Giấc mơ đô thị sân bay Chu Lai không còn xa

20 năm mở cửa bầu trời

Tháng 3 này, sân bay Chu Lai tròn 20 năm đón chuyến bay thương mại đầu tiên. 20 năm trước, đúng 11h ngày 22/3/2005, máy bay ATR 72 mang số hiệu VN 4000 của Vietnam Airlines từ TP. HCM đã hạ cánh xuống sân bay Chu Lai và 40 phút sau đó lại rời Chu Lai bay thẳng về TP. HCM, đánh dấu chuyến bay thương mại được khai thác đầu tiên của Cảng hàng không Chu Lai.

Và 5 năm sau, vào lúc 14h ngày 2/6/2010, chuyến bay Fokker 70 mang số hiệu VN A504 của Vietnam Airlines đưa 40 hành khách từ sân bay Nội Bài (TP. Hà Nội) an toàn đáp xuống sân bay Chu Lai và 16h cùng ngày, 50 hành khách khác đã từ sân bay Chu Lai bay ra Hà Nội.

Bầu trời Chu Lai chính thức mở về hai phía. Từ chỗ mỗi tuần chỉ 15 chuyến bay đi - đến sân bay này bằng máy bay ATR 72 và Fokker 70, 20 năm sau có đến 4 hãng (Vietnam Airlines, Vietjet Air, Jetstar Pacific và Bamboo Airway) khai thác các đường bay này; trung bình 16 - 20 chuyến/ngày. Cảng hàng không Chu Lai nâng cấp công suất khai thác từ 1,7 - 2 triệu lượt khách/năm với hệ thống dẫn đường máy bay hạ cánh chính xác (kể cả khi thời tiết xấu).

Kế hoạch xây dựng sân bay Chu Lai trở thành cảng hàng không quốc tế được xác lập từ khoảng 10 năm trước. Theo đó, mục tiêu quy hoạch sân bay Chu Lai giai đoạn đến năm 2030 là sân bay cấp 4F và sân bay quân sự cấp I.

Theo tính toán, một khi được nâng cấp, sân bay này sẽ đón được các loại máy bay thân rộng như Airbus A380 hay Boeing 747-8. Hiệu quả của Chu Lai sẽ được phát huy khi cảng hàng không này trở thành một trung tâm vận chuyển hàng hóa quốc tế của khu vực Bắc Á - Thái Bình Dương, một cửa ngõ xuất khẩu không chỉ Việt Nam mà của cả Đông Nam Á.

Với tiềm lực này, việc các nhà đầu tư trên thế giới sẽ đổ tiền vào xây dựng cơ sở hạ tầng, đầu tư phương tiện cần thiết để “chiếm thế thượng phong” trong cạnh tranh quyền hạ cánh và sử dụng kho bãi khu vực này chỉ còn là vấn đề thời gian. Tuy nhiên, kế hoạch này đang trên đà thực thi thì phải dừng lại để ưu tiên cho các kế hoạch khác của Trung ương và địa phương trong đó có quy hoạch tỉnh, Vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung.

Kỳ vọng mở ra nhiều cơ hội mới

UBND tỉnh Quảng Nam vừa có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ về việc giao cơ quan nhà nước có thẩm quyền để triển khai thủ tục đầu tư Dự án Cảng hàng không Chu Lai theo hình thức đối tác công tư (PPP).

Theo ông Lê Văn Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, Dự án Cảng hàng không Chu Lai đã được Thủ tướng Chính phủ thống nhất chủ trương đầu tư theo hình thức PPP và giao UBND tỉnh Quảng Nam khẩn trương, chủ động triển khai thực hiện các hồ sơ, thủ tục để kêu gọi, thu hút đầu tư, khai thác Cảng hàng không Chu Lai.

Hiện nay UBND tỉnh Quảng Nam đang phối hợp với Bộ Xây dựng và các cơ quan, đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến độ lập, thẩm định, trình phê duyệt Quy hoạch xây dựng Cảng hàng không Chu Lai đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; đồng thời, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính để đo đạc, cắm mốc, phân định ranh giới để trình cấp có thẩm quyền bàn giao phần diện tích đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội cho tỉnh Quảng Nam.

