Chính phủ muốn thu thuế TNDN với sàn thương mại điện tử, nền tảng số

Sáng 22/11, thừa ủy quyền Thủ tướng, Phó thủ tướng Lê Thành Long trình dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi). Điểm mới ở sửa luật lần này là Chính phủ bổ sung quy định doanh nghiệp nước ngoài cung cấp hàng hóa, dịch vụ tại Việt Nam qua sàn thương mại điện tử, nền tảng số phải nộp thuế với thu nhập phát sinh ở Việt Nam.

Phó thủ tướng cho biết dự luật cũng bổ sung quy định cơ sở thường trú của doanh nghiệp nước ngoài gồm nền tảng thương mại điện tử, công nghệ số mà qua đó họ cung cấp hàng hóa, dịch vụ tại Việt Nam.

Thẩm tra nội dung này, ông Lê Quang Mạnh, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội đề nghị Chính phủ làm rõ khả năng thu thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) không có chi nhánh, văn phòng đại diện, trong trường hợp họ bán hàng vào thị trường Việt Nam qua các sàn thương mại điện tử.

Ông Mạnh cho rằng, theo thông lệ, với thương mại điện tử, các nước chỉ quy định đánh thuế TNDN với nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài. Giao dịch về hàng hóa được đối xử như giao dịch xuất nhập khẩu thông thường, nên các nước chỉ thu thuế gián thu, không thu thuế TNDN. Theo số liệu của Tổng cục Thuế, trong số doanh nghiệp nộp thuế qua cổng thông tin điện tử chủ yếu là các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài, không có nhà cung cấp hàng hoá.

Với trường hợp doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh thương mại điện tử, nền tảng số có cơ sở thường trú tại Việt Nam, tức họ đăng ký kinh doanh một nền tảng tại Việt Nam, dự luật nêu đánh thuế với phần "thu nhập phát sinh tại Việt Nam". Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách việc này có thể chưa bao quát hết các khoản thu nhập mà Việt Nam có quyền thu, bao gồm toàn bộ thu nhập liên quan đến cơ sở thường trú đó ở trong và ngoài nước.

Liên quan tới quy định về cơ sở thường trú "ảo" (tức không có hiện diện vật lý ở Việt Nam) của doanh nghiệp nước ngoài, cơ quan thẩm tra đồng tình với việc bổ sung này. Bởi quy định này sẽ mở rộng quyền đánh thuế của Việt Nam trong trường hợp các doanh nghiệp nước ngoài có cơ sở thường trú ảo tại Việt Nam.

Tuy nhiên, các ý kiến tại Ủy ban Tài chính ngân sách băn khoăn về tính khả thi vì các hiệp định thuế mà Việt Nam đã ký với các nước không có quy định này.

Ông Mạnh nêu thực tế, nhà cung cấp nước ngoài trên nền tảng thương mại điện tử hiện chủ yếu là đối tượng cư trú tại các nước đã ký Hiệp định tránh thuế hai lần với Việt Nam. Với các nước không ký hiệp định thuế này, họ có thể dễ dàng tái cơ cấu để di chuyển hoặc lập cơ sở kinh doanh tại quốc gia khác để được hưởng ưu đãi thuế.

Cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan soạn thảo - Bộ Tài chính làm rõ định hướng với quản lý thu thuế sàn thương mại điện tử, nền tảng số và giải pháp xử lý.

Hiện khoảng 102 nhà cung cấp nước ngoài như Meta (Facebook), Google, Tiktok, Netflix, Google... đã kê khai, nộp thuế qua cổng thông tin điện tử của ngành. Lũy kế từ tháng 3/2022 - thời điểm cổng thông tin dành cho các nhà cung cấp nước ngoài vận hành, các doanh nghiệp ngoại đã nộp trên 18.600 tỷ đồng. Ngoài ra, số thuế do Việt Nam khấu trừ nộp thay nhà cung cấp từ khi vận hành cổng khoảng 4.050 tỷ đồng.

Ngành thuế cho biết đã áp dụng nhiều biện pháp chống thất thu thuế trong thương mại điện tử. Cơ quan thuế sẽ dùng công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) để kiểm soát doanh thu, mua bán trên các sàn thương mại điện tử.

Theo Phó thủ tướng Lê Thành Long, việc sửa thuế TNDN lần này nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập, nhất là thách thức trong thu thuế này với công ty đa quốc gia và hạn chế chuyển lợi nhuận từ những nước có thuế suất cao sang khu vực có mức thấp hơn, gây xói mòn và thất thoát thu ngân sách.

Sau khi nghe Chính phủ trình, Quốc hội sẽ thảo luận tại tổ về dự thảo luật này.