Lợi nhuận chạm đáy, nhiều DN lỗ ròng: Đừng vội với cổ phiếu xi măng?

Công ty Chứng khoán SSI dự báo sản lượng tiêu thụ xi măng trong nước trong quý I/2024 sẽ ở mức thấp kể từ quý III/2021. Tuy nhiên, từ quý II/2024, SSI kỳ vọng sản lượng xi măng bán ra sẽ cải thiện so với cùng kỳ nhờ hoạt động xây dựng có dấu hiệu phục hồi. Ngoài ra, các dự án đầu tư công lớn như Sân bay Long Thành và các dự án đường cao tốc ở miền Trung và miền Nam có thể bù đắp nhu cầu yếu trong năm 2024.

Tiêu thụ xi măng của Việt Nam trong năm 2023 đạt gần 90 triệu tấn (giảm 7% so với năm 2022), trong đó tiêu dùng nội địa giảm 10% và xuất khẩu gần như đi ngang. Doanh thu thuần xi măng của các công ty niêm yết đã giảm từ 20-27% so với cùng kỳ trong 9 tháng năm 2023. SSI cho rằng sản lượng tiêu thụ xi măng sẽ chạm đáy trong quý I/2024 và dần phục hồi trong suốt năm 2024.

Ở thị trường xuất khẩu, tăng trưởng trong năm 2023 có phần hạn chế do Trung Quốc giảm nhập khẩu xi măng của Việt Nam. Cụ thể, xuất khẩu xi măng và clinker gần như đi ngang (giảm 1% so với năm 2022) do Trung Quốc giảm nhập khẩu (giảm 90% so với năm 2022), do nhu cầu trên thị trường bất động sản yếu.

Ngược lại, Bangladesh là thị trường ghi nhận tăng trưởng khi xuất khẩu xi măng và clinker tăng 40% so với cùng kỳ nhờ tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng. SSI kỳ vọng xuất khẩu xi măng sẽ phục hồi thấp trong năm 2024.

Theo SSI, một động lực khác của ngành xi măng năm 2024 là chi phí đầu vào. Theo đó, giá than thế giới đã đạt đỉnh trong nửa cuối năm 2022. Giá than giảm mạnh trong nửa đầu năm 2023 và sau đó tiếp tục dao động quanh vùng đáy cho đến nửa cuối năm 2023.

Trong quý IV/2023, giá than trung bình ở châu Âu giảm xuống 120 USD/tấn (giảm 51% so với cùng kỳ), giá than ở Úc giảm xuống 136 USD/tấn (giảm 65% so với cùng kỳ), giá than ở Trung Quốc giảm xuống 123 USD/tấn (giảm 35% so với cùng kỳ).

Trong nửa đầu năm 2024, SSI cho rằng giá than sẽ duy trì ổn định ở mức hiện tại khi mùa đông ở bắc bán cầu đang đến giúp cân bằng với áp lực giảm từ giá dầu khí. Công ty chứng khoán này dự báo giá than đầu vào trung bình cho các doanh nghiệp sản xuất xi măng sẽ giảm trong năm 2024 do mức nền giá than cao được thiết lập trong nửa đầu năm 2023.

Với việc chi phí đầu vào là giá than giảm, SSI kỳ vọng biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp sản xuất xi măng sẽ chạm đáy trong quý I/2024, sau đó cải thiện dần trong các quý tiếp theo.

Từ các động lực như sản lượng tiêu thụ phục hồi, chi phí than đầu vào giảm, SSI cho rằng lợi nhuận của các doanh nghiệp xi măng sẽ tăng mạnh trong năm 2024. Theo đó, lợi nhuận có thể gặp khó khăn trong nửa đầu năm, thậm chí ghi nhận lỗ ròng, nhưng sẽ phục hồi trong nửa cuối năm 2024.

Tuy nhiên, xét về giá trị tuyệt đối, lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành than có thể sẽ vẫn yếu (thấp hơn năm 2022) do sản lượng tiêu thụ phục hồi chậm và chi phí quản lý, bán hàng không thay đổi.

Công ty Chứng khoán Tiên Phong (TPS) cũng dự báo ngành xi măng sẽ phục hồi trong năm 2024 nhưng khá chậm do nhu cầu xi măng cho hoạt động xây dựng nhà ở là phân khúc tiêu thụ chính, chiếm khoảng 52% tiêu thụ xi măng ở Việt Nam và có triển vọng phụ thuộc vào yếu tố nhân khẩu học như tăng trưởng dân số, thu nhập bình quân đầu người, đồng thời chịu tác động đáng kể của các chính sách quản lý của Chính phủ trên thị trường bất động sản bao gồm các chính sách về tín dụng và cấp phép xây dựng.

TPS cũng đồng quan điểm với SSI về yếu tố giá than gần đây đã giảm và ổn định. Bên cạnh đó, TPS cho rằng tồn kho xi măng hiện tại đã giảm nhiều so với thời điểm đầu năm, do đó sẽ không xảy ra tình trạng thừa cung dẫn đến giá giảm mạnh như trong năm 2022.