'Gần 70% doanh nghiệp FDI khẳng định môi trường đầu tư Việt Nam thuận lợi hơn so với nước khác'

Sáng 10/3/2023, tại Hà Nội, Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài (VAFIE) công bố báo cáo thường niên FDI năm 2022 với sự tham dự của đại diện các bộ, ban, ngành, địa phương, và các doanh nghiệp

Phát biểu khai mạc, TS Nguyễn Anh Tuấn, Phó chủ tịch thường trực VAFIE, Tổng biên tập Tạp chí Nhà Đầu tư, cho biết nhằm góp phần thực hiện thành công Nghị quyết 50 của Bộ Chính trị và chiến lược hợp tác đầu tư nước ngoài đã được Chính phủ ban hành, VAFIE đã thường xuyên tổ chức các hội nghị, hội thảo chuyên đề nhằm phân tích, đánh giá tình hình và tiềm năng, cơ hội đầu tư trong các ngành, lĩnh vực, khuyến nghị chính sách giải pháp nhằm tăng cường thu hút và nâng cao hiệu quả FDI.

Đặc biệt, nhận rõ vai trò của thông tin đối với hoạt động đầu tư nước ngoài, từ năm 2021, VAFIE đã nghiên cứu và công bố báo cáo thường niên về FDI nhằm cập nhật xu hướng FDI trên thế giới và khu vực, cung cấp cho các nhà đầu tư và các cơ quan nghiên cứu, hoạch định chính sách bức tranh toàn cảnh và đánh giá khách quan về hoạt động FDI cũng như môi trường đầu tư Việt Nam; khuyến nghị giải pháp hoàn thiện cơ chế chính sách và cải thiện, nâng cao năng lực cạnh tranh của môi trường đầu tư.

Tiếp nối thành công của năm 2021, báo cáo thường niên FDI 2022 do GS.TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch VAFIE làm chủ biên được xây dựng từ các tư liệu của nhiều tổ chức quốc tế như IMF, WB, ADB, UNCTAD và thống kê của một số nước phát triển,các quốc gia ASEAN, của Tổng cục Thống kê và Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Theo TS Nguyễn Anh Tuấn, báo cáo thường niên về đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 2022 gồm 3 chương, dày 170 trang được xuất bản cả bằng tiếng Việt và tiếng Anh. Trong đó, chương I trình bày tổng quan về FDI toàn cầu và ASEAN. Một số nhận xét, kết luận đáng lưu ý được đưa ra tại chương này là: FDI vào châu Á liên tục gia tăng trong 3 năm liền và đạt mức 619 tỷ USD vào năm 2021. FDI vào lĩnh vực tăng trưởng xanh tăng mạnh, năm 2021 tăng tới 70% so với năm 2020. Về ưu đãi thuế, trong 100 quốc gia áp dụng ưu đãi thuế thì 39% là miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, 13% khuyến khích tái đầu tư thông qua trợ cấp, tín dụng ưu đãi, khấu hao nhanh… Nhiều nước đang khẩn trương chuẩn bị để áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu theo nguyên tắc OECD từ năm 2024.

Đánh giá tổng quan tình hình thu hút và sử dụng vốn FDI tại Việt Nam, cũng như môi trường đầu tư - kinh doanh của Việt Nam, kết quả nghiên cứu tại chương này cho thấy: năm 2022 vốn FDI thực hiện tại Việt Nam đạt 22,39 tỷ USD tăng 13,5% so với năm 2021, trong khi vốn đăng ký mới đạt 27,71% tỷ USD, chỉ bằng 89% so với cùng kỳ. Tổng giao dịch M&A năm 2022 cơ bản đã quay về mức trước đại dịch, đạt trên 5,1 tỷ USD. Các khu công nghệ - khu kinh tế tiếp tục hấp dẫn các nhà đầu tư nước ngoài, đã và đang hình thành nhiều khu công nghiệp sinh thái.

