Mobifone mua 95% cổ phần AVG: Nhìn lại một thương vụ tai tiếng

Tháng 1/2016, Mobifone lần đầu công bố thông tin đã hoàn tất việc mua 95% cổ phần Công ty cổ phần Nghe nhìn Toàn cầu (AVG) – đơn vị sở hữu Truyền hình An Viên.

Mobifone cho hay đây là bước đi quan trọng, cụ thể hoá 4 lĩnh vực trong chiến lược kinh doanh của tổng công ty là: di động – bán lẻ - truyền hình – đa phương tiện.

Theo thông cáo tại thời điểm đó, Mobifone đặt mục tiêu phát triển một triệu khách hàng đăng ký mới dịch vụ truyền hình trong năm 2016. Đến năm 2020, Mobifone muốn trở thành một trong 3 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ truyền hình trả tiền chiếm thị phần lớn nhất Việt Nam.

Ngày 29/4/2016, tức sau 3 tháng kể từ khi thâu tóm AVG, Mobifone đã công bố tên thương hiệu chính thức của truyền hình An Viên từ nay trở đi sẽ là MobiTV.

Tuy nhiên, điều khiến dư luận đặc biệt quan tâm là giá trị thương vụ mua 95% cổ phần AVG đã không được phía Mobifone công bố.

Sự bí ẩn của thương vụ càng được đẩy lên cao hơn khi tháng 8/2016,  Văn phòng Chính phủ có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc tiến hành thanh tra toàn diện việc Mobifone mua 95% cổ phần AVG.

Theo đó, Thủ tướng Chính phủ giao Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan khẩn trương tiến hành thanh tra toàn diện về thương vụ, nếu có dấu hiệu vi phạm thì chuyển cơ quan điều tra để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Ngày 6/9/2016, Thanh tra Chính phủ đã tổ chức công bố quyết định thanh tra tại Mobifone. Thời hạn thanh tra là 50 ngày làm việc thực tế tại đơn vị kể từ ngày công bố quyết định (không kể ngày nghỉ, ngày lễ).

Tại cuộc họp báo thường kỳ quý III (tháng 10/2016) đại diện Thanh tra Chính phủ cho biết cuộc thanh tra đang trong giai đoạn kết thúc. Tuy nhiên, vì nhiều lý do khác nhau, kết luận thanh tra về thương vụ cứ liên tục lùi thời điểm công bố.

Trong lúc dư luận vẫn đang ngóng đợi kết luận thanh tra thì tháng 11/2016, Mobifone đã chính thức công bố báo cáo tài chính riêng của Công ty mẹ năm 2015 và 6 tháng đầu năm 2016. Tại báo cáo này, giá trị thương vụ mua 95% cổ phần AVG đã được hé lộ. Theo đó, Mobifone đã chi ra 8.890 tỷ đồng để mua 95% cổ phần AVG.

Được biết vốn điều lệ của AVG tại thời điểm đó là 3.628 tỷ đồng, như vậy Mobifone đã chi ra mức giá cao gấp 2,58 lần mệnh giá cổ phần doanh nghiệp này.

Khoản đầu tư vào AVG tương đương 55% vốn vốn chủ sở hữu (16.200 tỷ) và gần 40% tổng tài sản (23.200 tỷ) của Công ty mẹ Mobifone tại thời điểm 30/6/2016.

Thương vụ mua 95% cổ phần AVG được cho là đã ảnh hưởng khá mạnh tới tình hình tài chính của Mobifone trong năm 2016. Đây cũng là năm lợi nhuận trước thuế của Mobifone giảm tới 26,7% so với năm 2015.

Tháng 7/2017, sau hơn nửa năm “im ắng”, thương vụ Mobifone – AVG lại được làm nóng lên khi tại phiên họp của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Tổng bí thư đã chỉ đạo khẩn trương thanh tra, kết luận rõ đúng, sai, xác định đúng nguyên nhân, trách nhiệm, xử lý nghiêm đối với những tổ chức, cá nhân có sai phạm trong thương vụ.

