Giá xe máy điện đắt gấp 2,7 lần xe xăng

Xe điện hai bánh chiếm 12% thị phần

Số liệu từ ấn phẩm “Việt Nam: Đề xuất cho lộ trình và kế hoạch hành động quốc gia về chuyển đổi sang phương tiện giao thông chạy điện” của Ngân hàng Thế giới cho biết, để đạt mục tiêu về mức độ sử dụng xe điện, doanh số bán xe điện tại Việt Nam cần tăng từ mức hiện tại là 500.000 chiếc (năm 2022) lên khoảng 1,5 triệu chiếc vào năm 2030 và 7,3 triệu chiếc vào năm 2050.

Con số này tương ứng với nhu cầu thị trường đối với tất cả các loại xe điện là hơn 7 triệu chiếc trong giai đoạn 2024 – 2030 và 71 triệu chiếc trong giai đoạn 2031 - 2050.

Theo Ngân hàng Thế giới, trước năm 2035, xe hai bánh (gồm xe máy và xe gắn máy) dự kiến vẫn là phương tiện chiếm lĩnh thị trường thị trường xe Việt Nam, mặc dù nhu cầu tổng thể có xu hướng giảm. Do đó, điều kiện thúc đẩy chuyển đổi sang phương tiện giao thông chạy điện là sự gia tăng sử dụng xe điện hai bánh như hiện trạng từ năm 2014 đến nay.

Việt Nam hiện là thị trường xe điện hai bánh lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Trung Quốc. Trong đó, lượng xe điện hai bánh chiếm 12% thị phần trong tổng doanh số bán xe hai bánh vào năm 2022. Thị trường cung cấp xe điện hai bánh ở Việt Nam khá đa dạng và sôi động, với nhiều nhà cung cấp cạnh tranh về chất lượng và giá cả. Mức độ đón nhận của người tiêu dùng với xe điện hai bánh là khá cao, đặc biệt là ở thành thị.

Vì vậy, để thúc đẩy và kích cầu đối với xe điện hai bánh, chuyên gia của Ngân hàng Thế giới cho rằng cần có các biện pháp can thiệp chính sách then chốt là cần thiết để cho phép người dùng dễ dàng tiếp cận nguồn tài chính để vượt qua được phần chênh lệch giữa giá mua và giá trị thực vẫn gắn liền xe điện hai bánh hiệu suất cao so với xe hai bánh chạy xăng.

Tiếp đó, đưa ra các tiêu chuẩn và quy trình kiểm tra để giải quyết mối quan ngại của người tiêu dùng về độ an toàn của xe điện hai bánh; khuyến khích cung cấp xe điện hai bánh sử dụng pin Li-ion; và triển khai các chính sách hỗ trợ để đẩy nhanh quá trình loại bỏ các xe hai bánh chạy xăng đang lưu hành nhằm giải phóng thị trường xe điện hai bánh mới.

Các chuyên gia của Ngân hàng Thế giới cho biết tuỳ vào tốc độ và quy mô triển khai các chính sách hỗ trợ liên quan, quy mô thị trường xe điện hai bánh sẽ đạt tổng cộng 12 triệu chiếc trong giai đoạn 2024 – 2035 để đạt mục tiêu; hoặc 16 triệu chiếc nếu chiếu theo quỹ đạo nhanh hơn, tương ứng với tỷ lệ 42% và 56% tổng doanh số bán xe hai bánh tại Việt Nam trong giai đoạn này.

Xe máy điện: Giá đắt, lo an toàn pin

Cũng theo Ngân hàng Thế giới, rào cản chính đối với việc áp dụng xe điện hai bánh nhanh chóng trên quy mô lớn là giá mua cao hơn so với xe hai bánh sử dụng động cơ đốt trong. Mặc dù chi phí của một số mẫu xe điện hai bánh điện hai bánh và xe hai bánh sử dụng ICE đã tương đương nhau, nhưng những mẫu xe điện hai bánh đó lại không thực sự có hiệu suất vận hành tương đương.

Ví dụ, mẫu xe điện sử dụng pin a-xit chì có giá mua là khoảng 27 triệu đồng, cùng khoảng giá với một chiếc xe ga tự động sử dụng động cơ đốt trong (xe ga) vào tầm 30 triệu đồng. Xét về tổng thể chi phí sở hữu trong 5 năm sử dụng, xe máy điện sử dụng pin a-xit chì thực sự có chi phí sở hữu thấp hơn khoảng 27% so với xe ga sử dụng động cơ đốt trong. Tuy nhiên, xe điện hai bánh lại có công suất, tốc độ và tuổi thọ thấp hơn nhiều so với xe ga.

Trong khi đó, xe máy điện sử dụng pin Li-ion sẽ cho hiệu suất tương đương với xe ga sử dụng động cơ đốt trong. Tuy nhiên, giá mua của xe máy điện này cao hơn 2,7 lần và chi phí sở hữu cao hơn 1,7 lần so với xe ga sử dụng động cơ đốt trong.

Ngoài chênh lệch về giá, mối lo ngại về an toàn pin cũng là rào cản lớn cho việc sử dụng xe điện hai bánh. Cả pin a-xit chì và pin Li-ion mà xe điện hai bánh sử dụng đều có thể dẫn đến nguy cơ cháy nổ hoặc điện giật. Những lý do chủ yếu dẫn đến các sự cố nguy hiểm như vậy bao gồm sạc quá mức, tiếp xúc với nhiệt độ khắc nghiệt hoặc sử dụng thiết bị sạc không được thiết kế cho pin.

Các chuyên gia của Ngân hàng Thế giới cho rằng nếu không chính sách hỗ trợ, nhu cầu về xe điện hai bánh trong phân khúc xe hai bánh sẽ đi theo lộ trình kịch bản hoạt động bình thường và tiếp tục tăng trưởng chậm nhưng sớm đạt mức đỉnh là khoảng 515.000 chiếc vào khoảng năm 2030, chiếm 22% tổng doanh số bán xe hai bánh trong năm đó.

Sau năm 2030, nhu cầu về xe điện hai bánh sẽ giảm theo nhu cầu về xe hai bánh nói chung. Tổng nhu cầu về xe điện hai bánh theo lộ trình kịch bản hoạt động bình thường là khoảng 9 triệu chiếc trong giai đoạn 2024 – 2050, chiếm khoảng 23% tổng nhu cầu về xe hai bánh trong giai đoạn này, tức tổng cộng 38,6 triệu chiếc.