, theo ông Cung là hiện tượng công dân và doanh nghiệp đưa hồ sơ lên trên cổng thông tin, công chức xử lý hồ sơ phải mang hồ sơ đi hỏi tất cả các đơn vị liên quan.

Trước đây hỏi 2-3 đơn vị là cùng, nay họ phải hỏi hết và đến khi nào tất các nơi trả lời là đồng ý thì hồ sơ mới được cho qua, còn có đơn vị nào trả lời không đồng ý hoặc chưa rõ ràng thì không qua được. Như vậy không tắc nghẽn mới lạ.

Có những lĩnh vực, rào cản còn nặng nề hơn

Thực tế, trong và sau đại dịch Covid-19, các bộ ngành cũng rất cố gắng, phối hợp với nhau để cắt giảm điều kiện kinh doanh theo ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đặc biệt là báo cáo Viện quản lý kinh tế trung ương – cơ quan theo dõi Nghị quyết 19 và Nghị quyết 02 trước đây, về mặt số lượng, các ngành nghề kinh doanh có điều kiện đã giảm đi và thu hẹp tương đối, dựa trên yêu cầu của Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư.

Có những lĩnh vực, rào cản còn nặng nề hơn.

Nhận định vấn đề này, TS Nguyễn Quốc Việt, Viện trưởng Viện nghiên cứu kinh tế và Chính sách cho rằng có rất nhiều điều kiện kinh doanh mang tính chất tổng hợp, trong đó gồm nhiều điều kiện kinh doanh nhỏ hơn, như vậy chưa thực sự giảm được số lượng các điều kiện kinh doanh. Không chỉ vậy, có những lĩnh vực, rào cản còn nặng nề hơn.

“Bên cạnh đó, những chuyển biến trong nhu cầu chuyển dịch đầu tư quốc tế hay chuyển biến trong mô hình kinh doanh, mô hình tăng trưởng kinh tế mới gắn với xanh hóa, năng lượng tái tạo,… khiến cho nhiều lĩnh vực kinh doanh về dịch vụ hay lĩnh vực đặc thù có nhu cầu mở rộng tự do kinh doanh hơn”, ông Việt nói.

Ví dụ như với thị trường năng lượng như dầu, điện đã bộc lộ ra nhiều bất cập, hạn chế trong và sau thời gian đại dịch Covid 19 bùng phát. Lúc đó, thị trường chưa được tự do, cởi mở còn vướng nhiều ràng buộc, chính vì lẽ đó, nhu cầu từ phía xã hội, doanh nghiệp đòi hỏi tiếp tục cắt giảm thêm các ngành nghề kinh doanh có điều kiện để thị trường tự do hơn.

Bên cạnh đó, ông Việt cũng cho rằng việc kiểm tra chuyên ngành còn quá khắt khe, chưa kể việc một số lần kiểm tra không dựa trên hợp chuẩn, hợp quy mà dựa trên việc đánh giá rủi ro, hậu kiểm, kế kiểm sẽ khiến doanh nghiệp mất thời gian chờ đợi lâu, phát sinh thêm nhiều chi phí. Khiến doanh nghiệp bị “bào mòn” lợi nhuận kinh doanh cũng như lỡ mất cơ hội kiếm được lợi nhuận vì thời điểm không còn phù hợp.

“Những quy định, điều kiện như đã nói ở trên đang khiến doanh nghiệp thực sự khó khăn. Khi một doanh nghiệp muốn hoạt động kinh doanh một cách đầy đủ, đầu tiên phải có giấy phép đầu tư kinh doanh, thứ hai là có các nguồn lực và được tạo điều kiện để có được nguồn lực cần thiết, thứ ba là hoạt động sản xuất kinh doanh, đưa sản phẩm ra thị trường phải được thông suốt và cuối cùng phải thuận lợi trong hoạt động xuất nhập khẩu phục vụ cho sản xuất kinh doanh”, ông Việt nói.

