Dòng tiền đổ về cao nhất lịch sử: Quá dư thừa khiến ngân hàng lo 'thất nghiệp'

Tiền gửi ngân hàng tăng kỷ lục, nhu cầu vốn yếu

Theo số liệu mới được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố, lượng tiền gửi của dân cư tại các tổ chức tín dụng đã tăng thêm 15.935 tỷ đồng trong tháng 9, lên mức kỷ lục hơn 6,44 triệu tỷ đồng. Mức này cao gấp 11 lần cùng kỳ năm 2022. So với cuối năm 2022, lượng tiền gửi của dân cư đã tăng tổng cộng 583.494 tỷ đồng. Đây là mức tăng trưởng tiền gửi 9 tháng cao nhất kể từ năm 2018.

Còn tính cả tiền gửi của dân cư và các tổ chức kinh tế tại hệ thống ngân hàng đến hết quý III đạt 12,68 triệu tỷ đồng, tăng gần 7,28% so với đầu năm. Đây là mức tiền gửi cao nhất lịch sử ngành ngân hàng.

Diễn biến này cho thấy dù lãi suất huy động liên tục giảm nhưng kênh gửi tiền vẫn đang thu hút hơn các kênh đầu tư khác.

Theo giới chuyên gia, dù lãi suất thấp nhưng người dân vẫn gửi tiền vào ngân hàng bởi các kênh đầu tư chứng khoán, bất động sản đang giảm hấp dẫn, nhiều rủi ro.

Tuy nhiên, với lượng tiền khủng gửi vào, các ngân hàng đang phải “điên đầu” nghĩ cách “tiêu tiền” khi tăng trưởng tín dụng không khả quan từ đầu năm đến nay.

Tính đến 23/11, dư nợ tín dụng tăng gần 8,4% so với cuối năm 2022. Mức này chỉ bằng gần 60% so với kế hoạch cả năm nay cũng như thấp xa so với mức tăng trưởng tín dụng mà NHNN đã phân bổ cho toàn hệ thống (14,5%)... Như vậy, dư địa tăng tín dụng tháng cuối năm còn 6,2%, tương đương 735.000 tỷ đồng.

Trong bối cảnh khó khăn chung, cầu tín dụng suy giảm, dù NHNN điều hành khá hợp lý, mặt bằng lãi suất cho vay đã hạ sâu so với năm 2022, các ngân hàng thương mại cũng đưa ra nhiều chương trình ưu đãi, chủ động tìm kiếm khách hàng,… nhưng việc giải ngân vẫn gặp khó khăn.

Đáng chú ý, lãi suất liên ngân hàng tiếp tục tụt xuống mức thấp nhất trong nhiều năm sau khi NHNN ngừng hoạt động phát hành tín phiếu. Các chuyên gia nhận định diễn biến lãi suất liên ngân hàng phần nào cho thấy nhu cầu vốn vẫn chưa được cải thiện dù đã vào mùa cao điểm cuối năm. Nhu cầu vay vốn sẽ còn tiếp tục thấp đến đầu năm sau.

Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho biết, trong 9 tháng đầu năm, tăng trưởng tín dụng cho lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp rất yếu, chỉ đạt lần lượt 2,9% và 4,9%.

Làm sao để thúc đẩy sức hấp thụ vốn?

Tăng trưởng tín dụng thời gian qua chưa cao chủ yếu do nền kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, quá trình phục hồi còn chậm nên cầu tín dụng giảm và sức hấp thụ vốn của doanh nghiệp và nền kinh tế còn yếu…

Trong cuộc họp mới đây do Phó Thủ tướng Lê Minh Khái chủ trì, đại diện các ngân hàng cho rằng, về vốn hiện các ngân hàng không thiếu. Nhưng để bơm vốn cho nền kinh tế, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng tín dụng, vấn đề không chỉ nằm ở công tác điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng hay room tín dụng mà còn nằm ở khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế.

Các ngân hàng thương mại đều thừa nhận "thích cho vay" bởi không cho vay được là "thất nghiệp". Nhưng trong bối cảnh hiện nay, tất cả các phân khúc khách hàng đều bị ảnh hưởng nên giải ngân tín dụng là "bài toán khó".

Thực tế cho thấy, khi thị trường nước ngoài giảm sút, tổng cầu trong nước và thế giới đều giảm, doanh nghiệp không có đơn hàng, co cụm lại, không những không vay vốn mà khi bán được hàng tồn kho họ còn trả lại tiền cho ngân hàng. Những người có khả năng vay và trả thì không có nhu cầu, bởi nếu vay vốn sản xuất mà để tồn kho thì rất nguy hiểm. Vì thế, đối với những khách hàng tốt, các ngân hàng thương mại "tranh nhau để cho vay", nhưng cũng có những nhóm khách hàng cần phải thận trọng để để phòng ngừa rủi ro.

Các ngân hàng đều cho rằng để giải ngân tín dụng cần có giải pháp đồng bộ của các cấp, các ngành, sự nỗ lực vượt khó của các doanh nghiệp để nâng cao khả năng hấp thụ vốn, giống như việc "không thể vỗ tay bằng một bàn tay".

Để khơi thông "mạch máu" tín dụng, đại diện các ngân hàng này đề nghị cơ quan có thẩm quyền tiếp tục nghiên cứu, triển khai các giải pháp tổng thể hơn, nhất là giải quyết những vướng mắc pháp lý liên quan tới các dự án bất động sản; triển khai các giải pháp kích cầu tiêu dùng trong nước nhất là trong dịp Tết Nguyên đán sắp tới; đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công để dẫn dắt đầu tư tư,…

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu NHNN điều hành tín dụng linh hoạt hơn, cấp tín dụng cho nền kinh tế, trong đó hướng dòng vốn vào các lĩnh vực ưu tiên. Còn các ngân hàng phải chủ động giải ngân vốn kịp thời khi doanh nghiệp, người dân có nhu cầu, đảm bảo điều kiện.

Trên thực tế, nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng cuối năm 2023, các ngân hàng đang triển khai nhiều giải pháp tăng cường khả năng tiếp cận vốn tín dụng của doanh nghiệp, người dân như tung ra các mức lãi suất cho vay với nhiều ưu đãi.

Giám đốc khối khách hàng doanh nghiệp của một ngân hàng thương mại cho biết, hiện lãi suất cho vay đã thấp hơn các tháng trước 2-2,5%/năm. Điều này sẽ tạo dòng tiền cho doanh nghiệp. Dù hoạt động cho vay của các ngân hàng cuối năm nay sẽ khó tạo ra lợi nhuận cho nhà băng nhưng phía ngân hàng cố gắng tạo dòng vốn cho doanh nghiệp vay.