LTS: Những năm gần đây, trái phiếu doanh nghiệp bùng nổ mạnh, thu hút hàng triệu nhà đầu tư tham gia, với quy mô lên đến hàng trăm ngàn tỷ đồng. Trên đà phát triển, thị trường trái phiếu doanh nghiệp sớm bộc lộ nhiều khiếm khuyết, cần phải chấn chỉnh kịp thời để thị trường thực sự trở nên minh bạch, là nơi thu hút dòng vốn lâu dài, ổn định giúp doanh nghiệp mở rộng đầu tư, phát triển; đối với nhà đầu tư thì thêm kênh đầu tư trái phiếu bên cạnh các kênh đầu tư khác.
Những năm qua, dù thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tăng trưởng ấn tượng đến từ cả nguồn cầu lẫn nguồn cung nhưng vẫn chưa thực sự trở thành nơi cung cấp vốn trung, dài hạn cho cả doanh nghiệp lẫn nền kinh tế một cách ổn định, bền vững.
Những chiêu trò trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp
Sau sự kiện Tân Hoàng Minh bị Ủy ban Chứng khoán nhà nước hủy chín đợt chào bán trái phiếu riêng lẻ với tổng trị giá hơn 10.000 tỉ đồng và sau đó người đứng đầu tập đoàn này bị bắt đã hé lộ ra nhiều phương thức gian dối trong việc phát hành chào bán TPDN.
Chẳng hạn, Tân Hoàng Minh mua trái phiếu của các công ty con, sau đó bán cho nhà đầu tư cá nhân thông qua hình thức ký kết hợp đồng hợp tác đầu tư. Đến lúc doanh nghiệp bị cơ quan chức năng xử lý, các nhà đầu tư cá nhân mới biết mình không có quyền sở hữu trái phiếu nào.
Thực tế, chiêu trò kiểu như trên không phải là cá biệt. Khi thị trường TPDN tăng trưởng nóng trong thời gian qua, một số doanh nghiệp phát hành đã tìm cách lách luật để hưởng lợi. Ví dụ, để chào mời nhà đầu tư cá nhân mua trái phiếu, trên thị trường đã xuất hiện nhiều cách thức lách quy định của pháp luật về nhà đầu tư chứng khoán riêng lẻ.
Thậm chí, theo Bộ Tài chính, trên các mạng xã hội thời gian qua còn xuất hiện hiện tượng môi giới của một số doanh nghiệp, tổ chức tài chính mời chào người dân mua TPDN như một hình thức gửi tiết kiệm, kèm theo lời chào mời hỗ trợ lách luật để trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp với mức phí 2-3 triệu đồng.
Không chỉ vậy, một số doanh nghiệp phát hành TPDN còn úp mở theo kiểu trái phiếu của họ có bảo lãnh ngân hàng nhằm tạo niềm tin cho khách hàng nhưng thực ra ngân hàng chỉ bảo lãnh phát hành chứ không bảo lãnh thanh toán. Người mua không tìm hiểu kỹ nên xuống tiền mua trái phiếu mà không hề biết rằng có thể gặp rủi ro mất tiền nếu doanh nghiệp rơi vào tình trạng mất khả năng trả nợ và ngân hàng sẽ không chịu trách nhiệm cho vấn đề này.
Biến nhà đầu tư cá nhân thành… chuyên nghiệp
Hiện nay, nhà đầu tư cá nhân (không phải nhà đầu tư chuyên nghiệp) tham gia thị trường TPDN rất đông. Chuyên gia tài chính Trần Đình Phương phân tích: Dù đã có quy định về nhà đầu tư chuyên nghiệp mua TPDN nhưng một số tổ chức phát hành, phân phối lách luật bằng cách biến các nhà đầu tư cá nhân thành nhà đầu tư chuyên nghiệp.
“Cao tay hơn trong việc lách luật là sử dụng hợp đồng hợp tác đầu tư để thu hút nhà đầu tư không chuyên tham gia góp vốn mua trái phiếu. Nhưng các nhà đầu tư kiểu này hoàn toàn không biết rằng mình không đứng tên trên trái phiếu mà chính người ký hợp đồng hợp tác với nhà đầu tư cá nhân mới là trái chủ. Nói cách khác, các nhà đầu tư không có quyền đòi tiền nhà phát hành TPDN, do đó rủi ro mất tiền là không nhỏ” - ông Phương cho biết.
