Mỹ đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt trật tự kinh tế toàn cầu hậu thế chiến thứ 2. Tuy nhiên, trước sự trỗi dậy của nhiều quốc gia khác, sức ảnh hưởng kinh tế của Mỹ đã không còn như trước. Điều này khiến nhiều chuyên gia kinh tế đặt ra câu hỏi rằng liệu kỷ nguyên “đồng tiền toàn cầu” của đồng USD sắp kết thúc?
Ở thời điểm hiện tại, đồng USD vẫn đang giữ vai trò trung tâm trong hoạt động của hệ thống tài chính quốc tế. Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) ước tính rằng đồng USD tham gia vào gần 90% giao dịch ngoại hối và chiếm 85% giao dịch trên thị trường giao ngay, kỳ hạn và hoán đổi.
Bên cạnh đó, có tới một nửa phi vụ thương mại toàn cầu và ¾ thương mại châu Á – Thái Bình Dương sử dụng đồng USD làm đơn vị tiền tệ chính.
Tỷ lệ đồng USD dùng làm dự trữ ngoại hối đã giảm 61,5% trong năm 2012, xuống còn 58,4% vào năm 2022. Tuy nhiên, cũng trong cùng giai đoạn này, tỷ lệ của đồng euro cũng giảm từ 24,1% xuống còn 20,5% và tỷ lệ của đồng nhân dân tệ cũng vẫn ở dưới 3%.
Nợ ngoại hối tính bằng đồng USD vẫn giữ ở mức khoảng 70% kể từ năm 2010 trong khi chỉ số sử dụng ngoại tệ (IFCU) của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) cũng không đổi ở mức khoảng 68%.
Khi Nhật Bản vùng lên như một thế lực kinh tế “bất khả chiến bại” vào cuối thập niên 1980, nhiều người khi đó cho rằng đồng yên sẽ sớm đảm nhận vai trò lớn hơn trong nền kinh tế - tài chính toàn cầu. Thế nhưng nhìn vào thực tế, đến tận ngày nay, đồng yên vẫn chỉ chiếm khoảng 5% dự trữ ngoại hối.
Người ta cũng từng kỳ vọng rằng đồng euro sẽ thay thế đồng USD nhưng ở bên ngoài lãnh thổ châu Âu, loại tiền tệ này cũng chịu chung một kịch bản tương tự với đồng yên của Nhật Bản.
Thế nhưng, sự bất mãn với vai trò thống trị của đồng USD ngày càng mạnh mẽ hơn trong những năm gần đây, đặc biệt là trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị.
Không phải ngẫu nhiên mà nhiều quốc gia, nhất là các đối thủ địa chính trị của Mỹ, lên tiếng về việc giảm thiểu sức ảnh hưởng của đồng USD trong hệ thống tài chính toàn cầu. Việc ngăn chặn Nga tiếp cận hệ thống thanh toán liên ngân hàng xuyên biên giới SWIFT trong bối cảnh căng thẳng Nga – Ukraine là một ví dụ điển hình cho thấy Mỹ đang xem đồng USD là một vũ khí đắc lực.
Không riêng các đối thủ của Mỹ, những quốc gia có quan hệ “êm dịu” với Mỹ như Malaysia hay Brazil cũng đang hối thúc đa dạng hóa tiền tệ. Quá trình “phi USD hóa” đang dần có những bước tiến mới trong thời gian gần đây.
Ấn Độ đang mua dầu của Nga bằng đồng dirham và đồng rúp của UAE. Trong khi đó, Trung Quốc đẩy mạnh sử dụng đồng nhân dân tệ để mua dầu, than, và kim loại từ phía Nga. Vào tháng 3 năm nay, công ty dầu khí Trung Quốc CNOOC và TotalEnergies của Pháp đã sử dụng đồng nhân dân tệ trong giao dịch LNG của cả hai.
Năm 2023, Bolivia trở thành quốc gia thứ 3 của châu Mỹ Latinh, sau Argentina và Brazil, sử dụng đồng nhân dân tệ trong các thanh toán giao dịch quốc tế. Saudi Arabia cũng đang xem xét việc sử dụng nhân dân tệ cho các giao dịch mua bán dầu mỏ với Trung Quốc. Tỷ lệ nhân dân tệ trong các giao dịch ngoại hối phi tập trung toàn cầu đã tăng từ gần như không có gì trong 15 năm trước lên 7% ở thời điểm hiện tại, theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế.
Các lệnh trừng phạt của phương Tây cũng khiến Nga đang giao dịch nhiều hơn bằng đồng nhân dân tệ và các ngoại tệ khác. Cách đây một năm, Ấn Độ và Nga đã thiết lập cơ chế thanh toán bằng đồng rúp và đồng rupee.