Từ quá trình tiếp xúc với doanh nghiệp, ông Việt khẳng định các điều kiện kinh doanh nếu cứ tiếp tục đặt ra nhiều rào cản sẽ làm phát sinh những hành vi mang tính lợi ích nhóm, tham nhũng của các đối tượng quản lý và phần lớn tình trạng này lại rơi vào doanh nghiệp tư nhân.

Mặt khác, theo ông Việt những doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam cũng còn nhiều điểm hạn chế và đặc biệt trong bối cảnh khi nền kinh tế thế giới có nhiều biến đổi như hiện nay. Họ thiếu năng lực quản lí, nhân sự, công nghệ, nguồn vốn,…

“Do đó, nếu những điều kiện đặt ra quá nặng, kể cả những điều kiện liên quan đến quy định quy chuẩn liên quan đến hàng hóa, sản phẩm không khéo sẽ đánh mất thị trường sân nhà vào tay doanh nghiệp FDI”, ông Việt nói.

Kinh tế tư nhân và nỗ lực hoàn thiện thể chế

Tiêu điểm

(VNF) - Kinh tế tư nhân có bước phát triển về số lượng, tính trung bình trong hàng chục năm qua mỗi năm có trên 100 nghìn doanh nghiệp được thành lập, số vốn đăng ký hằng năm đạt trên 100 nghìn tỷ đồng. Đến nay chúng ta có gần 900 nghìn doanh nghiệp và khoảng hơn 5 triệu hộ kinh doanh.

Tags:

thể chế

chính sách

đầu tư

pháp luật

xây dựng

Khởi tố, bắt tạm giam chủ tiệm vàng Kim Chung về tội trốn thuế

(VNF) - Theo cơ quan cảnh sát điều tra, thống kê doanh thu của Công ty TNHH Thương mại vàng bạc Kim Chung trong 5 năm (2020-2025) lên tới 5.000 tỷ đồng, nhưng mỗi tháng chỉ nộp thuế cho nhà nước xấp xỉ 10 triệu đồng.

Quy mô kinh tế Hải Phòng khoảng 30 tỷ USD, đứng thứ 3 toàn quốc

Cuối năm 2025, cả nước sẽ có hơn 3.300km cao tốc

TP. HCM thu ngân sách ước đạt hơn 748.000 tỷ đồng, đạt 111,4% Trung ương giao

Cảnh báo tình trạng cán bộ tiếp tay cho đối tượng 'núp bóng' doanh nghiệp trục lợi

18 người đứng đầu và cấp phó bị cách chức do để xảy ra tham nhũng

Ồn ào dự án Nuôi Em và bài học từ 'cú sập' của các quỹ từ thiện

09/12/25 09:13 (GMT+7)

Khi dòng tiền đóng góp ngày càng lớn, minh bạch tài chính không còn là lựa chọn mà trở thành nghĩa vụ bắt buộc của mọi cá nhân và tổ chức vận hành quỹ, dự án từ thiện.

Tăng trưởng 2 con số: Việt Nam phải đổi mới tư duy và cách làm

09/12/25 08:30 (GMT+7)

(VNF) - Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều cơ hội song hành thách thức, từ xung đột địa chính trị, rủi ro an ninh phi truyền thống đến những điểm nghẽn nội tại kéo dài hơn một thập kỷ. Mục tiêu tăng trưởng hai con số chỉ khả thi khi nền kinh tế thực sự đổi mới tư duy, chuyển sang mô hình tăng trưởng bền vững hơn và dám tạo ra những cách làm đột phá.

Sau lũ lịch sử, Khánh Hòa giao công an điều tra, rà soát quy trình xả lũ các hồ chứa

08/12/25 19:05 (GMT+7)

(VNF) - UBND tỉnh Khánh Hòa có văn bản gửi Công an tỉnh về việc rà soát, kiểm tra việc vận hành xả lũ các hồ chứa trên địa bàn tỉnh.

