Trong số nhiều tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của ngân hàng, có một chỉ tiêu đáng chú ý liên quan đến chi phí: tỷ lệ chi phí hoạt động trên thu nhập hoạt động (cost to income ratio – CIR).
CIR được tính bằng cách lấy chi phí hoạt động (không bao gồm chi phí dự phòng rủi ro tín dụng) chia cho tổng thu nhập hoạt động (thu nhập từ tất cả các nguồn, bao gồm tín dụng, dịch vụ, ngoại hối, mua bán chứng khoán...).
Ở các ngân hàng trên thế giới, CIR là một chỉ số quen thuộc và quan trọng, thường được ban lãnh đạo ngân hàng đề ra lộ trình riêng nhằm giảm dần hoặc ít nhất là duy trì ở mức mục tiêu. Về cơ bản, CIR càng thấp càng cho thấy ngân hàng hoạt động hiệu quả, bởi tốn ít chi phí hoạt động hơn để tạo ra một đồng doanh thu.
Vài năm trở lại đây tại Việt Nam, chỉ số CIR ngày càng được coi trọng, không chỉ bởi bản thân các ngân hàng mà còn bởi giới phân tích lẫn các nhà đầu tư.
Thống kê của VietnamFinance đối với 25 ngân hàng trong nước với kỳ hoạt động là 6 tháng đầu năm 2019 cho thấy, có sự phân hóa rõ rệt về chỉ số CIR theo quy mô.
Cụ thể, dựa trên chỉ số CIR, có thể chia các ngân hàng ra làm 3 nhóm: nhóm có chỉ số CIR dưới 40%, nhóm từ 40% đến 60% và nhóm trên 60%.
Nhóm CIR dưới 40% bao gồm các ngân hàng: BIDV (31%), Techcombank (35%), VietinBank (35%), VPBank (36%), Vietcombank (37%) và MB (38%).
Nhóm CIR từ 40% đến 60% bao gồm các ngân hàng: VIB (42%), TPBank (44%), SHB (46%), HDBank (47%), ABBank (49%), ACB (50%), PGBank (50%), SeABank - riêng lẻ (53%), MSB (55%), NamABank (56%), LienVietPostBank (58%).
Nhóm CIR trên 60% bao gồm các ngân hàng: VietBank (62%), Saigonbank (62%), VietABank (62%), Eximbank (70%), Kienlongbank (74%), VietCapitalBank (82%), NCB (84%).
Rất rõ ràng, nhóm CIR thấp nhất là những ngân hàng có quy mô lớn nhất thị trường. Trong khi đó, nhóm CIR cao nhất hầu hết là các ngân hàng có quy mô nhỏ.
Lý thuyết hiệu quả kinh tế nhờ quy mô (economics of scale) có thể giải thích phần nào cho thực trạng trên. Lý thuyết này được hiểu nôm na là sản xuất càng nhiều, chi phí bình quân càng giảm. Hiệu quả kinh tế nhờ quy mô tồn tại ở hầu hết các ngành và ngành ngân hàng cũng không phải ngoại lệ: doanh thu càng lớn, chi phí bình quân trên mỗi đồng doanh thu càng giảm.
CIR ngành ngân hàng được dự báo sẽ ngày càng phân hóa theo quy mô bởi thực tế hiện nay, các ngân hàng lớn đầu tư rất lớn vào công nghệ với tính đồng bộ rất cao, trong đó đặc biệt chú trọng đầu tư công nghệ thanh toán. Điều này một mặt giúp hệ thống vận hành hiệu quả hơn, một mặt giúp tăng doanh thu mảng thanh toán - mảng không tốn nhiều chi phí thường xuyên như nhân công, chi phí mở rộng và vận hành mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch...
Đó là bức tranh chung về CIR. Đi sâu vào từng ngân hàng còn có những điểm đáng chú ý khác.
