Những năm đầu của thập niên 90, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quyết định thành lập một nhóm chuyên nghiên cứu, tìm hiểu về thị trường chứng khoán (TTCK); giao cho Vụ Nghiên cứu Kinh tế và một số vụ, cục khác chịu trách nhiệm trong việc hình thành Đề án xây dựng TTCK tại Việt Nam.
“Chúng ta bắt đầu từ con số 0”, bà Dương Thu Hương, nguyên Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước, nguyên Vụ trưởng Vụ Nghiên cứu Kinh tế, nói với Tạp chí Đầu tư Tài chính.
Hành trình đi tìm hình hài cho TTCK Việt Nam được bà Hương mô tả là “quá nhiều khó khăn”, khó khăn cả về nhận thức, về sự đồng thuận, về điều kiện vật chất, về điều kiện kỹ thuật, về cán bộ, về sự lãnh đạo, chỉ đạo… Bởi lúc đó, Việt Nam hầu như chưa biết về kinh tế thị trường, chưa có luật pháp về kinh tế thị trường, mọi thứ vẫn đang trong quá trình xây dựng và chuyển đổi. Thậm chí, “chứng khoán” còn là từ nhạy cảm, gây lo ngại bởi sự trồi sụt, đổ vỡ đã từng diễn ra ở nhiều TTCK trên thế giới. Thế nhưng những khó khăn ấy không thể cản bước được sự hình thành của TTCK Việt Nam, bởi đó là điều tất yếu xuất phát từ nhu cầu của nền kinh tế trong thời kỳ chuyển đổi sang kinh tế thị trường.
Một cuộc họp bàn về vấn đề làm thế nào để tạo ra nguồn vốn cho phát triển kinh tế đã được diễn ra vào đầu năm 1991, với sự góp mặt của ông Đỗ Mười - khi đó là Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, ông Đậu Ngọc Xuân - Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Hợp tác và Đầu tư nước ngoài; ông Đỗ Quốc Sam - Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Kế hoạch Nhà nước; ông Hồ Tế - Bộ trưởng Bộ Tài chính và ông Lê Văn Châu - khi đó là Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước.
Trong cuộc họp bàn này, nhiều ý kiến đề nghị tiếp tục phát hành trái phiếu quốc gia. Nhưng qua trao đổi thì thấy phát hành trái phiếu quốc gia theo phương thức như trước đây không được bao nhiêu. Khi đó, ông Lê Văn Châu đề nghị xây dựng TTCK vì đây là bước đi tất yếu của một quốc gia phát triển theo hướng kinh tế thị trường.
Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Đỗ Mười đã đồng ý và giao nhiệm vụ xây dựng đề án thành lập TTCK cho 4 cơ quan cùng phối hợp gồm: Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Ban Kinh tế Trung ương, Hội đồng Tài chính Tiền tệ Quốc gia. Trong đó, Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính được giao thành lập ban công tác để chuẩn bị cho việc xây dựng đề án thành lập TTCK Việt Nam.
Trên thực tế, không chỉ ngoài Bắc mà trong Nam cũng đã từng chuẩn bị một đề án hình thành TTCK. Tháng 8/1992, một cuộc họp khẩn bàn về TTCK đã được diễn ra tại TP. HCM dưới sự chủ trì của ông Nguyễn Vĩnh Nghiệp, Chủ tịch UBND TP. HCM thời đó. Cuộc họp này đem lại cảm giác “vừa hồi hộp vừa thích thú” đối với ông Bùi Nguyên Hoàn, nguyên Vụ trưởng – Trưởng đại diện Văn phòng Ủy ban UBCKNN tại TP. HCM (thời điểm đó đang công tác tại Ngân hàng Nhà nước TP. HCM).
“Thích thú bởi khi các doanh nghiệp tư nhân đang mọc lên như nấm nhưng thiếu vốn trầm trọng thì lần đầu tiên được nghe nói tới định chế tài chính này”, ông Hoàn bày tỏ trong cuốn kỷ yếu nhìn lại TTCK của UBCKNN.
