Ngăn nguy cơ Việt Nam thành bãi rác của thế giới, Tổng cục Hải quan ra văn bản hỏa tốc

Tại văn bản, Tổng cục Hải quan cho hay thời gian gần đây hoạt động nhập khẩu, mua bán phế liệu ở nước ta có chiều hướng tăng mạnh, diễn biến phức tạp, nguy cơ gây ô nhiễm ảnh hưởng môi trường sống, gây bức xúc trong dư luận.

Trong quá trình kiểm tra, theo dõi, giám sát, hải quan đã phát hiện tình trạng doanh nghiệp đã thực hiện một số thủ đoạn, phương thức gian lận trong nhập khẩu phế liệu như làm giả, tẩy xoá, sửa đổi các văn bản, giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu.

Một trong những thủ đoạn tinh vi nhất, theo Tổng cục Hải quan, là việc sử dụng giấy tờ giả chứng minh hàng hoá không phải là phế liệu để nhập khẩu vào Việt Nam. Việc này sẽ giúp người nhập không phải chịu các chính sách quản lý về phế liệu. Sau khi các lô hàng này được xem xét thông quan thì chủ hàng lại từ chối đến nhận để hàng tồn đọng tại cảng khiến Việt Nam trở thành bãi rác của thế giới và phải tốn kém chi phí tiêu huỷ.

Để ngăn chặn các hành vi trên, ngoài việc ban hành bộ tiêu chuẩn nhận biết hàng kém chất lượng, tăng cường nhân lực, thiết bị máy móc, thu thập số liệu, điều tra xác minh chủ hàng…Tổng cục Hải quan hướng dẫn Cục Hải quan tỉnh, thành phố thực hiện một số nội dung.

Cụ thể, Tổng cục Hải quan lưu ý trong quá trình làm thủ tục, hải quan địa phương cần chú ý 3 điểm gồm cơ sở pháp lý về quan lý chất thải, phế liệu nhập khẩu từ nước ngoài; bám sát quy trình xử lý khi tiến hành thủ tục nhập cảnh cho các phương tiện vận chuyển phế liệu đã qua sử dụng và giám sát quá trình làm thủ tục, hồ sơ, đối chiếu thông tin, đặc biệt là thu đủ số tiền ký quỹ ít nhất 15 ngày trước khi tiến hành thủ tục thông quan.

Đối với số tiền ký quỹ, Tổng cục Hải quan hướng dẫn các đơn vị địa phương cần căn cứ vào Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 của Chính phủ về quản lý chất thải và phế liệu, trong đó quy định tổ chức, cá nhân trực tiếp nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất phải ký quỹ bảo đảm phế liệu nhập khẩu. Việc này còn góp phần gắn trách nhiệm xử lý rủi ro, nguy cơ ô nhiễm môi trường có thể phát sinh từ lô hàng phế liệu nhập khẩu của các tổ chức, cá nhân.

​Theo đó, tổ chức, cá nhân nhập khẩu giấy phế liệu và nhựa phế liệu dưới 100 tấn phải thực hiện ký quỹ 15% tổng giá trị lô hàng; nhập khẩu từ 100 tấn đến dưới 500 tấn phải thực hiện ký quỹ 18% tổng giá trị lô hàng và nhập khẩu từ 500 tấn trở lên phải thực hiện ký quỹ 20% tổng giá trị lô hàng,

Đối với phế liệu sắt, thép khối lượng nhập khẩu dưới 500 tấn phải ký quỹ 10% tổng giá trị lô hàng; khối lượng nhập khẩu từ 500 tấn đến dưới 1.000 tấn phải ký quỹ 15% tổng giá trị lô hàng; khối lượng nhập khẩu từ 1.000 tấn trở lên phải ký quỹ 20% tổng giá trị lô hàng.

Các tổ chức, cá nhân nhập khẩu phế liệu không thuộc đối tượng trên phải thực hiện ký quỹ bảo đảm phế liệu nhập khẩu với số tiền được quy định là 10% tổng giá trị lô hàng phế liệu nhập khẩu.

Cũng theo yêu cầu của Tổng cục Hải quan, các đơn vị chức năng địa phương cần tiến hành rà soát, thông báo cho các doanh nghiệp, hãng tàu, đại lý phối hợp để làm việc xác định chủ sở hữu, phân loại theo số lượng, khối lượng, thành phần thời gian, địa điểm lưu trữ. Đồng thời các đơn vị chức năng cần xác minh các trường hợp vắng mặt, không xuất hiện ở địa phương hoặc có dấu hiệu lợi dụng để buôn lậu hoặc vận chuyển trái phép.