'Chuỗi đổi mới': Chìa khóa giúp Trung Quốc trở thành cường quốc công nghệ
(VNF) - Mô hình "chuỗi đổi mới" của Trung Quốc liên kết phòng thí nghiệm với các doanh nghiệp tư nhân, tạo ra sự đột phá về sức mạnh công nghệ. Tuy nhiên, mô hình này đi kèm chi phí lớn, có thể lên tới 2% GDP và hiệu quả đôi khi khó kiểm chứng.
Mô hình "chuỗi đổi mới"
Một trong những ưu tiên của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là soán ngôi phương Tây về các lĩnh vực công nghệ mới, theo The Economist. Trên thực tế, các công ty Trung Quốc đang giữ ưu thế trong những lĩnh vực như xe điện và pin lithium, đồng thời đang nhanh chóng vươn lên dẫn đầu trong các ngành mới nổi như robot hình người.

Sức mạnh công nghệ ngày càng tăng của Trung Quốc một phần là nhờ vào “chuỗi đổi mới” do chính phủ dẫn dắt, đưa các ý tưởng trong phòng thí nghiệm và trường đại học trở thành sản phẩm thương mại.
"Chuỗi đổi mới" đã dẫn đến những bước tiến nhanh chóng trong nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, chi phí của mô hình này cũng đang tăng cao. Các nhà phê bình cho rằng nó gây ra sự sai lệch lớn trong phân bổ nguồn lực và kéo tụt tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc. Không lâu nữa, mô hình này có thể trở nên không bền vững.
Mô hình “chuỗi đổi mới” của Trung Quốc thường bắt đầu với các khoản tài trợ dành cho nhà nghiên cứu. Các nhà nghiên cứu thường sẽ được bố trí vào các phòng thí nghiệm do nhà nước hậu thuẫn. Tại đây, những nhóm nghiên cứu có ý tưởng hay sẽ được chính quyền địa phương hỗ trợ để thành lập công ty.
Một trong những công ty mới hưởng lợi từ quy trình này là Theseus, một công ty có trụ sở tại Trùng Khánh chuyên sản xuất cảm biến thị giác máy tính.
Năm 2019, Theseus chỉ là một nhóm nhà khoa học từ Viện Quang học và Cơ học ở Tây An, gặp nhau trong quán trà để bàn về việc thương mại hóa công trình của họ. Một quận ở Trùng Khánh, với kỳ vọng phát triển chuỗi cung ứng về công nghệ cảm biến, đã cấp vốn và giúp các nhà khoa học thành lập công ty tại một khu công nghiệp vào năm 2020.
Đến năm 2024, Theseus đã trở thành một trong những doanh nghiệp dẫn đầu trong lĩnh vực này. Công ty đã tuyển dụng nhiều nhà khoa học nổi tiếng toàn quốc và vào tháng 5 năm nay công bố hợp tác với Tập đoàn viễn thông nhà nước China Mobile để phát triển màn hình AMOLED mới, cho hiển thị mượt hơn.

Các viện nghiên cứu do nhà nước hậu thuẫn cũng đang thương mại hóa sáng chế của mình theo nhiều cách đa dạng. Một số viện nghiên cứu đã lập ra các “chợ công nghệ” nơi doanh nghiệp có thể đấu giá trực tiếp bằng sáng chế.
Chẳng hạn, Học viện Khoa học Nông nghiệp Hắc Long Giang ở Cáp Nhĩ Tân gần đây đã tổ chức đấu giá bằng sáng chế về giống đậu tương biến đổi gen mà họ phát triển. Sau khi bán sáng chế, viện nghiên cứu thường cử kỹ thuật viên đến doanh nghiệp mua công nghệ để hỗ trợ triển khai.
Liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và viện nghiên cứu
Theo The Economist, khu vực kinh tế tư nhân và các viện nghiên cứu tại Trung Quốc đang có mối liên kết ngày càng chặt chẽ. Bằng chứng là doanh thu mà các viện nghiên cứu thu được khi bán ý tưởng cho doanh nghiệp, đồng phát triển công nghệ hoặc cung cấp dịch vụ tư vấn. Từ năm 2019 đến năm 2023, con số này gần như tăng gấp đôi, đạt 205 tỷ nhân dân tệ (29 tỷ USD).