Tại Việt Nam, về cơ bản, ngân hàng quy mô càng lớn thì CIR càng thấp
Ở nhóm CIR thấp nhất, VietinBank gây ấn tượng khi CIR giảm mạnh, từ mức 41% nửa đầu năm ngoái xuống mức 35% nửa đầu năm nay. Điều này phản ánh ban lãnh đạo ngân hàng này đã rất nỗ lực cắt giảm chi phí, trong bối cảnh tăng trưởng doanh thu bị hạn chế bởi hạn mức tăng trưởng tín dụng hạn hẹp do vướng chỉ tiêu an toàn vốn.
Bên cạnh VietinBank, Vietcombank cũng gây ấn tượng khi CIR giảm từ 41% xuống 37%, cho thấy "ông vua lợi nhuận ngân hàng" này ngày càng hoạt động hiệu quả.
Các ngân hàng lớn ghi nhận CIR giảm nhẹ là BIDV khi giảm từ 32% xuống 31% và MB khi giảm từ 39% xuống 38%.
Trong khi đó, Techcombank và VPBank ghi nhận CIR tăng đáng kể. Với Techcombank, chỉ số này tăng từ 28% nửa đầu năm ngoái lên 35% nửa đầu năm nay. Còn với VPBank, CIR tăng từ 32% lên 36%.
Bên cạnh nguyên nhân khách quan đến từ việc tổng thu nhập nửa đầu năm 2018 tăng đột biến do ghi nhận thương vụ bán TechcomFinance, khiến CIR nửa đầu năm 2018 giảm đột ngột xuống mức rất thấp, một nguyên nhân khác khiến CIR nửa đầu năm 2019 của Techcombank tăng mạnh, theo chia sẻ của ban lãnh đạo ngân hàng này, là do Techcombank đang trong quá trình đầu tư lớn về mặt công nghệ và với mỗi quá trình vận hành công nghệ mới, chưa thể tối ưu ngay được chi phí hoạt động.
Tương tự Techcombank, VPBank cũng là ngân hàng đang đầu tư rất lớn vào công nghệ, đặc biệt là đầu tư phục vụ cho mảng ngân hàng số. Điều này ít nhiều cũng ảnh hưởng đến CIR trong thời gian vận hành công nghệ mới.
Ở các nhóm có CIR thấp hơn, những "gương mặt" ấn tượng có thể kể đến như VIB (CIR giảm từ 49% nửa đầu năm ngoái xuống 42% nửa đầu năm nay), TPBank (giảm từ 47% xuống 44%), LienVietPostBank (giảm từ 66% xuống 58%), MSB (giảm từ 60% xuống 56%).
Ngược lại, phần nào gây hụt hẫng là ACB (tăng từ 45% lên 50%), Eximbank (tăng từ 54% lên 70%), VietABank (tăng từ 49% lên 62%) và VietCapitalBank (tăng từ 65% lên 82%).
Mặc dù về cơ bản, CIR phản ánh phần nào hiệu quả kinh doanh của ngân hàng nhưng cũng cần lưu ý rằng, khi xem xét chỉ số này nên đặt trong tương quan với các chỉ số khác cũng như liên hệ với bản chất hoạt động của từng ngân hàng, bởi CIR còn phụ thuộc vào mô hình kinh doanh.
Với các ngân hàng chấp nhận đánh đổi rủi ro để gia tăng doanh thu, CIR thường thấp hơn mặt bằng chung bởi doanh thu bình quân cao hơn mặt bằng chung. Tuy nhiên lợi nhuận lại chưa chắc cao hơn bởi chi phí dự phòng rủi ro tín dụng cao.
Ngược lại, với các ngân hàng theo hướng ưa an toàn, CIR thường cao hơn mặt bằng chung do doanh thu bình quân thấp hơn, nhưng lợi nhuận có thể vẫn cao hơn mặt bằng chung do chi phí dự phòng rủi ro tín dụng thấp.
Tags:
(VNF) - Lãi suất tiết kiệm tiếp tục đi lên, các kỳ hạn dưới 6 tháng lên mức kịch trần. Lãi suất liên ngân hàng vượt 7%. Trong bối cảnh lãi suất tăng, nhiều ngân hàng dừng tín dụng ưu đãi mua nhà.
