Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt Đề án Tái cơ cấu ngành điện giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến năm 2025 tại Quyết định số 168/QĐ-TTg với mục tiêu nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của ngành điện gắn với tiếp tục chuyển đổi hoạt động của ngành theo cơ chế thị trường.
Trả lời báo chí về vấn đề này, ông Đinh Quang Tri, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết để triển khai thực hiện Đề án trên, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Công Thương đôn đốc, chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện Đề án; trong đó EVN chịu trách nhiệm thực hiện khối lượng công việc chính về sắp xếp, tái cơ cấu các doanh nghiệp trong ngành điện.
EVN hiện đang nắm giữ 100% vốn tại 3 Tổng công ty Phát điện và các nhà máy điện lớn, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh, đồng thời nắm giữ 100% vốn tại Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia, 5 Tổng công ty Điện lực (thực hiện nhiệm vụ quản lý lưới điện phân phối và kinh doanh bán lẻ điện) và khâu vận hành hệ thống điện và thị trường điện.
Trên cơ sở Đề án tái cơ cấu ngành điện đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 168, EVN đã xây dựng Đề án tổng thể sắp xếp, tái cơ cấu doanh nghiệp thuộc EVN giai đoạn 2016-2020, trình Bộ Công Thương thông qua để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong thời gian tới.
EVN dự kiến Kế hoạch triển khai thực hiện sắp xếp, tái cơ cấu các doanh nghiệp thành viên để tăng cường tính công khai, minh bạch về chi phí của các khâu phát điện, truyền tải, phân phối và bán lẻ điện, thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh giữa các đơn vị tham gia thị trường điện.
Cụ thể, theo ông Tri, EVN sẽ cổ phần hóa 3 Tổng công ty Phát điện (GENCO) trong giai đoạn 2016-2018; trong đó hoàn thành cổ phần hóa GENCO 3 trong năm 2017 và GENCO 1, 2 trong năm 2018.
Thứ hai, sẽ tách bạch chi phí khâu phân phối điện và bán lẻ điện của các Tổng công ty Điện lực. Hiện Tập đoàn đã hướng dẫn các Tổng công ty Điện lực triển khai từ năm 2016 và tiếp tục thực hiện trong các năm tới.
Thứ ba, sẽ chuyển Trung tâm Điều độ Hệ thống điện quốc gia (A0) thành Công ty TNHH Một thành viên Vận hành hệ thống điện và thị trường điện, hạch toán độc lập trong EVN. Theo đó, EVN xây dựng Đề án chuyển A0 thành Công ty TNHH Một thành viên, hạch toán độc lập trong EVN, báo cáo Bộ Công Thương trong năm 2018 để Bộ trình Thủ tướng Chính phủ xem xét và quyết định.
EVN cũng tham gia với Bộ Công Thương trong quá trình phê duyệt hoặc trình duyệt các nội dung liên quan đến triển khai Đề án như: đưa các nhà máy điện lớn, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh tham gia thị trường bán buôn điện; cơ chế giá điện phù hợp với các cấp độ phát triển thị trường điện; cơ chế điều tiết giữa các Tổng công ty Điện lực trong Thị trường bán buôn; cơ chế giá phân phối điện...
Ngoài ra, EVN sẽ sắp xếp bộ máy các Tổng công ty phân phối điện để tham gia cạnh tranh bình đẳng với các doanh nghiệp khác trên Thị trường bán lẻ điện cạnh tranh bắt đầu từ năm 2021 và chính thức tử năm 2023.
"EVN hiện đang triển khai thực hiện cổ phần hóa 3 GENCO 1, 2, 3 theo kế hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Theo Quyết định 168, việc cổ phần hóa các GENCO sẽ thực hiện theo 2 giai đoạn. Trước tiên, giai đoạn 2016-2018 các GENCO tiếp tục trực thuộc EVN và do EVN nắm giữ ít nhất 51% cổ phần; Giai đoạn 2019-2020 tiếp tục xem xét thoái phần vốn nhà nước tại các GENCO xuống dưới mức chi phối và tách ra khỏi EVN sau khi có đánh giá kết quả hoạt động sau 2 năm thực hiện cổ phần hóa", ông Tri cho biết.
Hiện nay, do tình hình tài chính của các GENCO yếu và gặp nhiều khó khăn trong việc đầu tư các dự án nguồn điện nên để có thể thực hiện cổ phần hóa thành công các GENCO và các GENCO sau khi cổ phần hóa chịu trách nhiệm thực hiện các dự án đầu tư nguồn điện mới được giao theo Quy hoạch phát triển Điện lực Quốc gia như quy định trong Quyết định 168, EVN đang đề xuất Thủ tướng Chính phủ cơ chế thực hiện tái cấu trúc, lành mạnh về tài chính trước khi thực hiện.
Cụ thể, EVN sẽ chỉ đạo các GENCO bán bớt hoặc bán hết phần vốn đang đầu tư tại các công ty cổ phần phát điện nhằm lành mạnh tài chính, đảm bảo tiêu chí nợ trên vốn chủ sở hữu không vượt quá 3 lần theo đúng quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, giá trị thu về từ bán bớt phần vốn cho phép EVN và các GENCO tăng vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ để làm vốn đối ứng cho việc đầu tư, phát triển dự án mới đã được Thủ tướng Chính phủ giao.
Đồng thời, để thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các nhà đầu tư lớn tham gia mua cổ phần các GENCO, EVN cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép khi bán đấu giá lần đầu ra công chúng (IPO) sẽ thực hiện bán trên 50% vốn điều lệ của các GENCO.
Trong trường hợp không bán hết số lượng cổ phần chào bán thì EVN tiếp tục nắm giữ cổ phần chi phối tại các GENCO và sẽ xem xét thoái vốn xuống dưới mức chi phối trong giai đoạn tiếp theo như phê duyệt trong Quyết định 168.