UBND tỉnh Quảng Nam đang chỉ đạo triển khai đồng thời bước nghiên cứu và đẩy nhanh tiến độ lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, để có thể trình thẩm định và phê duyệt ngay sau khi quy hoạch xây dựng được phê duyệt.

Ông Dũng cho biết, do đặc thù cảng hàng không Chu Lai đang được nhiều đơn vị quản lý, tỉnh đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ cho UBND tỉnh Quảng Nam làm cơ quan có thẩm quyền để triển khai lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, trình cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án theo đúng quy định của pháp luật về đầu tư theo phương thức PPP.

Theo quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng phê duyệt vào tháng 6/2023, Cảng hàng không quốc tế Chu Lai được quy hoạch có công suất khoảng 10 triệu khách/năm vào năm 2030, và đạt khoảng 30 triệu hành khách/năm vào năm 2050.

Theo kế hoạch, tổng nhu cầu huy động vốn đầu tư cho sân bay Chu Lai khoảng 11.000 tỷ đồng, bao gồm khu bay (3.500 tỷ đồng), sân đỗ (1.000 tỷ đồng) và khu hàng không dân dụng (6.500 tỷ đồng), chưa bao gồm kinh phí giải phóng mặt bằng.

Tại buổi làm việc với đoàn công tác của Chính phủ do Thủ tướng Phạm Minh Chính dẫn đầu vào đầu tháng 2, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho hay: “Một vài nhà đầu tư đã quan tâm và nghiên cứu dự án tiền khả thi, trong đó có Tập đoàn Adani của Ấn Độ và Công ty Cổ phần hàng không VietJet đã làm việc với lãnh đạo tỉnh. Tỉnh đã thành lập tổ công tác nhằm giải quyết các thủ tục hồ sơ liên quan đến việc xúc tiến, kêu gọi xã hội hóa đầu tư và khai thác sân bay”.

Trước những thông tin từ lãnh đạo tỉnh Quảng Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh rằng sân bay Chu Lai có vị trí rất chiến lược, quan trọng, là tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của tỉnh. Do đó, các cơ quan phải xây dựng sân bay Chu Lai cấp 4F (cấp cao nhất trong phân cấp của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế) và quy hoạch, phát triển đô thị và hệ sinh thái sân bay.

“Từ sân bay Chu Lai bay 5 tiếng đồng hồ là đủ hết 60% GDP của thế giới, 5 tiếng bay tới Bắc Kinh, thậm chí bay tới Tokyo, Seoul còn gần hơn, sang các nước Đông Nam Á 650 triệu dân chỉ mấy tiếng đồng hồ, bay sang Ấn Độ chưa tới 5 tiếng đồng hồ... Đây là tiềm năng, phát triển cơ hội, lợi thế cạnh tranh”, Thủ tướng nêu rõ.

Ông Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam, cho rằng Quảng Nam hiện còn rất nhiều tài nguyên chưa được khai thác một cách hiệu quả cho sự phát triển. “Chưa thấy huyện nào hay như huyện Núi Thành, vừa có sân bay Chu Lai lại vừa có cảng biển Kỳ Hà, hệ thống đường bộ, đường sắt, đường cao tốc đi qua”, ông Chính nói.

Ông Chính cho biết các chuyên gia người Mỹ đánh giá sân bay Chu Lai là một trong những sân bay ở Đông Nam Á có thể xây dựng được trung tâm về hành khách và hàng hóa quốc tế.

Còn theo ông Lê Trí Thanh, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam (nay là Chủ tịch MTTQ VN tỉnh Quảng Nam), tỉnh Quảng Nam định hướng quy hoạch đô thị Núi Thành là đô thị ven biển, ven vịnh có những điều kiện cơ sở hạ tầng rất đặc biệt, đó là các hạ tầng giao thông đầu mối, sân bay, cảng biển, quốc lộ, đường sắt.

Ởgóc độ chuyên gia kinh tế, PGS - TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, cho rằng muốn phát triển đột phá cái gì thì trước hết phải có đột phá về tầm nhìn, đột phá về tầm quy hoạch. Theo ông Thiên, trong quy hoạch Quảng Nam đã đặt việc phát triển đô thị trong sự cạnh tranh toàn cầu. “Nếu Quảng Nam có sân bay Chu Lai hiện đại như vậy, thì đó là một siêu đô thị chứ không phải là một đô thị bình thường”, ông Thiên nhận định.