Cuộc họp chủ yếu đặt vấn đề về tính cấp thiết của việc huy động vốn cho nền kinh tế chứ không có tài liệu. Nhiều ý kiến đồng tình với Chủ tịch UBND TP. HCM, muốn TP. HCM có một trung tâm giao dịch chứng khoán để tạo vốn cho các doanh nghiệp; có ý kiến muốn làm ngay, nhưng cũng không ít người tỏ ra hoài nghi vì “chế độ xã hội chủ nghĩa làm gì có TTCK”.
Đến chập tối, Chủ tịch UBND TP. HCM mới kết luận được vấn đề: “Thành phố sẽ xin Chính phủ tổ chức thí điểm một TTCK để làm tiền để cho chương trình cổ phần hóa và huy động vốn cho nền kinh tế, với tên gọi Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP. HCM”.
Một ban chỉ đạo gồm 9 thành viên do Chủ tịch UBND TP. HCM Nguyễn Vĩnh Nghiệp làm trưởng ban và một ban soạn thảo Đề án gồm 5 thành viên do ông Trần Du Lịch, Viện trưởng Viện Kinh tế TP. HCM làm trưởng ban, được thành lập.
Đến tháng 6/1993, bản Đề án hoàn thành, Chủ tịch UBND TP. HCM đưa ra Hà Nội trình lên Chính phủ. Thủ tướng Võ Văn Kiệt khi đó đã đưa ra một kết luận rất đáng chú ý: “Thị trường chứng khoán là một định chế liên quan trực tiếp đến tài sản của dân, do đó đã làm là phải làm thiệt, không làm thử, không thí điểm. Thị trường chứng khoán là của cả nước chứ không thể là của riêng của TP. HCM”.
Cuối cùng, Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước nhiệm vụ nghiên cứu, xây dựng TTCK Việt Nam. Thống đốc Cao Sĩ Kiêm đã nhanh chóng ban hành một quyết định thành lập nhóm nghiên cứu soạn thảo đề án thành lập TTCK tại Việt Nam, do Phó thống đốc Lê Văn Châu chỉ đạo, với sự tham gia của Vụ Nghiên cứu Kinh tế, Vụ Quản lý Ngoại hối, Vụ Hợp tác Quốc tế, chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tại TP. HCM…
“Chúng tôi đã miệt mài xây dựng, trình, chỉnh sửa rất cẩn thận, tỉ mỉ Đề án thành lập TTCK. Trong thời điểm đó, nhóm của chúng tôi đã được tiếp đón rất nhiều đoàn khách nước ngoài, các tập đoàn tài chính, các công ty chứng khoán lớn trên thế giới như Nomura, Merrill Lynch... Rất nhiều những đoàn khách đến rồi lại đi bởi khi đặt chân đến Việt Nam lúc đó, các tổ chức tài chính nước ngoài rất muốn tìm hiểu trước về thị trường, để đến khi thị trường hoạt động, họ sẽ đổ vốn vào đầu tư...
Tuy nhiên, đề án TTCK lại nhận phải nhiều quan điểm trái chiều nhau về việc nên hay không nên xây dựng một TTCK ở Việt Nam từ một số lãnh đạo cấp cao của Trung ương. Chính vì vậy đề án thành lập TTCK dù đã được hoàn thành nhưng chưa được phê duyệt. Đây cũng là điều rất đáng tiếc”, bà Dương Thu Hương kể lại.
Sau nhiều cuộc họp bàn thảo, các chuyên gia kinh tế và nhóm xây dựng Đề án đã đi đến thống nhất là cần cố gắng thuyết phục xã hội rằng để công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thành công khi bước vào thế kỷ XXI thì nền kinh tế Việt Nam phải “cất cánh”. Mà muốn “cất cánh” thì điều cốt lõi là nguồn vốn của doanh nghiệp phải mạnh.
Nếu doanh nghiệp chỉ biết dựa vào nguồn vốn vay của ngân hàng thì sẽ tăng áp lực về vốn cho ngân hàng trong khi bản chất của tổ chức trung gian tài chính là chỉ cung cấp nguồn vốn ngắn hạn, còn các doanh nghiệp lại rất cần nguồn vốn trung và dài hạn. Chính vì vậy, cần phải xây dựng một thị trường vốn để tạo kênh đầu tư, khơi thông dòng vốn cho các doanh nghiệp.
