Nguyên Phó thủ tướng Vũ Khoan: Cục diện thế giới sắp tới sẽ lẫn lộn, Việt Nam có 3 việc phải làm

Phát biểu tại Diễn đàn Cải cách và Phát triển Việt Nam 2018, tổ chức sáng nay (5/12), nguyên Phó thủ tướng Vũ Khoan cho rằng trước mắt, khả năng bùng phát một cuộc khủng hoảng tài chính – tiền tệ là không nhiều. Nguyên nhân là các nền kinh tế lớn hiện nay chưa có dấu hiệu suy thoái, mặc dù có suy giảm. Bên cạnh đó, sau khủng hoảng 2008, thế giới đã có nhiều biện pháp ngăn ngừa một cuộc khủng hoảng tương tự, trong đó việc củng cố hệ thống tài chính - ngân hàng được chú trọng. Tuy nhiên, ông Vũ Khoan vẫn cho rằng từ nay đến năm 2030, việc có khủng hoảng hay không còn tùy thuộc vào nhiều nhân tố.

“Chưa ai nói trước được tình hình, chỉ còn cầu trời là không xảy ra, nếu không kinh tế Việt Nam sẽ ảnh hưởng nặng nề”, nguyên Phó thủ tướng nói.

Nhận định về chiến tranh thương mại Mỹ - Trung hiện nay, nguyên Phó thủ tướng Vũ Khoan cho rằng cuộc chiến này sẽ diễn biến theo đồ thị hình sin, có lúc lên, có lúc xuống, có lúc căng lên, có lúc dịu đi.

“G20 đã chứng kiến một vài dấu hiệu ‘hoãn binh kinh tế’. Trong những năm tới, thế giới sẽ phải đối mặt với một hiện tượng là cạnh tranh thương mại diễn ra với nhiều dạng khác nhau và diễn biến phức tạp. Nó không chỉ liên quan đến thương mại mà còn là chính trị an ninh. Đây là một cuộc cạnh tranh về vị thế trên thế giới”, ông nói.

Ông Vũ Khoan cho rằng trong thời gian tới sẽ diễn ra cục diện là trật tự kinh tế cũ không mất hẳn nhưng trật tự mới cũng không thắng thế hoàn toàn. Đó là một sự hỗn hợp, ai thắng ai thua chưa thể nói trước. Các nước, trong đó có Việt Nam, phải đón lấy một cục diện lẫn lộn.

Ông khẳng định cách tiếp cận tốt nhất là 3 trong 1, tức là trong 1 cách đối phó có 3 việc để làm. Thứ nhất là giảm độ chấn thương của nền kinh tế. “Cho đến nay các văn kiện chính thức đã gợi ý gia tăng nội lực, trong khi vẫn là tích cực để tranh thủ nguồn lực của thế giới”.

Biện pháp thứ hai là tiếp tục cùng cộng đồng quốc tế phấn đấu cho một thế giới tự do thương mại.

Biện pháp thứ 3 là phải thích nghi với thay đổi. “Rõ ràng thế giới đang bước vào thời kỳ mới nhờ sự tiến bộ của khoa học công nghệ. Mô hình phát triển của các quốc gia sẽ thay đổi sâu sắc. Mỗi cuộc cách mạng đi qua đều hình thành các phương hướng và mô hình phát triển mới, chắc chắn Việt Nam phải tiếp cận.

“Từ nay đến năm 2030, giai đoạn tuổi già bắt đầu, thế mạnh về lao động rẻ giảm đi rất nhiều, tài nguyên thiên nhiên bị hạn chế rất nhiều, chắc chắn phải chuyển sang mô hình mới dựa vào khoa học công nghệ. Đây là điều bắt buộc phải làm. Chúng ta phải chọn gen gì là gen trội để phát triển kinh tế”, nguyên Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Theo ông, chất lượng nguồn nhân lực là nhân tố quyết định mô hình phát triển của Việt Nam. Nâng cao kỹ năng nguồn nhân lực, trong thời điểm mới liên quan đến cả 3 tầng lớp: những người sáng tạo, những người vận hành và rộng hơn là toàn thể xã hội.

“Lịch sử loài người chứng kiến sự lên xuống của các quốc gia, nước cũ yếu đi, nước mới ngoi lên. Dự báo sự va đập giữa các cường quốc mới nổi và các cường quốc yếu đi sẽ có thể dẫn tới chiến tranh. Nếu không, sự cạnh tranh cũng sẽ rất gay gắt. Sức nóng của cạnh tranh không kém gì trong Chiến tranh Lạnh.

“Điều này sẽ ảnh hưởng đến thế giới và Việt Nam. Có lẽ đã đến lúc các nước Đông Nam Á chọn đứng về bên nào. Tôi cho rằng Việt Nam phải chọn nhưng không phải đứng về ai mà đứng về lợi ích nào. Tôi nghĩ Việt Nam nên chọn hoà bình, hợp tác; đã đa dạng hoá, đa phương hoá thì càng phải đa dạng và đa phương hoá hơn nữa”, nguyên Phó thủ tướng nói.