(VNF) - 592.000 tài khoản thanh toán/ví điện tử có dấu hiệu nghi ngờ gian lận, lừa đảo. 2,13 triệu lượt khách được cảnh báo, 670.000 lượt khách tạm dừng/hủy bỏ giao dịch.
(VNF) - Nhiều ngân hàng đồng loạt tiến hành tăng lãi suất tiết kiệm, nâng lãi suất kỳ hạn ngắn lên mức kịch trần 4,75%/năm do áp lực thanh khoản mùa cao điểm cuối năm.
(VNF) - Thao tác nhanh chóng, dễ dàng, hoàn toàn miễn phí cùng cam kết bảo mật tối ưu… dịch vụ chuyển tiền quốc tế online của ngân hàng Phương Đông (OCB) đang trở thành giải pháp tài chính tin cậy được đông đảo khách hàng lựa chọn.
(VNF) - Trong năm 2025, công nghệ mới - đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa - không chỉ thay đổi cách vận hành của các tổ chức tài chính toàn cầu mà còn đặt ra nhiều cơ hội lẫn thách thức cho các nền kinh tế như Việt Nam.
(VNF) - Một số ngân hàng đã điều chỉnh lãi suất huy động tăng tới hai lần chỉ trong chưa đầy nửa tháng, phản ánh áp lực huy động vốn ngày càng lớn.
(VNF) - Lãi suất liên ngân hàng tiếp tục đi lên, kỳ hạn ngắn cao hơn kỳ hạn dài. Lãi suất huy động kỳ hạn ngắn tại nhiều ngân hàng lên mức kịch trần.
(VNF) - Hiện nay, phần lớn nhu cầu cho vay đến từ lạm phát tài sản, khi giá trị các loại tài sản, đặc biệt là bất động sản, tăng lên, thị trường kinh doanh tài sản cũng trở nên sôi động. Điều này kéo theo nhu cầu vay vốn để đầu tư, mua bán tài sản, và thực tế, tín dụng chảy vào khu vực sản xuất không nhiều.
(VNF) - Đến nay, Sacombank vẫn chưa nhận được phản hồi của NHNN về thương vụ xử lý 32,5% cổ phần liên quan đến nhóm ông Trầm Bê do quá trình tái cơ cấu nội bộ tại ngân hàng trung ương.
(VNF) - Lãi suất tăng, kéo theo chi phí vốn tăng trở lại khiến dòng vốn tín dụng vào bất động sản đang có dấu hiệu “dịch chuyển”.
(VNF) - Giá USD tự do tiếp đà giảm mạnh, về sát mốc 27.000 đồng/USD, trong khi giá đồng bạc xanh tại các ngân hàng được điều chỉnh tăng nhẹ.
(VNF) - Khi việc đi – đến – trải nghiệm khắp thế giới trở thành một phần không thể thiếu của thế hệ công dân toàn cầu, TPBank đang kết hợp cùng Visa tạo nên sức bật mạnh mẽ với đa dạng giải pháp thanh toán và chuyển tiền quốc tế liền mạch. Những bước tiến này giúp khách hàng giao dịch tiện lợi và khám phá thế giới ngày càng dễ dàng.
(VNF) - Không ít người vẫn có thói quen rút tiền mặt trực tiếp từ thẻ tín dụng khi cần tiền gấp mà chưa đánh giá đầy đủ các chi phí và rủi ro đi kèm. Theo các chuyên gia tài chính, đây là lựa chọn tiềm ẩn nhiều hệ lụy và người dùng nên cân nhắc các kênh tín dụng minh bạch, chi phí thấp hơn.
(VNF) - Tại Lễ trao giải Cuộc bình chọn Doanh nghiệp niêm yết (Vietnam Listed Company Awards – VLCA) 2025, Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB) tiếp tục được vinh danh trong Top 10 Doanh nghiệp có Báo cáo thường niên tốt nhất nhóm ngành tài chính, đánh dấu lần thứ 5 SHB nhận giải thưởng danh giá này.