Với lý do đó, nhóm xây dựng Đề án đã cố gắng thuyết trình để Chính phủ thấy cần phải hình thành một thị trường vốn tại Việt Nam. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước sau đó đã chỉ đạo: “Chuẩn bị gấp rút các điều kiện cho sự ra đời của TTCK, đợi khi thời cơ đến thì đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho việc triển khai thành lập”.
Vì vậy, đã đến lúc cần hình thành một bộ phận riêng, độc lập chuyên tâm nghiên cứu xây dựng và phát triển thị trường. Đó là việc ra đời Ban Thị trường vốn tại Ngân hàng Nhà nước vào những năm 1994-1995. Sau đó, Chính phủ cho phép cơ quan này tách ra khỏi Ngân hàng Nhà nước để đặt nền móng cho việc thành lập UBCKNN (ngày 28/11/1996).
Tags:
(VNF) - Trong bối cảnh thị trường tài chính biến động khó lường, nhu cầu tiếp cận thông tin minh bạch và các phân tích chuyên sâu ngày càng gia tăng, các nền tảng kết hợp công nghệ phân tích dữ liệu với năng lực tư vấn đầu tư của đội ngũ chuyên gia được xem là hướng đi phù hợp nhất để nâng cao trải nghiệm và củng cố sự an tâm cho nhà đầu tư.
(VNF) - Nhịp tăng mạnh của cổ phiếu YEG được ghi nhận trong bối cảnh Yeah1 công bố thông tin về việc thu hút nhà đầu tư chiến lược quốc tế vào công ty con 1Label.
(VNF) - Vừa bán Dự án Khu nhà ở Lam Hạ Center Point trong quý III/2025, DIC Corp tiếp tục bán một phần Dự án Khu đô thị Du lịch sinh thái Đại Phước cho nhà đầu tư trong nước.
(VNF) - Hoàng Quân (HoSE: HQC) tiếp tục triển khai phương án phát hành 50 triệu cổ phiếu riêng lẻ nhằm hoán đổi 500 tỷ đồng nợ vay, theo tỷ lệ 10.000 đồng công nợ đổi 1 cổ phiếu mới. Kế hoạch này được kỳ vọng giúp doanh nghiệp giảm áp lực tài chính, cải thiện cơ cấu vốn và nâng vốn điều lệ lên khoảng 6.266 tỷ đồng trong giai đoạn 2025–2026, sau khi được cơ quan quản lý chấp thuận.
(VNF) - MWG vừa hoàn tất việc mua lại 10 triệu cổ phiếu quỹ với tổng giá trị chi ra hơn 800 tỷ đồng, khép lại một trong những giao dịch đáng chú ý nhất trên thị trường thời gian qua. Động thái này diễn ra trong bối cảnh MWG bước vào giai đoạn tái cấu trúc sâu, đồng thời chuẩn bị các bước đi chiến lược liên quan đến tổ chức lại hoạt động kinh doanh và kế hoạch IPO Điện Máy Xanh dự kiến triển khai trong những năm tới.
(VNF) - Năm 2025 đánh dấu sự trở lại của M&A toàn cầu với ít giao dịch hơn nhưng giá trị lớn hơn, nhờ các thương vụ mang tính tái cấu trúc trong lĩnh vực bất động sản, công nghệ, y tế và công nghiệp.
(VNF) - Theo ông Đinh Minh Trí, Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân, Công ty Chứng khoán Mirae Asset (MAS), mục tiêu tăng trưởng GDP 10% là tham vọng lớn và không dễ hiện thực hóa trong bối cảnh hiện nay. Trong khi đó, kịch bản tăng trưởng ở mức 8-9% được đánh giá khả thi hơn, vẫn giữ Việt Nam trong nhóm nền kinh tế tăng trưởng tốt hàng đầu châu Á.
(VNF) - Đi ngược với kỳ vọng của phần đông nhà đầu tư, cổ phiếu VCK của Chứng khoán VPS mất hơn 15% trong phiên giao dịch đầu tiên trên sàn HoSE.
(VNF) - Cổ phiếu QCG bị bán tháo, chỉ hơn 309.000 đơn vị được giao dịch trong phiên 16/12, xuyên suốt cả phiên là tình trạng trắng bên mua.
