Tăng trưởng phụ thuộc lớn vào FDI
- Ông đánh giá như thế nào về làn sóng FDI đến Việt Nam trong thời gian qua?
Các con số về FDI thời gian qua cho thấy dòng vốn FDI đang chảy mạnh vào Việt Nam. Tuy nhiên, quá trình thu hút FDI của Việt Nam cần được nhìn nhận trên nhiều bình diện.
Hiện nay, tăng trưởng của nền kinh tế đang phụ thuộc rất nhiều vào FDI và động lực của nền kinh tế là phụ thuộc vào cải cách thể chế. Như vậy, nếu cứ phụ thuộc FDI và cứ bằng lòng với tăng trưởng GDP 5 - 7% nhờ gia tăng đầu tư, xuất khẩu của nhóm doanh nghiệp FDI, chúng ta khó có cải cách được. Nếu đặt giả thiết có thể "không có đầu tư FDI", lúc này các cơ quan Nhà nước phải giải bài toán tìm đâu động lực, họ buộc phải hỗ trợ kinh tế tư nhân trong nước.
Tôi đến các tỉnh như Bình Dương, Đồng Nai, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên... hoàn toàn vẫn là mô hình khai thác tài nguyên đất đai và lao động giá rẻ, kết hợp với mở cửa thị trường để thúc đẩy tăng trưởng, càng phụ thuộc FDI thì nguồn lực trong nước càng bị chèn ép.
Chênh lệch giữa GNP và GDP đầu người ở các địa phương có nhiều doanh nghiệp FDI rất chênh lệch, điều này chứng tỏ người dân không có nhiều giá trị gia tăng trong nước, không được hưởng về sự phát triển do FDI mang lại. Trong khi đó, tiền chuyển ra nước ngoài ngày càng lớn.
- Nhưng không thể không phủ nhận những đóng góp của FDI cho nền kinh tế, thưa ông?
Tôi không phủ nhận những đóng góp của các doanh nghiệp nước ngoài với nền kinh tế nhưng với mỗi nhóm doanh nghiệp thì cần phải nhìn nhận đúng vai trò của họ trong nền kinh tế. Nhìn vào thực trạng nền kinh tế, có thể thấy, doanh nghiệp FDI đang phát triển theo hướng riêng của mình. Đa số các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam đang gia công rồi xuất khẩu chứ không phải để phục vụ nhu cầu trong nước.
Chúng ta không phủ nhận những công sức mà FDI mang lại nhưng về lâu dài, phải thúc đẩy doanh nghiệp trong nước. Đây không phải là vấn đề có thể thay đổi nhanh chóng trong một sớm, một chiều nhưng đây phải là phải là việc chúng ta nên ưu tiên làm.
Đã rất nhiều người nói Việt Nam có hai nền kinh tế trong một quốc gia, đó là kinh tế FDI và kinh tế do doanh nghiệp Việt, người Việt điều hành. Một bên là sự phát triển nhanh chóng, chiếm lĩnh thị trường xuất khẩu, khai thác được lợi thế mở cửa. Một bên là doanh nghiệp Nhà nước đang "oằn mình" thay đổi; các doanh nghiệp tư nhân bé nhỏ đang cặm cụi, vật lộn với bài toán: vốn, thị trường và chuỗi cung ứng....
Bản thân các nước lớn, họ tận dụng FDI nhưng không quá đà, vẫn phải nuôi dưỡng, chăm trồng cho doanh nghiệp tư nhân trong nước lớn lên, để nuôi dưỡng nền kinh tế của đất nước tự chủ, thịnh vượng. Việt Nam nên thế và cần thế vì đó là quy luật tất yếu.
Làm rõ khái niệm thế nào là đầu tư có chất lượng
- Ý của ông là thu hút FDI phải dựa trên chất lượng chứ không phải chỉ là những con số. Nhưng điều này lại không hề dễ, thưa ông?
Muốn thu hút đầu tư FDI có chất lượng, Chính phủ phải định nghĩa rõ ràng khái niệm "đầu tư có chất lượng là đầu tư gì?".
Từ định nghĩa đó, chúng ta ra các tiêu chí sàng lọc, thể hiện qua chính sách. Mỗi chính sách dựa trên tiêu chí giữa các vùng miền với nhau, ngành nghề với nhau. Từ tiêu chí đó mình mới đi mời gọi người ta, nhắm đến những nhà đầu tư chất lượng, không thể có một chính sách mà sử dụng cho tất cả tỉnh thành phố được. Để làm được việc đó. Chính phủ cần thay đổi cách tiếp cận, không theo lối may sẵn như trước đây, mà phải theo lối may đo với từng gói cụ thể, đối với từng dự án cụ thể, từng nhà đầu tư cụ thể.
Đồng thời, từ thay đổi đó, nhà nước chỉ nên tập trung thu hút nhà đầu tư dự án quy mô lớn. Tiêu chí đầu tiên là loại những dự án nhỏ. Chỉ tìm nhà đầu tư có uy tín, có trách nhiệm xã hội, đặc biệt, cương quyết từ chối dự án đầu tư từ thiên đường thuế.