(VNF) - Tình trạng rút tiền mặt và "rút khống" thẻ tín dụng bùng phát mạnh, gây thiệt hại hàng tỷ đồng và tạo kẽ hở cho tội phạm công nghệ cao. Chuyên gia cho rằng, việc siết hạn mức rút tiền, quy trình xác thực và quản lý thẻ là cần thiết nhằm ngăn chặn gian lận, bảo vệ người dùng cũng như hệ thống tài chính.
(VNF) - Từ 1/1/2026, các ngân hàng ngừng giao dịch online với khách hàng chưa chuẩn hóa thông tin định danh và sinh trắc học theo chuẩn Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
(VNF) - Nhiều ngân hàng dừng gói vay ưu đãi dành cho người trẻ mua nhà, đồng thời nâng lãi suất khoản vay mới khiến kế hoạch an cư của nhiều người buộc phải gác lại.
(VNF) - Giải Marathon quốc tế TP. HCM Techcombank mùa thứ 8 đã khép lại thành công rực rỡ, chính thức trở thành sự kiện marathon có số người tham gia đông nhất Việt Nam với hơn 23.000 vận động viên đến từ 81 quốc gia và vùng lãnh thổ, tăng hơn 30% so với năm trước.
(VNF) - Lãi suất liên ngân hàng lên đỉnh 3 năm; lãi suất OMO bất ngờ tăng mạnh; NHNN can thiệp để ổn định tỷ giá... là thông tin ngân hàng đáng chú ý tuần qua.
(VNF) - Theo Phó Thống đốc Nguyễn Thanh Hà, tính đến 27/11/2025, tín dụng nền kinh tế đạt trên 18,2 triệu tỷ đồng, tăng 16,56% so với cuối năm 2024.
(VNF) - Cuối năm 2025, nhiều ngân hàng tại Việt Nam đồng loạt điều chỉnh tăng lãi suất thẻ tín dụng, có nơi chạm ngưỡng gần 40%/năm. Đây là mức rất cao so với mặt bằng thu nhập của đại đa số người dân. Việc dùng thẻ tín dụng đồng nghĩa với lợi ích - hoàn tiền, ưu đãi thanh toán - giờ tiềm ẩn nguy cơ dễ rơi vào “vòng xoáy” nợ nần nếu không có kỷ luật chi tiêu.
(VNF) - Điển hình cho xu hướng sinh lời có thể nhắc đến “Bộ đôi Sinh lời” từ VIB – một giải pháp tài chính mà nhiều nhân vật đại diện cho thế hệ người dùng hiện đại đang tận dụng để sinh lời kép.
(VNF) - Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam (PVcomBank) triển khai gói tín dụng hỗ trợ cùng nhiều ưu đãi khác giúp người dân và doanh nghiệp khắc phục thiệt hại do ảnh hưởng của các cơn bão số 10, 11, 12 và 13 gây ra.
(VNF) - Theo ông Lưu Minh Sang, Giảng viên Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP. HCM, Nghị định 304 đóng vai trò tạo nên khung pháp lý dài hạn và bền vững cho hoạt động xử lý nợ xấu của các ngân hàng trong giai đoạn mới.
(VNF) - Theo đánh giá của chuyên gia, việc lãi suất tăng chắc chắn tạo ra những sức ép nhất định lên chi phí vốn của doanh nghiệp, đặc biệt với những kế hoạch mở rộng sản xuất – kinh doanh đang chuẩn bị triển khai. Tuy nhiên, mặt bằng lãi suất không hoàn toàn mang sắc thái tiêu cực
(VNF) - Lãi suất tiết kiệm tiếp tục đi lên, các kỳ hạn dưới 6 tháng lên mức kịch trần. Lãi suất liên ngân hàng vượt 7%. Trong bối cảnh lãi suất tăng, nhiều ngân hàng dừng tín dụng ưu đãi mua nhà.
(VNF) - Dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng có tổng mức đầu tư lên đến 11.029 tỷ đồng dự kiến sẽ chính thức thông tuyến vào ngày 19/12.