Theo ông Phương, nhiều nhà đầu tư cá nhân mua TPDN vì lãi suất cao mà ít quan tâm đến các yếu tố khác. Ngoài ra, nhà đầu tư cá nhân còn cả tin trước sự thiếu trung thực, thông tin không đầy đủ của các tổ chức trung gian trong việc chào bán TPDN. Do đó mới có chuyện một số doanh nghiệp có vốn chủ sở hữu chỉ vài chục tỷ đồng, thậm chí đang kinh doanh thua lỗ nhưng vẫn có thể huy động được hàng trăm tỷ đồng trái phiếu. Hệ lụy là thị trường TPDN có những bất cập buộc cơ quan quản lý nhà nước phải mạnh tay chấn chỉnh.
Ông Nguyễn Đức Hải, Giám đốc đầu tư cấp cao chứng khoán thu nhập cố định Công ty TNHH Quản lý quỹ Manulife Investment (Việt Nam), nhận xét: “Một số nhà đầu tư cá nhân tham lãi suất cao mà không tính đến các rủi ro. Trong khi đó, một số đơn vị phát hành TPDN với lãi suất cao bất thường có thể do đang rơi vào tình trạng không thể vay ngân hàng vì tiêu chuẩn tài chính dưới chuẩn hoặc không có tài sản đảm bảo”.
Kiểm soát rủi ro
TS Nguyễn Hoàng Bình, ĐH RMIT Việt Nam, nhìn nhận một trong những vấn đề dễ nhận thấy là không ít đợt phát hành TPDN không có xếp hạng tín nhiệm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng xếp hạng tín nhiệm đóng vai trò rất quan trọng trong việc gia tăng hiệu quả của thị trường chứng khoán có thu nhập cố định, bao gồm trị trường TPDN bằng cách cung cấp các đánh giá độc lập về mức độ tín nhiệm của đơn vị phát hành TPDN. Mặc dù đây không phải là căn cứ duy nhất nhưng là một căn cứ quan trọng để nhà đầu tư có thể đưa ra các quyết định liên quan đến việc mua, bán và nắm giữ TPDN.
Việc thiếu các đánh giá xếp hạng tín nhiệm và những quy định hữu hiệu để bảo vệ nhà đầu tư cá nhân, đặc biệt là những nhà đầu tư còn hạn chế về kiến thức, kinh nghiệm đối với TPDN, là một trong những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nhà đầu tư chạy theo lợi nhuận, mua TPDN trong khi chưa có những đánh giá hợp lý về mức độ rủi ro.
“Hệ quả là chúng ta có một thị trường tăng trưởng mạnh nhưng chưa ổn định, kèm rủi ro. Khi có sự kiện ảnh hưởng đến thị trường thì hiệu ứng lan tỏa (spill over effects) diễn ra và tác động đến niềm tin của các nhà tư, bao gồm cả những nhà đầu tư tiềm năng có ý định tham gia thị trường TPDN trong tương lai” - vị chuyên gia ĐH RIMT Việt Nam nhận xét.
Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật Anvi, cũng đánh giá thị trường TPDN đang có nỗi lo chung thiếu thông tin do thiếu xếp hạng tín nhiệm.
“Để giải quyết, giải pháp cần làm là tăng tính minh bạch cả về thể chế và báo cáo tài chính, cũng như các dự án của nhà phát hành trái phiếu. Nhà nước cũng phải xây dựng một niềm tin chính sách để phát triển thị trường thông qua việc xây dựng pháp luật chặt chẽ, kiểm soát thật chặt để giảm bớt rủi ro” - luật sư Trương Thanh Đức nhấn mạnh.
Cân nhắc kỹ việc bán trái phiếu trước hạn
Theo các chuyên gia, để tránh thiệt hại cho các bên trên thị trường TPDN thì doanh nghiệp nên chủ động trong việc thực hiện nghĩa vụ nợ. Các đơn vị tham gia vào dịch vụ tư vấn, phát hành cũng cần chia sẻ với doanh nghiệp trong việc thực thi các quyền lợi cho trái chủ.
Với nhà đầu tư mua TPDN, một mặt chia sẻ đồng hành với doanh nghiệp phát hành lúc khó khăn, mặt khác cần xem xét kỹ có nên bán trước hạn vì thực tế nhiều doanh nghiệp vẫn làm ăn hiệu quả. Nhà đầu tư không nên bán trước hạn trái phiếu của các doanh nghiệp kinh doanh tốt, đòn bẩy tài chính thấp, có dòng tiền ổn định vì sẽ mất cơ hội kiếm lãi tốt trong tương lai.