Mối quan hệ này mang lại lợi ích cho cả hai bên. Trong lĩnh vực công nghệ sinh học, các viện nghiên cứu nhà nước có thể khai thác nguồn lực tư nhân để hỗ trợ công việc. Chẳng hạn, họ có thể sử dụng cơ sở lên men công nghiệp tại các công ty địa phương để nuôi cấy vi khuẩn.
Thành phố Hợp Phì ở tỉnh An Huy có lẽ là ví dụ rõ nét nhất về việc kết nối giới khoa học và doanh nghiệp. Chính quyền thành phố đầu tư hỗ trợ các công ty tư nhân, xây dựng chuỗi cung ứng quanh họ và đóng vai trò trung gian giữa phòng thí nghiệm, trường đại học và khu vực tư nhân.
Chính phủ Trung Quốc hy vọng có thể nhân rộng những hệ thống hợp tác thành công như vậy trên toàn quốc.
Hồi tháng 3, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia đã được trao quyền quản lý quỹ 1 nghìn tỷ nhân dân tệ để đầu tư công nghệ. Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin (MIIT) cũng bắt đầu theo dõi việc thương mại hóa ý tưởng trong các khu công nghiệp.
Hồi tháng 4, ông Lý Nhạc Thành, người có công biến 2 thành phố thành trung tâm năng lượng xanh, được bổ nhiệm làm Bộ trưởng MIIT, cho thấy chính phủ kỳ vọng sẽ có nhiều cuộc chuyển đổi tương tự.

Cuộc “cách mạng đổi mới” tại Trung Quốc mang đến nhiều lợi thế cho các doanh nghiệp. Một mặt, nó giúp họ dễ dàng tham gia các lĩnh vực mới. Chẳng hạn, Xiaomi – ban đầu là nhà sản xuất điện thoại thông minh – chỉ mất khoảng 3 năm để gia nhập thành công mảng xe điện tại Trung Quốc. Mặt khác, đổi mới sáng tạo cũng góp phần hình thành những ngành và lĩnh vực mới. Trung Quốc đã trở thành quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực taxi bay mới nổi, một phần nhờ tận dụng chuyên môn trong cả xe điện và drone.
Khoản chi khổng lồ
Dù đạt được nhiều thành công, mô hình đổi mới của Trung Quốc đi kèm với chi phí ngày càng lớn. Ước tính chi phí để hỗ trợ các cấp các ngành có thể tới 2% GDP. Cũng do nhà nước đóng vai trò ngày càng lớn trong việc định hướng và hỗ trợ các doanh nghiệp đổi mới, đầu tư từ các quỹ tư nhân đã sụt giảm mạnh, giảm 41% so với cùng kỳ năm ngoái trong nửa đầu năm 2025, theo KPMG.
Bên cạnh đó, hiệu quả từ các khoản đầu tư cho đổi mới đôi khi khó kiểm chứng. Năng suất nhân tố tổng hợp của Trung Quốc – thước đo mức độ sử dụng hiệu quả vốn và lao động – đã chững lại. Một số nỗ lực của chính quyền địa phương nhằm xây dựng cụm chuyên môn đã thất bại, chẳng hạn như nỗ lực của thành phố Nam Ninh trong phát triển chuỗi cung ứng xe điện.
Trợ cấp của nhà nước cũng dẫn tới tình trạng dư thừa công suất nghiêm trọng trong nhiều ngành. Phần lớn các hãng xe điện ở Trung Quốc không có lợi nhuận. Quá nhiều doanh nghiệp hiện tranh giành cùng một nhóm khách hàng, dẫn tới tình trạng cạnh tranh khốc liệt mà ít kẻ thắng. Hơn nữa, một số công nghệ đang được phát triển ở Trung Quốc mà chưa có bằng chứng rõ ràng về nhu cầu từ thị trường. Những người làm trong ngành robot hình người phàn nàn rằng có hàng loạt công ty cùng sản xuất các sản phẩm tương tự mà nhu cầu thực sự lại không nhiều.
Mô hình đổi mới do nhà nước dẫn dắt đã giúp Trung Quốc tạo ra nhiều doanh nghiệp hàng đầu thế giới, nhưng hiệu quả đầu tư có thể quá thấp để mô hình này kéo dài lâu hơn nữa. Khoản nợ mà Trung Quốc tạo ra từ việc rót vốn cho đổi mới là khổng lồ và không bền vững, theo công ty nghiên cứu Rhodium Group.