Tới đầu tháng 3/2018, tại cuộc họp dưới sự chủ trì của Tổng bí thư, Ban bí thư đã đề nghị Thường trực Chính phủ, Thanh tra Chính phủ chỉ đạo và chịu trách nhiệm về kết luận thanh tra, sớm công bố kết luận thanh tra theo quy định của pháp luật.

Sau diễn biến này, ngày 12/3/2018, trong một động thái hết sức bất ngờ, Mobifone và AVG đã có cuộc họp thống nhất huỷ bỏ hợp đồng mua cổ phần. Theo đó, phía AVG nhận lại cổ phần công ty và hoàn trả các chi phí đã nhận từ Mobifone còn Mobifone làm các thủ tục huỷ bỏ hợp đồng.

Ngày 13/3/2018, Bộ Thông tin và Truyền thông đã báo cáo Ban Bí thư, Thường trực Chính phủ, Tổng Thanh tra Chính phủ về thông tin hủy bỏ hợp đồng mua bán.

Tuy nhiên, chỉ một ngày sau đó, ngày 14/3, Thanh tra Chính phủ đã cho công bố toàn văn kết luận thanh tra thương vụ Mobifone mua 95% cổ phần AVG.

Kết luận đã chỉ ra hàng loạt sai phạm của Mobifone trong thương vụ, thể hiện ở các khâu: đề xuất đầu tư, đánh giá thực trạng tài chính, kinh doanh của AVG; lựa chọn các đơn vị tư vấn thẩm định giá trị doanh nghiệp AVG, tư vấn mua bán, sáp nhập doanh nghiệp; nghiệm thu, sử dụng kết quả thẩm định giá trị AVG làm căn cứ đàm phán giá mua cổ phần; lập dự án đầu tư, trình Bộ Thông tin và Truyền thông phê duyệt dự án đầu tư; ký kết thỏa thuận và hợp đồng chuyển nhượng cổ phần; thanh toán các chi phí liên quan đến dự án.

Những vi phạm này đã dẫn đến nguy cơ hiện hữu thiệt hại nghiêm trọng vốn của Nhà nước tại Mobifone khoảng 7.006 tỷ đồng, trong đó thiệt hại do mua nợ phải trả của AVG là 1.134 tỷ đồng.

Kết luận thanh tra cũng nêu rõ thương vụ mua 95% cổ phần AVG đã trực tiếp ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh viễn thông của Mobifone, làm sụt giảm lớn hiệu quả kinh doanh ngay từ năm 2016 và nhiều năm tiếp theo, trong đó lợi nhuận hoạt động tài chính năm 2016 đã giảm so với năm 2015 là 321,7 tỷ đồng; số lỗ lũy kế đến 31/12/2017 là 1.982,7 tỷ đồng; đồng thời ảnh hưởng tiêu cực đến việc cổ phần hóa Tổng công ty này.

Các Bộ: Thông tin và Truyền thông, Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Công an cũng bị Thanh tra Chính phủ xác định chịu một phần/một phần lớn trách nhiệm trong thương vụ này.

Ngày 19/3, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý với kết luận của Thanh tra Chính phủ về thương vụ Mobifone mua 95% cổ phần AVG.

Ngày 23/4, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và tham nhũng (C46) - Tổng cục Cảnh sát, Bộ Công an bắt đầu tiếp nhận toàn bộ hồ sơ thương vụ này để tiến hành xử lý hậu thanh tra.

Ngày 27/4, Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng đã thống nhất bổ sung việc xử lý kết luận thanh tra vụ Mobifone mua 95% cổ phần AVG vào diện Ban chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo.

Về việc thực hiện hủy bỏ hợp đồng mua bán, tính đến ngày 17/4/2018, Mobifone đã thu hồi hơn 8.500 tỷ đồng trong tổng số tiền đã thanh toán và các chi phí liên quan đến việc thực hiện dự án mua 95% cổ phần AVG.

Cụ thể, theo Mobifone, tài khoản của tổng công ty tại ngân hàng Vietinbank chi nhánh thành phố Hà Nội đã nhận được tổng số tiền trên 4.533 tỷ đồng còn tài khoản tại ngân hàng BIDV chi nhánh Quang Trung đã nhận được tổng số tiền trên 3.971 tỷ đồng.