| Không nên quá lo lắng
Ông Nguyễn Quang Thuân, Tổng giám đốc Công ty Fiingroup, cho biết nếu tham chiếu theo các quy định từ ngân hàng, với quy mô thị trường TPDN đạt tổng giá trị hiện 1,5-1,6 triệu tỉ đồng thì cũng không quá bất ngờ nếu 1%-2% công ty chậm trả lãi và vốn gốc, tương đương vào khoảng 30.000-50.000 tỉ đồng. Con số này là bình thường so với quy mô nền kinh tế. Mặc dù phát hành riêng lẻ nhiều nhưng hiện nay một số ngân hàng, công ty tư vấn, chứng khoán tự đứng ra dàn xếp và hỗ trợ DN phát hành trong việc tái cấu trúc nợ. Nhiều đơn vị đã chủ động mua lại trái phiếu trước hạn. Điều này giúp giảm đi áp lực trên thị trường khi các TPDN phát hành riêng lẻ đang bắt đầu đến thời điểm đáo hạn. Tính đến cuối tháng 9-2022, số dư TPDN đã giảm còn khoảng 1.300 tỉ đồng do các hoạt động mua lại trái phiếu. “Thực tế, trong số này có một phần TPDN do ngân hàng phát hành, đối tượng luôn được Ngân hàng Nhà nước kiểm soát chặt chẽ nên mức độ rủi ro khá thấp” - ông Thuân nói. |
Tags:
(VNF) - Thị phần margin của nhóm công ty chứng khoán có ngân hàng hỗ trợ đã tăng từ dưới 40% cách đây 5 năm lên gần 60% hiện tại, phần lớn lấy từ thị phần của nhóm công ty ngoại.
(VNF) - Ngày 4/12 sắp tới, Masan Consumer (MCH) sẽ công bố thông tin chi tiết về kế hoạch niêm yết trên HoSE. Đây không chỉ là một bước chuyển quan trọng đối với doanh nghiệp mà còn là điểm nhấn đáng chú ý trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng tốc cuối năm, thời điểm nhà đầu tư luôn tìm kiếm những tín hiệu rõ ràng để định hình kỳ vọng cho năm kế tiếp.
(VNF) - Ông Lê Văn Tuấn – Giám đốc Kế toán thuế Keytas đề xuất, có thể xem xét ngưỡng miễn thuế 750 triệu nhằm nuôi dưỡng nguồn thu trong dài hạn và khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân.
(VNF) - Làn sóng IPO tại Việt Nam đang tăng tốc mạnh mẽ, mở ra cơ hội gọi vốn cho doanh nghiệp và kỳ vọng sinh lời cho nhà đầu tư. Theo FIDEY Việt Nam, thị trường cần thêm nhiều doanh nghiệp chất lượng thực sự, nhưng bài toán lớn đặt ra là làm sao định giá đúng các doanh nghiệp trẻ và startup khi dữ liệu tài chính còn hạn chế và rủi ro tăng trưởng vẫn ở mức cao.
(VNF) - Mặc dù nhiều mã bluechip tiếp tục lập đỉnh mới trong tháng 11 nhưng cổ phiếu penny lại bất ngờ vượt trội hơn về biên độ tăng giá.
(VNF) - Theo đề xuất của Bộ Tài chính, sẽ giảm mức thuế suất ở bậc 2 và 3 của biểu thuế hiện hành nhằm đảm bảo giảm áp lực thuế đối với nhóm có thu nhập dưới 60 triệu/tháng.
(VNF) - Ba mã được mua ròng mạnh nhất tháng gồm FPT (1.786 tỷ đồng), HPG (1.728,9 tỷ đồng) và VNM (1.600,5 tỷ đồng).
(VNF) - Bước sang năm 2026, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đang chứng kiến một giai đoạn chưa từng có khi thuế, chi phí và áp lực thị trường ngày càng tăng mạnh, khiến biên lợi nhuận thu hẹp. Nhiều mô hình truyền thống không còn phát huy hiệu quả, một xu hướng mới đang nở rộ và được xem như “lối thoát” đáng tin cậy: kinh doanh theo mô hình Affiliate.
(VNF) - Theo Thuế Hà Nội, thành phố đang dẫn đầu cả nước trong chuyển đổi mô hình quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, chuẩn hoá dữ liệu tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử.
(VNF) - Ngày Truyền thống ngành Chứng khoán Việt Nam, thị trường ghi dấu một dấu mốc quan trọng khi lần đầu tiên có doanh nghiệp cán mốc vốn hoá 1 triệu tỷ đồng.
(VNF) - Để đảm bảo người nộp thuế dễ dàng tuân thủ nghĩa vụ, tiết giảm chi phí xã hội, đại diện Trọng Tín Tax kiến nghị, người bán hàng online trên sàn TMĐT chỉ cần lập hoá đơn tổng hợp theo kỳ thay vì từng lần bán hàng.