Năm ngoái, nợ công của nước này đã lên tới 124% GDP. Chính phủ nhiều khả năng sẽ buộc phải cắt giảm hỗ trợ cho các công nghệ mới. Đến lúc đó, “dây chuyền đổi mới” của Trung Quốc có thể sẽ ngừng hoạt động, theo The Economist.
‘Canh bạc’ 37 tỷ USD của Boeing tại Trung Quốc
- Cận cảnh nhẫn đính hôn ước tính lên tới 1 triệu USD của Taylor Swift 27/08/2025 10:42
- 'Ngoại giao kinh tế cần có sự chuyển mình mạnh mẽ' 27/08/2025 12:56
- Gây sức ép lên Fed, TT Trump đang ‘đùa với lửa’? 27/08/2025 01:30
Cháy dữ dội cụm chung cư tại Hong Kong, ít nhất 13 người thiệt mạng
(VNF) - Vụ cháy bùng phát và lan rộng tại một khu chung cư ở Hong Kong chiều 24/11 khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Giới chức Hong Kong cho biết số người mắc kẹt bên trong các tòa nhà hiện vẫn chưa được xác định.
Kinh tế Mỹ lộ thêm loạt tín hiệu đáng lo ngại
(VNF) - Một loạt dữ liệu ảm đạm được công bố ngay trước kỳ nghỉ Lễ Tạ ơn đã làm gia tăng quan ngại về sức khỏe của nền kinh tế lớn nhất thế giới, đồng thời tạo thêm áp lực lên Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Thêm một Big Tech tiến sát mốc định giá 4.000 tỷ USD
(VNF) - Alphabet – công ty mẹ của Google – đang trên đà chạm mức định giá kỷ lục 4.000 tỷ USD trong phiên giao dịch ngày 25/11, tiếp tục nối dài chuỗi tăng trưởng suốt một năm qua nhờ chiến lược tập trung mạnh vào các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI).
Dòng tiền phòng thủ trỗi dậy khi thị trường mất định hướng
(VNF) - Sự biến động mạnh trên thị trường chứng khoán toàn cầu và những phản ứng bất thường của cổ phiếu công nghệ đang khiến tâm lý của các nhà đầu tư quốc tế chuyển từ lạc quan sang bi quan. Dù vậy, các chuyên gia tài chính nhấn mạnh những biến động ngắn hạn không đồng nghĩa với việc đánh mất cơ hội đầu tư dài hạn.
Quỹ lớn rút vốn khỏi Hàn Quốc - Đài Loan, đổ tiền vào AI Trung Quốc
(VNF) - Các quỹ đầu tư hàng đầu châu Á đang rút vốn khỏi Hàn Quốc và Đài Loan để chuyển sang cổ phiếu AI tại Trung Quốc, nơi mức định giá còn thấp, chi phí đầu tư rẻ và tiềm năng tăng trưởng dài hạn hấp dẫn hơn.
Giữa lo ngại 'bong bóng', Amazon rót 50 tỷ USD nâng cấp AI cho chính phủ Mỹ
(VNF) - Ngày 25/11, tập đoàn Amazon cho biết họ sẽ đầu tư 50 tỷ USD để mở rộng năng lực cung cấp trí tuệ nhân tạo (AI) và khả năng điện toán hiệu năng cao cho khách hàng là các cơ quan chính phủ Mỹ.
Thị trường BĐS đóng băng, chủ nhà Trung Quốc 'đặt bùa' chờ khách
(VNF) - Thị trường bất động sản (BĐS) Trung Quốc tiếp tục khủng hoảng với gần 80 triệu căn hộ trống và giá nhà liên tục giảm sâu. Trước sức ép chưa từng có, nhiều chủ sở hữu và dân buôn BĐS buộc phải tìm đến các biện pháp tâm linh, từ cầu nguyện ở chùa đến đặt bùa nhằm tìm tia hy vọng trong bối cảnh thị trường tê liệt.