Về môi trường đầu tư, kết quả điều tra cho thấy 68,5% doanh nghiệp FDI cho rằng, Việt Nam có những yếu tố thuận lợi hơn so với các nước khác mà họ cân nhắc đầu tư. Tuy nhiên, tham những và thủ tục hành chính, chất lượng kết cấu hạ tầng và dịch vụ công là những vấn đề nổi lên, cần khắc phục. Theo dự báo của UNCTAD, FDI toàn cầu tiếp tục suy giảm, nhiều quốc gia tiếp tục sàng lọc FDI. Tuy nhiên, khả năng thu hút FDI của Việt Nam có nhiều tín hiệu tích cực, mặc dù vẫn còn không ít thách thức.

Để thực hiện hiệu quả định hướng thu hút FDI, cần nâng cấp chính sách thu hút và sử dụng FDI hướng mạnh vào tăng trưởng xanh, chuyển đổi số và kết nối chuỗi cung ứng của doanh nghiệp Việt Nam với các doanh nghiệp FDI, nhất là các tập đoàn xuyên quốc gia. Hoàn thiện thể chế pháp luật, trong đó có việc nội luật hóa thuế tối thiểu toàn cầu; xử lý tốt quan hệ nội lực với ngoại lực; hiện đại hóa hạ tầng kinh tế - xã hội và đẩy mạnh cải cách nền hành chính quốc gia là các giải pháp chính được đề xuất để tăng cường thu hút và nâng cao chất lượng, hiệu quả FDI năm 2023 và các năm tiếp theo.

Bình luận về báo cáo thường niên FDI năm nay, nhiều đại biểu cho rằng, báo cáo thường niên năm 2022 do VAFIE xây dựng và công bố là tài liệu hữu ích cho các nhà đầu tư, các cơ quan nghiên cứu và hoạch định chính sách, các cơ sở đào tạo trong và ngoài nước.

Một số chuyên gia cũng đã góp thêm ý kiến nhằm hoàn thiện bản báo cáo thường niên về FDI năm 2022. Ông John Rockhold, Chủ tịch Ủy ban Năng lượng của AmCham, cho biết: “AmCham và các công ty hội viên lạc quan về triển vọng trong việc mở cửa và phục hồi trở lại, chúng tôi quan tâm tới khu công nghiệp xanh, khu năng lượng xanh. Năm 2023 là năm rất khó khăn với FDI, chúng tôi mong rằng Chính phủ Việt Nam quan tâm nhiều hơn tới FDI, sẽ có hàng nghìn tỷ USD đang chờ đợi để đầu tư vào cơ sở hạ tầng Việt Nam như cảng biển, logistic… Chúng tôi cũng mong muốn năm nay có hợp tác tốt hơn với bộ tài chính và hệ thống ngân ảnh để để thúc đẩy tăng trưởng bền vững ở Việt Nam và hiện thực hóa các cơ hội mới trong tương lai”.

Giám đốc điều hành EuroCham Bà Delphine Rousselet phát biểu tại hội thảo: "Các kết quả báo cáo từ nghiên cứu 15 năm nay đều cho thấy niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài ngày càng tăng cao, cứ ba tháng một lần chúng tôi sẽ gửi các câu hỏi cho khoảng hơn 1.300 thành viên Eurocham để khảo sát. Mặc dù vậy nhưng với kết quả quý IV năm 2022, và kết quả gần đây nhất cho thấy không được khả quan cho lắm, sự tin tưởng của nhà đầu tư đối với Việt Nam chúng tôi nghĩ là tốt, nhưng niềm tin của nhà đầu tư trong tương lai gần vẫn có thách thức: 41% doanh nghiệp khảo sát cho biết đang dịch chuyển sản xuất sang Việt Nam và tỉ lệ tăng 30% so với khảo sát trước đó. 30% doanh nghiệp khảo sát đưa Việt Nam vào top 5 môi trường đầu tư hấp dẫn nhất đối với danh sách đầu tư của họ. Họ đưa ra ba cản trở chính trong việc đầu tư là môi trường đầu tư, thủ tục hành chính và Visa còn hạn chế. Vì vậy nếu Việt Nam cải thiện thủ tục hành chính sẽ thu hút được nhiều nhà đầu tư nước ngoài.