LS Trương Thanh Đức: Nên bỏ Luật Đầu tư

Sáng nay (20/2), Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã tổ chức hội thảo “Lấy ý kiến doanh nghiệp dự thảo Luật sửa đổi Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp”.

Trả lại cho Luật Doanh nghiệp những nội dung đã mất

Đưa ra tham luận tại hội thảo, ông Trương Thanh Đức bình luận nội dung sửa đổi của dự thảo là khá nhiều nhưng việc sửa đổi không phải là đổi mới mà chủ yếu là sửa sai.

Ví dụ như định nghĩa doanh nghiệp nhà nước từ chỗ là 100% vốn nhà nước chuyển thành trên 50% theo Luật Doanh nghiệp 2005 rồi lại đổi thành 100% theo Luật Doanh nghiệp 2014, giờ lại định quay về trên 50% (khoản 2, Điều 2 dự thảo).

“Nếu việc sửa đổi còn luẩn quẩn, không rõ mục tiêu sẽ dẫn đến nguy cơ còn phải sửa đổi nhiều nữa”, ông Đức nhấn mạnh.

Về Luật Đầu tư, ông Đức cho rằng cốt lõi của luật này là danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh, gắn với kinh doanh. Điểm a, Điều 1 của dự thảo Luật giải thích “Đầu tư kinh doanh là việc bỏ vốn bằng tiền và các tài sản khác để kinh doanh”. Mặt khác, ngành nghề kinh doanh vốn được quy định trong các Luật Doanh nghiệp trước đây.

Ông Đức cho rằng nên bỏ Luật Đầu tư đồng thời chuyển danh mục ngành, nghề cấm và đầu tư kinh doanh có điều kiện quay lại Luật Doanh nghiệp.

“Đương nhiên, mọi hoạt động đầu tư đều phải thực hiện các luật liên quan như Luật Xây dựng, Luật Đất đai, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Phòng cháy chữa cháy… Đầu tư của doanh nghiệp là quyền tự chủ của doanh nghiệp. Còn đầu tư của nhà nước thì phải theo Luật Đầu tư công. Do vây, chuyển những nội dung cần thiết về đầu tư sang Luật Doanh nghiệp, có thể thêm một chương về đầu tư, trong đó có đầu tư nước ngoài”, ông Đức nói.

Cần chuyển các hộ kinh doanh thành doanh nghiệp

Theo ông Trương Thanh Đức, hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh (khác với hộ kinh doanh không bắt buộc phải đăng ký kinh doanh) là một tổ chức kinh doanh chuyên nghiệp, thường xuyên, bản chất chính là và phải là doanh nghiệp tư nhân (trách nhiệm vô hạn và không có tư cách pháp nhân).

“Hộ kinh doanh phải đăng ký kinh doanh được sinh ra để lấp chỗ trống thời kỳ cấm doanh nghiệp tư nhân, nay đã hết vai trò. Duy trì hộ kinh doanh bên cạnh các loại hình doanh nghiệp là một sự bất bình đẳng, một sự mập mờ pháp lý”, ông Đức bình luận.

Do đó, ông Đức cho rằng đã đến lúc loại bỏ hộ kinh doanh (phải đăng ký kinh doanh) để chuyển thành doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty đồng thời quy định một giai đoạn chuyển tiếp và chế độ quản lý, tài chính, kế toán hết sức đơn giản, phù hợp với thực tế.

Đối với vấn đề phân loại công ty, ông Đức nhận định về bản chất pháp lý và nguyên lý quản trị, điều hành, giữa hai loại công ty TNHH và công ty cổ phần là như nhau (đều là công ty đối vốn và chịu trách nhiệm hữu hạn như nhau).

Tuy nhiên, hai loại hình công ty này lại được quy định rất khác nhau không vì lý do chính đáng, không phù hợp với thực tế. Ví dụ công ty cổ phần gồm 3 cổ đông là vợ, chồng và con, đã có đại hội đồng cổ đông, lại buộc phải có thêm hội đồng quản trị, được bán cổ phần tăng vốn ra công chúng và được tự do chuyển nhượng vốn cổ phần công ty.

Trong khi đó, công ty TNHH có 50 thành viên thì chỉ có hội đồng thành viên, không được bán tăng vốn ra công chúng và không được tự do chuyển nhượng vốn công ty.

Theo ông Đức, việc phân chia thành hai loại như trên tạo ra quá nhiều sự trùng lắp, dài dòng, phức tạp, rắc rối, vô lý về pháp lý. Ví dụ, khoản 8, Điều 1 Dự thảo Luật sửa đổi quy định nhà đầu tư “mua cổ phần, phần vốn góp” của tổ chức kinh tế theo một trong các hình thức “mua cổ phần của công ty cổ phần từ công ty hoặc cổ đông” là không chính xác.

Nguyên do là vì có sự phân biệt đối xử pháp lý nên chỉ có việc mua cổ phần của công ty cồ phần, chứ không có việc mua phần vốn góp của công ty TNHH. Và cũng chỉ có việc mua cổ phần từ công ty mà không mua tử cổ đông (chỉ mua cổ phiếu từ cổ đông, còn cổ phần thì là chuyển nhượng).

Vấn đề con dấu vẫn loanh quanh

Dự thảo luật bỏ yêu cầu doanh nghiệp phải đăng ký mẫu dấu trước khi sử dụng, là nội dung trong các quy định về con dấu doanh nghiệp.

Tuy nhiên, dự thảo luật lại không xử lý việc hàng chục lĩnh vực mà doanh nghiệp hoặc bản chất giống với doanh nghiệp như công ty luật, công ty bảo hiểm, công ty chứng khoán, hợp tác xã… không được tự quyết định hình thức, nội dụng, việc quản lý và sử dụng con dấu mà vẫn phải phải được cơ quan Công an cấp “Giấy chứng nhận đăng ký mẫu con dấu” như đối với cơ quan nhà nước.

Theo ông Đức, điều này dẫn đến việc công ty chứng khoán hay Quỹ tín dụng nhân dân thì con dấu do Công an quản lý, còn ngân hàng thì lại tự do. Hay hộ kinh doanh thì lại không được quy định về việc tự quyết định về con dấu như doanh nghiệp.

Đối với trường hợp “Con dấu được sử dụng trong các trường hợp theo quy định của pháp luật” hoặc nói cách khác là phải đóng dấu theo quy định của pháp luật, ông Đức cho rằng nếu không xác định được thì ý nghĩa và hậu quả pháp lý thế nào thì là một quy định rườm rà, vô nghĩa.

Do đó, ông Đức kiến nghị cần bỏ hẳn việc quy định phải đóng dấu theo quy định của pháp luật. Trường hợp nào thật sự cần thiết thì phải quy định cụ thể trong Luật Doanh nghiệp hoặc các luật khác.

“Nếu vẫn giữ lại, thì cần thống nhất quy định về con dấu đối với tất cả các doanh nghiệp và tương tự doanh nghiệp”, ông nói.