Lợi nhuận cao gấp 50 lần, đại gia Malaysia bỏ trồng cọ xây trung tâm AI
(VNF) - Từng bị xem là “thủ phạm” tàn phá rừng nhiệt đới và đẩy loài đười ươi tới bờ tuyệt chủng, các tập đoàn dầu cọ Malaysia nay bất ngờ bước vào một cuộc đua mới: xây dựng trung tâm dữ liệu AI và pin mặt trời. Liệu những “kẻ thù khí hậu” suốt nhiều thập kỷ có thật sự lột xác thành các nhà cung cấp năng lượng xanh?
TT Trump điện đàm với Chủ tịch Tập Cận Bình, thảo luận loạt vấn đề 'nóng'
(VNF) - Cuộc điện đàm giữa nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc xoay quanh các "điểm nóng" toàn cầu như Đài Loan, Ukraine và hợp tác thương mại.
Nvidia không ‘cứu’ được thị trường, tương lai nào cho ngành AI?
(VNF) - Phố Wall từng kỳ vọng kết quả kinh doanh bùng nổ của Nvidia sẽ giúp xoa dịu nỗi lo ngày càng lớn về nguy cơ bong bóng trong nhóm cổ phiếu trí tuệ nhân tạo (AI). Nhưng thực tế lại không như vậy.
Trung Quốc tung chiến dịch 'tấn công quyến rũ' đất hiếm tại G20
(VNF) - Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 không chỉ để bảo vệ chính sách hạn chế xuất khẩu đất hiếm của nước mình mà còn đưa ra các giải pháp nhằm xoa dịu mối quan ngại của các quốc gia đang phát triển.
Tiền điện tử mất giá, gia đình TT Trump ước ‘thiệt hại’ hàng tỷ USD
(VNF) - Thị trường tiền điện tử biến động mạnh trong những tháng gần đây đã tác động rõ rệt đến tài sản liên quan crypto của gia đình Tổng thống Mỹ Donald Trump. Dù chịu thiệt hại, các thành viên vẫn giữ quan điểm lạc quan, tận dụng cơ chế đầu tư độc quyền để giảm rủi ro.
Kinh tế Mỹ xuất hiện tín hiệu bất thường, Fed đứng trước bài toán khó
(VNF) - GDP Mỹ tăng mạnh nhưng tuyển dụng suy yếu, tạo ra rủi ro mới và buộc Fed phải cân nhắc thận trọng hơn trong các quyết định lãi suất.
Giả làm shiper, dùng súng tấn công cướp 11 triệu USD tiền điện tử
(VNF) - Một vụ cướp táo bạo tại San Francisco vừa khiến giới đầu tư tiền điện tử chấn động, khi một nghi phạm giả làm tài xế giao hàng xông vào nhà một cá nhân, dùng vũ khí và trói nạn nhân, trước khi bỏ trốn cùng 11 triệu USD tiền điện tử và nhiều thiết bị điện tử khác. Vụ việc nhấn mạnh những rủi ro thực tế mà nhà đầu tư tiền số phải đối mặt ngoài thị trường.
Trung Quốc và 2 thập kỷ gây dựng 'thành trì tự chủ'
(VNF) - Trong suốt 2 thập kỷ qua, Trung Quốc đã âm thầm, nhưng kiên định, theo đuổi chiến lược tách nền kinh tế của mình khỏi phương Tây. Nỗ lực bền bỉ nhằm xây dựng khả năng tự chủ quốc gia và giảm phụ thuộc vào nhập khẩu đã giúp Bắc Kinh củng cố “thành trì kinh tế” để đối phó với các cuộc xung đột trong tương lai.
Tại sao các công ty Đức không thể rời khỏi Trung Quốc?
(VNF) - Trong nhiều thập kỷ, Trung Quốc luôn là đối tác kinh tế then chốt đối với doanh nghiệp Đức. Điều này đến nay vẫn không thay đổi, và ngành công nghiệp Đức vẫn chưa sẵn sàng chuyển hướng dù bối cảnh kinh tế - chính trị giữa hai bên đã nhiều biến động.
Giá vàng sẽ vượt mốc 10.000 USD/ounce trong vòng 24 tháng tới?
(VNF) - Nhiều chuyên gia dự báo với tốc độ tăng trưởng hiện tại, giá vàng có thể vượt mốc 10.000 USD/ounce trong 3,4 năm tới.