Các thành viên của khối BRICS cũng đang tìm cách giảm phụ thuộc vào USD và tăng cường thanh toán bằng tiền tệ của họ hoặc sớm tung ra một loại tiền tệ chung để thách thức USD. Rõ ràng, các nguồn tài chính phi USD đang xâm nhập ngày càng sâu vào thương mại quốc tế.
Đây là nhận định của tờ Asia Times khi nói về khả năng thay thế USD của các đơn vị tiền tệ khác. Cho đến nay, nền kinh tế Mỹ không chỉ là nền kinh tế lớn nhất thế giới mà còn là nền kinh tế đa dạng, năng động và tương đối linh hoạt.
Đối với nhiều nhà đầu tư, USD vẫn là kênh đầu tư an toàn và lâu dài bởi “độ sâu, tính thanh khoản và sự an toàn của thị trường trái phiếu Kho bạc”, theo nhà kinh tế học Brad Setser.
Trái lại, hệ thống tài chính của Trung Quốc vẫn tương đối đóng và thị trường tài chính Trung Quốc ít có khả năng mở tự do trong thời gian ngắn. Việc chuyển từ tiền mặt thành trái phiếu chính phủ Trung Quốc vẫn còn nhiều khó khăn do những sự không chắc chắn về quy định.
Theo các chuyên gia, mặc dù chưa có loại tiền tệ nào có khả năng thay thế hoàn toàn đồng USD nhưng tương lai sử dụng USD trên toàn cầu chắc chắn sẽ giảm, nhất là trong một nền kinh tế đa cực.
Tags:
(VNF) - Mỹ là nơi khai sinh các mô hình trí tuệ nhân tạo mạnh mẽ nhất và nắm quyền kiểm soát các loại chip máy tính tiên tiến nhất. Thế nhưng, giữa cuộc cạnh tranh AI toàn cầu, Trung Quốc lại sở hữu một lợi thế mang tính quyết định: một lưới điện khổng lồ và rẻ nhất thế giới.
(VNF) - Mexico nâng thuế nhập khẩu lên 50% khiến Trung Quốc phản ứng gay gắt, gọi đây là hành động bảo hộ “mang tính xúc phạm” và cảnh báo tác động tiêu cực tới thương mại song phương.
(VNF) - Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại kỷ lục 1.000 tỷ USD, đặt ra câu hỏi liệu sức mạnh xuất khẩu có che giấu những điểm yếu ngày càng lớn của nền kinh tế hay không?
(VNF) - Sau tin Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất, Phố Wall tăng điểm mạnh. Trong khi đó, giá vàng cũng bật tăng nhưng cuối cùng vẫn quay trở về vùng 4.205 USD/ounce, gần như không đổi so với trước đó.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 10/12 cho rằng quyết định mới nhất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) về việc hạ lãi suất chuẩn thêm 0,25 điểm phần trăm là chưa đủ mà lẽ ra phải “mạnh tay gấp đôi”.
(VNF) - Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã cắt giảm lãi suất xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm sau một cuộc họp căng thẳng, phơi bày những rạn nứt sâu sắc giữa các nhà hoạch định chính sách về việc nên ưu tiên xử lý thị trường lao động suy yếu hay lạm phát vẫn ở mức cao.
(VNF) - Giới đầu tư đặt cược tới 90% vào khả năng Fed tiếp tục hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm. Nếu kịch bản này xảy ra, quyết định của Fed có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ lên USD, vàng, Bitcoin và toàn bộ thị trường tài chính toàn cầu trong những tháng tới.
(VNF) - Thặng dư thương mại kỷ lục của Trung Quốc một lần nữa phơi bày sức mạnh công nghiệp của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đồng thời phản ánh mức độ mất cân đối đang gia tăng trong cấu trúc tăng trưởng của nước này.
(VNF) - Thỏa thuận thương mại giữa Indonesia và Washington đang đối mặt nguy cơ sụp đổ khi các quan chức Mỹ ngày càng thất vọng trước điều họ cho là Jakarta "bội ước" những điều khoản đã thống nhất hồi tháng 7.
(VNF) - Bạc đang cạnh tranh quyết liệt với vàng. Kim loại quý này đã tăng giá hơn gấp đôi kể từ đầu năm và vừa lập kỷ lục mới trong ngày 9/12 khi lần đầu tiên vượt mốc 60 USD/ounce trên Sàn giao dịch hàng hóa New York. Tính từ đầu năm 2025, giá bạc đã tăng 102% bỏ xa vàng khi “chỉ” tăng 59%.
