Dừng điện hạt nhân Ninh Thuận, giải quyết ổn thoả với Nga - Nhật

Giải quyết ổn thỏa các vấn đề

Chính phủ cho biết: thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ngày 30/3/2017 Bộ Công Thương đã gửi thư chính thức thông báo cho Tập đoàn Năng lượng nguyên tử Liên bang Nga (ROSATOM), Bộ Kinh tế - Công nghiệp và Thương mại Nhật Bản (METI) về chủ trương dừng đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Bộ Ngoại giao đã có công hàm thông báo chính thức gửi Chính phủ Liên bang Nga và Chính phủ Nhật Bản về việc Chính phủ Việt Nam quyết định dừng chủ trương triển khai dự án.

Về cơ bản, phía Nga và Nhật Bản thông cảm với phía Việt Nam, lấy làm tiếc về việc dừng dự án, mong muốn giải quyết ổn thỏa các vấn đề liên quan thông qua thương lượng và tiếp tục hợp tác trong giai đoạn tiếp theo.

Một số vấn đề cụ thể  với đối tác Liên bang Nga, Chính phủ cho hay: về cơ bản, phía Nga mong muốn giải quyết ổn thỏa các vấn đề liên quan thông qua thương lượng. Các chi phí của các đối tác có thể yêu cầu bồi hoàn nhưng sẽ phụ thuộc nhiều vào việc quyết định chủ trương đầu tư dự án Trung tâm khoa học và kỹ thuật hạt nhân của Chính phủ Việt Nam.

Theo báo cáo, Bộ Khoa học và Công nghệ và tập đoàn năng lượng nguyên tử Liên bang Nga (ROSATOM) đã ký biên bản ghi nhớ về kế hoạch thực hiện dự án Trung tâm khoa học và công nghệ hạt nhân ngày 29/6/2017 nhân chuyến thăm và làm việc của Chủ tịch nước Trần Đại Quang tại Liên bang Nga; hội đồng thẩm định liên ngành đã có báo cáo kết quả thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi.

Ngày 19/11/2018, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 75/TTg-QĐ giao Bộ Khoa học và Công nghệ hợp tác với ROSATOM để triển khai dự án. Bộ Khoa học và Công nghệ đang làm việc với tỉnh Đồng Nai về các vấn đề liên quan đến địa điểm xây dựng dự án.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương đã chủ trì phối hợp với Bộ Ngoại giao và các bộ liên quan tiến hành các thủ tục chấm dứt hiệu lực của Hiệp định đã ký với Liên bang Nga về hợp tác xây dựng nhà máy điện hạt nhân trên lãnh thổ Việt Nam trong năm 2018.

Đối với đối tác Nhật Bản, Chính phủ cho biết Nhật Bản đánh giá cao về thiện chí, tinh thần hợp tác của Việt Nam sau khi Quốc hội Việt Nam thông qua nghị quyết dừng chủ trương thực hiện đầu tư dự án.

Thời gian qua, phía Nhật Bản đã thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác để lập hồ sơ báo cáo dự án đầu tư nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 (FS), hỗ trợ, giúp đỡ đào tạo nguồn nhân lực cho điện hạt nhân của Việt Nam.

Có thời điểm đối tác cũng khặp khó khăn, đặc biệt sau sự cố nhà máy điệt hạt nhân Fukushima năm 2011 tại Nhật Bản, dẫn đến thời gian kéo dài, tăng chi phí cho khảo sát bổ sung. Tuy nhiên, đến nay các công việc đã hoàn thành, phía Nhật Bản đã nộp FS bản cuối cùng cho chủ đầu tư.

“Phía Nhật Bản khẳng định sẽ không có bất cứ yêu cầu gì đối với các chi phí đã tài trợ, giúp đỡ Việt Nam trong quá trình chuẩn bị dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 2; chấp nhận những gì đã diễn ra trong quá khứ và hướng tới tương lai để hợp tác tốt đẹp hơn nếu phía Việt Nam cam kết bảo lưu kết quả lập FS, bảo tồn địa điểm quy hoạch cho dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 để tránh lãng phí, có thể sử dụng sau này khi Việt Nam tái khởi động lại chương trình điện hạt nhân”, báo cáo của Chính phủ nêu rõ.

Ban công tác liên ngành họp lần 2 với phía Nhật Bản vào ngày 21/3/2019. Sau cuộc họp, hai bên đã ký biên bản ghi nhận nội dung đồng ý việc chuyển đổi mặt bằng đã được quy hoạch cho dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 2 để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương nhưng bảo đảm thuận lợi cho việc thu hồi khi nhà nước thực hiện dự án quan trọng quốc gia.

Không làm điện hạt nhân, điện nào thay thế?

Về công tác thanh toán các hợp đồng tư vấn, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã thanh toán và thanh lý các hợp đồng tư vấn với các đơn vị tư vấn của Liên bang Nga liên quan đến dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1. Đối với các chi phí, hợp đồng trong nước, EVN cũng đã hoàn tất việc thanh toán, quyết toán các hợp đồng.

Để đảm bảo nguồn thay thế sau khi dừng chủ trương thực hiện dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, Chính phủ cho biết: Giai đoạn 2020-2030, cần bổ sung khoảng 6.000 MW nhiệt điện than và khí LNG nhập khẩu đủ năng lực để thay thế 4.600MW Dự án điện hạt nhân về sản lượng điện cho hệ thống.

“Việc đầu tư các dự án nhiệt điện, than, khí và LNG nhập khẩu có thể xã hội hóa việc huy động vốn đầu tư thông qua các hình thức thực hiện dự án BOO, BOT... nên không làm tăng nợ công cho ngân sách như trong trường hợp đầu tư điện hạt nhân”, Chính phủ báo cáo.

Ngoài ra, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công Thương và các đơn vị liên quan tiếp tục đẩy mạnh phát triển các dự án nhiệt điện than đã được quy hoạch, phát triển các dự án nhiệt điện khí, LNG, đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, tiết kiệm năng lượng; tăng cường kết nối lưới khu vực, tăng nhập khẩu điện từ các nước trong khu vực như Trung Quốc, Lào, Campuchia.