Lộ diện kho báu 17 tỷ USD từ con tàu đắm 300 năm
(VNF) - Giới khảo cổ và tài chính quốc tế đang dồn sự chú ý vào một trong những phát hiện ngoạn mục nhất nhiều thập kỷ qua: Colombia lần đầu trục vớt được hiện vật từ con tàu San José – “Con tàu đắm chứa kho báu khổng lồ nhất lịch sử”, ẩn chứa khối tài sản ước tính hơn 17 tỷ USD.
Bitcoin lao dốc, TT Trump hạ nhiệt thuế quan
(VNF) - Tuần qua, kinh tế – tài chính toàn cầu chứng kiến nhiều biến động lớn: Bitcoin rơi mạnh hướng tới tháng thua lỗ nhất trong hai năm; Tổng thống Donald Trump bất ngờ hạ nhiệt thuế quan; Cloudflare gặp sự cố khiến Internet toàn cầu chao đảo; Nhật - Trung bước vào giai đoạn ngoại giao căng thẳng; và làn sóng bán tháo cổ phiếu công nghệ dấy lên nỗi lo bong bóng AI.
Loạt ‘ông lớn’ AI muốn xây trung tâm dữ liệu ngoài vũ trụ
(VNF) - Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang khiến nhu cầu xây trung tâm dữ liệu tăng vọt. Thế nhưng, để vận hành một trung tâm dữ liệu đòi hỏi diện tích đất và lượng điện năng khổng lồ. Để giải quyết bài toán này, nhiều “ông lớn” trong ngành AI đang tính tới việc đưa các trung tâm dữ liệu ra ngoài vũ trụ.
Cho người nghèo vay thế chấp vàng, một gia tộc Ấn Độ kiếm hàng chục tỷ USD
(VNF) - Đế chế cho vay của gia tộc Muthoot hiện nắm giữ lượng vàng lớn hơn cả một số ngân hàng trung ương ở Ấn Độ. Khách hàng của họ chủ yếu là người thu nhập thấp, tận dụng thời điểm giá vàng tăng để mang trang sức đi cầm cố lấy tiền mặt chi tiêu.
Mỹ chuẩn bị kiểm toán toàn bộ kho vàng hàng nghìn tấn
(VNF) - Mới đây, Thượng nghị sĩ Mỹ Mike Lee đã giới thiệu Dự luật Minh bạch Dự trữ Vàng. Nếu được thông qua, kho vàng dự trữ của Mỹ sẽ được kiểm toán toàn diện lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ.
Đám cưới tỷ đô giữa 'vua trà' và 'công chúa mặt trời' gây sốt tại Trung Quốc
(VNF) - Đám cưới của một doanh nhân chuỗi trà sữa và nữ thừa kế ngành pin mặt trời đang thu hút sự chú ý, hứa hẹn mang đến góc nhìn hiếm hoi về thế hệ siêu giàu kế tiếp của Trung Quốc.
Di sản đầu tư Warren Buffett: 5 nguyên tắc trường tồn với thời gian
(VNF) - Sau hơn 60 năm gắn bó và tạo nên giá trị vượt trội tại Berkshire Hathaway, nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett để lại vô số di sản quý giá thông qua phong cách và chiến lược đầu tư của mình.
Doanh nhân Mỹ sưởi ấm nhà bằng máy đào Bitcoin
(VNF) - Tại Mỹ, nhiều doanh nhân và hộ gia đình đã tìm đến giải pháp độc đáo: tận dụng nhiệt thải từ máy đào Bitcoin để sưởi ấm nhà cửa. Mô hình này được quảng bá như một hình thức “hai trong một”, vừa khai thác tiền số, vừa giảm chi phí năng lượng. Tuy nhiên, tính hiệu quả kinh tế của nó vẫn là chủ đề gây tranh luận mạnh trong giới chuyên gia và các nhà đầu tư tiền mã hóa.
Cháy dữ dội cụm chung cư tại Hong Kong, ít nhất 13 người thiệt mạng
(VNF) - Vụ cháy bùng phát và lan rộng tại một khu chung cư ở Hong Kong chiều 24/11 khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương. Giới chức Hong Kong cho biết số người mắc kẹt bên trong các tòa nhà hiện vẫn chưa được xác định.
Toàn cảnh khu phức hợp công nghiệp – đô thị 82ha tại cửa ngõ Tây Hà Nội
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.


































