(VNF) - Một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng bùng phát tại tòa nhà văn phòng ở trung tâm Jakarta khiến ít nhất 22 người thiệt mạng, trong đó có một phụ nữ mang thai. Lực lượng chức năng Indonesia huy động hàng trăm nhân viên cùng gần 30 xe chữa cháy để dập lửa, song thiệt hại về người vẫn ở mức đặc biệt nghiêm trọng.
(VNF) - Ngày 9/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ cho phép Nvidia xuất khẩu chip AI H200 sang Trung Quốc và áp thuế 25% trên các giao dịch.
(VNF) - Một tòa án Trung Quốc yêu cầu Malaysia Airlines bồi thường 3,3 triệu USD cho gia đình 8 nạn nhân MH370, 11 năm sau ngày chiếc máy bay biến mất bí ẩn.
(VNF) - Cảng thương mại tự do Hải Nam không chỉ là bàn đạp giúp phục hồi kinh tế Trung Quốc, mà còn là biểu tượng cải cách mở cửa của Bắc Kinh trong thời đại mới.
(VNF) - Mới đây, tập đoàn truyền thông Paramount đã đưa ra đề nghị mua lại Warner Bros Discovery với giá 108 tỷ USD, cao hơn so với thỏa thuận 82,7 tỷ trước đó của Netflix.
(VNF) - Mới đây, tỷ phú Elon Musk đã kêu gọi “giải tán” Liên minh châu Âu (EU) sau khi khối này phạt công ty mạng xã hội X của ông 140 triệu USD.
(VNF) - Lần đầu tiên, thặng dư thương mại của Trung Quốc với phần còn lại của thế giới vượt mốc 1.000 tỷ USD. Con số này đặt ra câu hỏi về hiệu quả các nỗ lực kiềm chế dòng hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc của nhiều nền kinh tế phát triển, đặc biệt là của Tổng thống Mỹ trong nhiệm kỳ hiện tại.
(VNF) - Kỳ vọng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất vào ngày 10/12 đang đẩy giá vàng tăng, trong khi giá USD được dự báo sẽ suy yếu trong năm 2026.
(VNF) - Sự hỗn loạn xoay quanh một trong những nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc đang phơi bày mức độ trầm trọng của cuộc khủng hoảng bất động sản nước này.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Nga cho biết giá trị dự trữ vàng của nước này đã lên mức kỷ lục 310 tỷ USD tính đến đầu tháng 12, đưa Moscow trở thành nhà đầu tư vàng lớn thứ năm thế giới.
(VNF) - Theo số liệu công bố ngày 7/12, Ngân hàng trung ương Trung Quốc (PBOC) tiếp tục bổ sung vàng vào kho dự trữ trong tháng 11, nâng chuỗi mua ròng liên tiếp lên 13 tháng.
(VNF) - Tín hiệu thay đổi chính sách từ Ngân hàng Trung ương Nhật Bản gây chấn động thị trường trái phiếu và lan rộng sang châu Âu, đẩy chi phí vay nợ lên cao. Những biến động này khởi tạo một làn sóng dịch chuyển dòng vốn mới, báo hiệu giai đoạn biến động mạnh của kinh tế thế giới trong thời gian tới.
(VNF) - Netflix đạt thỏa thuận chi 72 tỉ đô la Mỹ để mua lại mảng studio và dịch vụ streaming của Warner Bros. Discovery, đơn vị sản xuất loạt phim Harry Potter đình đám.
(VNF) - CEO Nvidia Jensen Huang nhận định dù Mỹ đi trước về chip AI, Trung Quốc lại nắm lợi thế chiến lược ở tốc độ xây dựng hạ tầng và năng lực năng lượng, giúp nước này nhanh chóng thu hẹp khoảng cách trong cuộc đua AI.
(VNF) - Tâm trạng của lãnh đạo có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả làm việc của nhân viên. Khi lãnh đạo hạnh phúc, nhân viên làm việc với hiệu suất tốt hơn, từ đó tác động tích cực đến giá trị của công ty trên thị trường chứng khoán, một nghiên cứu cho biết.
(VNF) - Mỹ là nơi khai sinh các mô hình trí tuệ nhân tạo mạnh mẽ nhất và nắm quyền kiểm soát các loại chip máy tính tiên tiến nhất. Thế nhưng, giữa cuộc cạnh tranh AI toàn cầu, Trung Quốc lại sở hữu một lợi thế mang tính quyết định: một lưới điện khổng lồ và rẻ nhất thế giới.
(VNF) - Dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng có tổng mức đầu tư lên đến 11.029 tỷ đồng dự kiến sẽ chính thức thông tuyến vào ngày 19/12.
