Đề xuất thành lập khu thương mại tự do tại Hải Phòng

Tại phiên họp chiều 11/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết Quốc hội về cơ chế đặc thù cho 3 tỉnh là Hải Phòng, Nghệ An và Thừa Thiên - Huế.

Trình bày báo cáo tóm tắt dự thảo Nghị quyết Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, một trong những nội dung trong Nghị quyết là đề xuất phát triển Khu thương mại tự do tại Hải Phòng.

Khu thương mại tự do là khu vực có ranh giới địa lý xác định, do Quốc hội quyết định thành lập; được áp dụng các cơ chế, chính sách đặc biệt, đột phá, có mô hình quản lý được tổ chức phù hợp với đặc điểm, yêu cầu, mục tiêu phát triển của khu thương mại tự do được quy định tại nghị quyết.

Khu thương mại tự do được tổ chức thành các khu chức năng, phù hợp với đặc điểm, yêu cầu, mục tiêu phát triển của Khu thương mại tự do.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, hiện nay Việt Nam chưa áp dụng khu thương mại tự do, các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành chưa đề cập đến khái niệm này.

Tuy nhiên, qua nghiên cứu một số khu thương mại tự do thành công trên thế giới cho thấy việc hình thành khu thương mại tự do là một yêu cầu tất yếu. Đặc biệt, thời gian vừa qua chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của các khu thương mại tự do ở UAE, Singapore và Trung Quốc.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Chính phủ nghiên cữu kỹ lưỡng phát triển Khu thương mại tự do tại Hải Phòng, báo cáo xin ý kiến Bộ Chính trị xem xét, quyết về chủ trương trước, căn cứ ý kiến của Bộ Chính trị, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định theo đúng thẩm quyền.

Thẩm tra về đề xuất phát triển Khu thương mại tự do tại Hải Phòng, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho rằng cần nghiên cứu thận trọng một số khía cạnh. Theo ông, việc quy định hình thành Khu thương mại tự do là vấn đề quan trọng, không chỉ dưới giác độ kinh tế mà còn liên quan đến yếu tố quốc phòng, an ninh, hội nhập, ổn định chính trị và trật tự, an toàn xã hội.

Việc thành lập Khu thương mại tự do không chỉ dừng ở phạm vi của cơ chế, chính sách đặc thù riêng lẻ mà gắn với việc xây dựng các thể chế, thiết chế pháp luật có tác động lớn, phạm vi ảnh hưởng rộng.

Ngoài ra, theo Tờ trình và dự thảo Nghị quyết thì khu thương mại tự do sẽ được áp dụng các chính sách đặc biệt, đột phá, trong đó sẽ có các chính sách về đất đai, quy hoạch, tổ chức chính quyền, ưu đãi đầu tư, thuế… Tuy nhiên, theo cơ quan thẩm tra, các quy định này chưa làm rõ được nội hàm của các cơ chế này.

Để đảm bảo tính khả thi và thuyết phục, ông Nguyễn Phú Cường cho rằng yếu tố quan trọng để bảo đảm sự thành công của mô hình là nguồn lực thực hiện, trong đó có nguồn lực rất lớn phải đầu tư cho kết cấu hạ tầng, tuy nhiên Tờ trình chưa đánh giá và đề xuất phương án tài chính.

Theo cơ quan thẩm tra, đối chiếu với mô hình đơn vị hành chính, kinh tế đặc biệt Chính phủ đã trình Quốc hội năm 2018 cho thấy có nhiều điểm tương đồng về dự kiến đề xuất chính sách (đất đai, mô hình tổ chức, cơ chế tài chính) và tại thời điểm đó nhiều đại biểu Quốc hội, dư luận cử tri đã đề nghị tạm dừng việc thông qua dự án Luật.

Vì vậy, ông Nguyễn Phú Cường đề nghị cần nghiên cứu thận trọng, kỹ lưỡng để bảo đảm tính thuyết phục, tạo sự đồng thuận cao. 

Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị trước mắt chưa quy định nội dung về khu thương mại tự do ở Hải Phòng trong dự thảo Nghị quyết. Ủy ban đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành phối hợp với TP. Hải Phòng tiếp tục nghiên cứu tổng thể, kỹ lưỡng, xây dựng đề án, đưa ra đề xuất bảo đảm tính cụ thể, đủ nội hàm chính sách.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cũng đề nghị cân nhắc đề xuất nghiên cứu và triển khai xây dựng Khu thương mại tự do tại Hải Phòng vì đây là vấn đề quan trọng. Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cũng ủng hộ quan điểm cần báo cáo trình Bộ Chính trị nội dung này.

Bà Nguyễn Thị Thanh, Trưởng Ban công tác đại biểu cho rằng việc thực hiện cần có lộ trình, bước đi phù hợp với khả năng quản lý, quản trị. Bà đề nghị cần phân tích, đánh giá kỹ hơn tác động của khu thương mại tự do ở Hải Phòng để tạo đột phá, chính sách mới, thể chế mới.

Kết luận về nội dung thành lập khu thương mại tự do ở Hải Phòng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành phối hợp với TP. Hải Phòng tiếp tục nghiên cứu tổng thể, kỹ lưỡng, xây dựng đề án, có đề xuất nhằm bảo đảm tính cụ thể, đủ nội hàm chính sách. Trên cơ sở hoàn thiện đề án, Chính phủ báo cáo, xin ý kiến Bộ Chính trị. Căn cứ ý kiến Bộ Chính trị, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định theo đúng thẩm quyền.