Hiện nay, tôi thấy chúng ta vẫn đang lựa chọn các nhà đầu tư thiên về lượng, luôn nói là nhà đầu tư này nhà đầu tư kia, nhưng dòng đó có đáp ứng được mục tiêu của ta hay không, có chất lượng hay không? thì đó mới là câu cần trả lời, chứ không phải thu hút bằng mọi giá, bằng ổ này ổ kia. Mình phải lo ổ cho cái mình đang cần, chứ ko phải lo ổ cho bất cứ ai. Theo tôi là cách tiếp cận rất cần phải thay đổi, và cách tiếp cận đó mới thực hiện được Nghị quyết 50 của Bộ Chính trị, còn nếu không cuối cùng thì ta chỉ chạy theo số lượng.
Hành động của chúng ta phải hướng đến nhà đầu tư có chất lượng, nghĩa là mình phải ra những tiêu chí sàng lọc ngay từ đầu. Ví dụ, đối với nhóm đầu tư theo cơ chế thị trường, lựa chọn Việt Nam vì nhận thấy những mặt lợi ích, đối với nhóm này Chính phủ không cần làm gì nhiều về mặt ưa đãi, nhà đầu tư sẽ tự tìm đến.
Tuy nhiên, đối với nguồn đầu tư lớn, có nhiều lựa chọn đi kèm thì Chính phủ nên tìm cách tiếp cận để xử lý. Ưu đãi về thuế, về chính sách, đất đai để mời gọi họ vào, đặc biệt khi nguồn lực của chúng ta đang bị hạn chế, thì chúng ta phải ưu đãi vào những chỗ thực sự chúng ta cần.
Việt Nam có 63 tỉnh thành trực thuộc trung ương, các địa phương khác nhau sẽ có những điều kiện và lợi thế khách nhau. Trong đó, có địa phương đủ điều kiện để tiếp cận đầu tư chất lượng cao. Ví dụ như TP. Hà Nội, hoàn toàn đủ các điều kiện.
Và chắc chắn, nhà đầu tư cũng chỉ lựa chọn vào những tỉnh phù hợp với tiêu chí, chứ ko phải vào tràn lan. Do vậy, những tình thành khác phải rút bài học 35 năm, chúng ta phải thu hút đầu tư nào mà dân mình được hưởng mới là điều quan trọng.
Không nên thu hút đầu tư bằng mọi giá, nếu mình thu hút đầu tư mà ở đó tăng trưởng 10 - 20% nhưng dân địa phương vẫn thu nhập thấp thì không nhất thiết phải thu hút những anh đầu tư như thế.
Để đạt được mục tiêu, yêu cầu doanh nghiệp Việt phải tích cực, củ động tăng cường liên kết với doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, nhưng cũng rất cần nhận diện những tác động chính sách từ cấp vĩ mô.
Cuồi cùng, cần kéo dài thêm chương trình hỗ trợ doanh nghiệp. Tôi muốn kéo dài đến ngày 31/12/2025. Tôi nhìn thì khó khăn của doanh nghiệp còn rất nhiều. Bây giờ nói nhiều đến gọi là quan hệ hoặc những mô hình kinh tế mới, semiconductor, rồi chuyển đổi xanh…. tất cả mọi việc đều làm phải có nền tảng. Hay xem thử chúng ta có cơ hội gì, năng lực đến đâu và chúng ta phải làm vì ta không phụ thuộc vào bên ngoài. Có lẽ phải tư duy lại có tư duy đột phá và cách nhìn dài hạn hơn chứ còn lặt vặt, nhìn lụn vụn thì lại sẽ ách tắc.
Tags:
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
(VNF) - Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ đầu tư vào lĩnh vực giáo dục. Với quy mô hơn 25 triệu học sinh, sinh viên trên toàn quốc trong năm học 2024 - 2025 và tỷ lệ trường mầm non ngoài công lập vượt trội hơn công lập. Lĩnh vực này không chỉ thu hút dòng vốn trong nước mà còn luồng vốn quốc tế lớn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục quốc dân.
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng: "Đây có thể coi là thời điểm không thể chậm trễ hơn phải khắc phục những thiếu hụt kể trên, khơi dậy sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, góp phần thực hiện thành công mục tiêu chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030 và 2045 đã được đề ra"
(VNF) - Để kinh tế tư nhân thực sự phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng: Việt Nam cần một “cuộc đổi mới lần hai”. Theo đó, chỉ với một thể chế minh bạch, môi trường bình đẳng và cơ chế khuyến khích đổi mới sáng tạo, khu vực tư nhân mới có thể phát huy đầy đủ vai trò “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế.
(VNF) - Dù đóng góp gần nửa GDP và tạo việc làm cho hơn 8/10 lao động cả nước, nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam lại chọn “đứng yên” hoặc thu nhỏ quy mô. Tại tọa đàm do Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức sáng 15/8, các chuyên gia đã chỉ rõ nguyên nhân khiến khu vực này “ngại lớn” và đề xuất loạt giải pháp để biến kinh tế tư nhân thành đầu kéo tăng trưởng.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Dự án Nhà ở xã hội Đức Thượng có quy mô 20 tầng, được xây dựng trên lô đất 2,6ha tại xã Hoài Đức, Hà Nội.