(VNF) - Vingroup là doanh nghiệp đầu tiên của Việt Nam đạt mức vốn hoá trên 1 triệu tỷ USD. Con số này gấp đôi đơn vị xếp sau là Vietcombank.
(VNF) - Cổ phiếu KSV có nguy cơ bị huỷ niêm yết do Vimico chưa đáp ứng đủ điều kiện về cơ cấu cổ đông của công ty đại chúng. Cơ cấu quá cô đặc cũng là nguyên nhân dẫn đến những pha "tăng sốc", giảm sâu" của cổ phiếu thời gian vừa qua.
(VNF) - Cổ phiếu GTD của Giầy Thượng Đình đã tăng trần 8 phiên liên tiếp, ghi nhận đà tăng gấp 2,9 lần kể từ khi có thông tin thoái vốn của UBND TP. Hà Nội.
(VNF) - Vụ việc chị Nguyễn Thị Thu Th. ở Quảng Trị chuyển nhầm gần 500 triệu đồng vào tài khoản một người quen nhưng nhiều lần yêu cầu vẫn không được hoàn trả đang thu hút sự chú ý. Dù cơ quan công an đã vào cuộc, người nhận tiền vẫn né tránh làm việc, đặt ra nhiều vấn đề pháp lý liên quan quyền sở hữu và trách nhiệm hoàn trả tài sản.
(VNF) - Những thay đổi về thuế năm 2026 cùng sự biến động của thị trường đang tạo nên áp lực lớn cho cả hộ kinh doanh nhỏ và người làm thuê. Nhưng nhìn từ góc độ kinh tế – vận hành – con người, nhiều chuyên gia nhấn mạnh, đây không chỉ là giai đoạn khó khăn mà còn là thời điểm để trưởng thành trong cách làm ăn.
(VNF) - Trước những vướng mắc, bất cập về chính sách thuế giá trị gia tăng (GTGT), đặc biệt lĩnh vực nông nghiệp, Bộ Tài chính đã đề xuất cách tháo gỡ “điểm nghẽn” trong việc hoàn loại thuế này.
(VNF) - Mức phạt đối với hành vi lập hồ sơ đăng ký chào bán, phát hành có thông tin sai lệch theo Nghị định 306 được nâng lên 500–600 triệu đồng, tăng đáng kể so với khung 400–500 triệu đồng quy định tại Nghị định 156.
(VNF) - "Cá mập" Phần Lan PYN Elite Fund nâng mục tiêu dài hạn cho VN-Index từ 2.500 điểm lên 3.200 điểm.
(VNF) - Là doanh nghiệp phát hành trái phiếu chưa từng trễ hạn thanh toán và đang đưa ra mức lãi suất lên tới 10%/năm, F88 hiện được đánh giá sở hữu dòng trái phiếu đại chúng khá hấp dẫn, hứa hẹn thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư nhờ tính ổn định và mức sinh lời cạnh tranh.
(VNF) - KIDO xin ý kiến cổ đông về việc thông qua giao dịch bán 24,03% vốn tại KDF cho Nutifood, đồng thời bán nốt 49% vốn còn lại.
(VNF) - Kế hoạch cấm xe máy chạy xăng theo giờ trong Vành đai 1 Hà Nội từ 2026 tạo ra áp lực đối với doanh số xe 2 bánh của Honda - "gà đẻ trứng vàng" của VEAM.
(VNF) - Tạm tính theo mức giá kết phiên sáng 27/11, HDBank có thể thu về gần 1.160 tỷ đồng nếu thoái thành công toàn bộ cổ phiếu VJC nắm giữ.
(VNF) - Ông Vũ Đăng Linh, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư Thế Giới Di Động (HoSE: MWG) đã nhấn mạnh việc tập đoàn đang đẩy nhanh quá trình tái cấu trúc hệ sinh thái nhằm chuẩn bị cho kế hoạch IPO độc lập các chuỗi kinh doanh trong những năm tới.
(VNF) - Cổ phiếu MSB tăng kịch trần với thanh khoản đột biến sau thông tin về thương vụ đấu giá của VNPT. Tập đoàn này sẽ thoái toàn bộ cổ phần MSB với giá khởi điểm 18.239 đồng/cp.
(VNF) - Thị phần margin của nhóm công ty chứng khoán có ngân hàng hỗ trợ đã tăng từ dưới 40% cách đây 5 năm lên gần 60% hiện tại, phần lớn lấy từ thị phần của nhóm công ty ngoại.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