'Khuyến khích DN đầu tư điện hạt nhân cỡ nhỏ không có nghĩa là mở cửa hoàn toàn'

08/12/25 17:47 (GMT+7)

(VNF) - Theo đại biểu Quốc hội, điện hạt nhân luôn đòi hỏi những tiêu chuẩn cao nhất về an toàn, an ninh và quản lý rủi ro. Do đó, khuyến khích doanh nghiệp tham gia không có nghĩa là “mở cửa hoàn toàn”.

Hơn 1.700 dự án, nhà đất tồn đọng được tháo gỡ

08/12/25 16:23 (GMT+7)

(VNF) - Chính phủ đã xử lý, tháo gỡ 1.759 dự án nhà đất với tổng vốn hơn 220.000 tỷ đồng tại Hà Nội, TP. HCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa và Tây Ninh.

Đề xuất gỡ vướng thuế VAT cho hàng nông, thủy sản

08/12/25 15:44 (GMT+7)

(VNF) - Chính phủ đề xuất bỏ nội dung áp thuế giá trị gia tăng với sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác...

Trình đề án xây sân bay quốc tế Ninh Bình 23.216 tỷ đồng, khai thác từ năm 2029

08/12/25 15:15 (GMT+7)

(VNF) - Cảng hàng không quốc tế Ninh Bình có mức đầu tư khoảng 23.216 tỷ đồng, dự kiến xây dựng từ năm 2027, đến năm 2029 đưa vào hoạt động.

Sửa luật thuế VAT: ‘Cẩn trọng doanh nghiệp mua khống hóa đơn để hợp thức hóa đầu vào’

08/12/25 14:46 (GMT+7)

(VNF) - Đại biểu quốc hội ý kiến rằng, việc sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) nếu không chặt chẽ, có thể tạo kẽ hở cho các doanh nghiệp mua khống hóa đơn để hợp thức hóa đầu vào và hoàn thuế.

TP. HCM: 'Chạy nước rút' giải ngân 50.000 tỷ đồng vốn đầu tư công

08/12/25 14:35 (GMT+7)

(VNF) - TP. HCM được giao hơn 118.900 tỷ đồng vốn đầu tư công, trong thời gian còn lại của năm 2025, phải giải ngân khoảng 50.000 tỷ đồng để đạt kế hoạch.

Tuần cuối kỳ họp thứ 10, Quốc hội thông qua lượng luật, nghị quyết 'kỷ lục'

08/12/25 07:54 (GMT+7)

(VNF) - Tuần làm việc cuối cùng của kỳ họp 10 - kỳ họp cuối nhiệm kỳ, Quốc hội sẽ bấm nút thông qua số lượng luật, nghị quyết lớn và có thể xem là 'kỷ lục'.

Năm 2026: Những chính sách tiền lương mới, hàng triệu người hưởng lợi

07/12/25 10:00 (GMT+7)

(VNF) - Nhiều chính sách tiền lương tác động đến hàng triệu công chức, viên chức, người lao động sẽ có hiệu lực ngay từ đầu năm 2026.

Quảng Ninh, Hải Phòng dẫn đầu cả nước về tăng trưởng 2 con số, vượt 11%

06/12/25 19:18 (GMT+7)

(VNF) - Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, có 20/34 địa phương đạt tốc độ tăng trưởng từ 8% trở lên, trong đó đáng chú ý 6 tỉnh, thành phố đạt mức tăng trưởng trên 10%.

Bão lũ gây thiệt hại 97.000 tỷ đồng, giảm lãi suất cho vay 2% để hỗ trợ nông nghiệp

06/12/25 18:10 (GMT+7)

(VNF) - Bão lũ năm nay đã gây thiệt hại nặng nề, ước tính lên tới 97.000 tỷ đồng. Trước thực tế này, chính sách giảm lãi suất 2% cho các khoản tín dụng được triển khai, hỗ trợ nông dân và doanh nghiệp nông nghiệp.

Từ Hà Nội T&T đến CAND - T&T: Hành trình 18 năm bóng bàn của bầu Hiển

06/12/25 11:22 (GMT+7)

(VNF) - Nói đến ông Đỗ Quang Hiển là người hâm mộ thể thao Việt Nam luôn nghĩ đến một ông bầu đầu tư bóng đá đã 20 năm, nhưng không có nhiều người biết ông cũng đầu tư vào bóng bàn đến… 18 năm!

Doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ lần đầu được 'chấm điểm' bền vững

05/12/25 21:30 (GMT+7)

(VNF) - Lần đầu tiên, doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ được đưa vào đánh giá bền vững thông qua bộ chỉ số riêng trong Chương trình CSI 2025, đánh dấu bước mở rộng quan trọng của VCCI nhằm lan tỏa phát triển bền vững tới toàn bộ hệ sinh thái doanh nghiệp Việt Nam.

Giải bóng đá Báo chí các tỉnh, thành năm 2025 sẵn sàng khởi tranh

05/12/25 20:00 (GMT+7)

(VNF) - Giải bóng đá Báo chí các tỉnh, thành là sân chơi dành riêng cho những người làm báo – nơi các phóng viên, nhà báo gặp gỡ, giao lưu và gắn kết qua tinh thần thể thao trung thực và đồng đội. Năm nay, Câu lạc bộ Báo chí Nghệ Tĩnh là đơn vị đăng cai tổ chức.

Chủ tịch Quốc hội: 'Nhà đầu tư nào vào nước ta cũng hỏi đủ điện không'

05/12/25 08:30 (GMT+7)

(VNF) - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết thời gian qua, dù đã triển khai các dự án điện gió, điện mặt trời, thủy điện, nhưng nhìn chung nguồn cung vẫn chưa thể đáp ứng đủ đảm bảo cho yêu cầu đi lên công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước.

500 người Việt sập bẫy lừa đảo giả mạo dự án của Vingroup, Doji

04/12/25 18:59 (GMT+7)

(VNF) - Nhóm đối tượng lừa đảo tại Campuchia nhằm vào công dân Việt Nam ở trong nước bằng hình thức kêu gọi đầu tư vào các dự án giả mạo của Vingroup, Doji với quy mô đặc biệt lớn.

Đề xuất Google, Facebook, TikTok... phải trả phí bản quyền khi sử dụng tác phẩm báo chí

04/12/25 16:01 (GMT+7)

(VNF) - Một số ĐBQH đề nghị có biện pháp ràng buộc các nền tảng xuyên biên giới trả phí bản quyền, chia sẻ doanh thu với báo chí.

Lâm Đồng: Nhiều tuyến đường đèo tiếp tục bị sạt lở sau trận mưa lớn kéo dài

04/12/25 16:00 (GMT+7)

(VNF) - Lâm Đồng ghi nhận mưa lớn xuất hiện trở lại sau vài ngày nắng ngắn ngủi khiến đèo Mimosa và các đèo khác lại sạt lở nghiêm trọng. Cơ quan chức năng đang tập trung lực lượng, phương tiện khắc phục các sự cố sạt lở trên các đèo để sớm lưu thông trở lại.

Học sinh Hà Nội được nghỉ học khi chất lượng không khí đạt mức ‘nguy hại’

04/12/25 12:00 (GMT+7)

(VNF) - Học sinh Hà Nội sẽ phải tạm dừng học trực tiếp nếu chỉ số chất lượng không khí VN_AQI vượt ngưỡng 301 mức “nguy hại”.

'TP. HCM hoàn toàn có thể trở thành siêu đô thị tầm cỡ Nhật Bản'

04/12/25 12:00 (GMT+7)

(VNF) - Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu hình thành các cực tăng trưởng mới, nhiều chuyên gia cho rằng TP. HCM đang bước vào giai đoạn có tính bản lề để tiệm cận mô hình “siêu đô thị” của khu vực.