Nghị định 310/2025 chuyển sang phạt lũy tiến theo số lượng hóa đơn, đẩy mức phạt hành vi không lập hóa đơn lên tới 80 triệu đồng, tác động trực diện đến bán lẻ, F&B và thương mại điện tử.
(VNF) - Theo chuyên gia, hộ kinh doanh cần tách bạch dòng tiền cá nhân và doanh thu bán hàng hoá, dịch vụ bằng cách sử dụng tài khoản ngân hàng riêng để phục vụ cho hoạt động kinh doanh, tránh rủi ro về thuế trong tương lai.
(VNF) - Trên nền tảng chung của kinh tế vĩ mô, thị trường chứng khoán năm 2025 đã ghi nhận nhiều kết quả rất tích cực. Dấu mốc quan trọng nhất là việc được nâng hạng từ nhóm cận biên lên nhóm mới nổi thứ cấp.
(VNF) - Theo bà Lê Vũ Hương Quỳnh - Giám đốc khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, tập đoàn Tether - Việt Nam có thể học hỏi những kinh nghiệm đã được chứng minh là thành công trên thế giới, đặc biệt thông qua các sandbox thanh toán tài sản mã hóa dành cho khách du lịch.
(VNF) - Dự án Phước Kiển của QCG mới đây đã được đề xuất vào danh mục thí điểm theo Nghị quyết 171/2024/QH15, cho phép thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.
(VNF) - Chứng khoán EVS để xảy ra hàng loạt vi phạm kéo dài trong nhiều năm, trải rộng từ hoạt động nghiệp vụ đến nghĩa vụ báo cáo và công bố thông tin.
(VNF) - Theo Dự thảo lần 2 của Bộ Tài chính, hộ kinh doanh được chia làm 4 nhóm với nghĩa vụ thuế khác nhau với từng loại thuế tương ứng với các ngưỡng doanh thu.
(VNF) - Nhu cầu vốn cho nền kinh tế giai đoạn 2026–2030 được dự báo tăng gấp đôi so với 5 năm trước, trong khi dư địa mở rộng tín dụng ngân hàng ngày càng thu hẹp. Trước áp lực tăng trưởng cao và yêu cầu vốn trung – dài hạn ngày càng lớn, các chuyên gia cho rằng hệ thống ngân hàng không thể tiếp tục “gánh” một mình, mà cần sự vào cuộc mạnh mẽ của thị trường vốn, đặc biệt là trái phiếu và chứng khoán.
(VNF) - Theo ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC), hiện các cấu phần kỹ thuật để triển khai giao dịch hợp đồng tương lai vàng về cơ bản đã được thiết kế trên nền tảng công nghệ KRX.
(VNF) - Theo ông Phạm Lưu Hưng - Giám đốc Trung tâm Phân tích và Tư vấn Đầu tư, Công ty Chứng khoán SSI, năm 2025 ghi nhận một diễn biến khá bất thường trong xu hướng nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam khi lượng quan tâm và các chuyến làm việc lại gia tăng mạnh vào nửa cuối năm, trái ngược với quy luật các năm trước.
(VNF) - Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Ngô Trí Long cho rằng, Việt Nam hội tụ đủ điều kiện mà nhiều quốc gia mất hàng thập kỷ mới có được, qua đó có cơ hội cạnh tranh với các trung tâm tài chính trên thế giới nhờ sở hữu nhiều điều kiện thuận lợi.
(VNF) - Vay ngân hàng mua nhà rồi rơi vào thất nghiệp, mất thu nhập, trong khi khoản vay vẫn đều đặn đến hạn, trở thành bài học điển hình về rủi ro tài chính cho nhiều người trẻ khi mua nhà bằng đòn bẩy vay vốn.
(VNF) - Tập đoàn Daikin Industries (Nhật Bản) vừa đạt thỏa thuận thâu tóm một doanh nghiệp Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực giải pháp công nghệ và quản lý năng lượng cho tòa nhà, thông qua công ty thành viên tại thị trường Việt Nam.
(VNF) - Thị trường chứng khoán "đại hạ giá", danh sách cổ phiếu tăng mạnh tuần qua chủ yếu ghi nhận sự góp mặt của các mã penny.
(VNF) - Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua đã thay đổi căn bản cách tính và ngưỡng chịu thuế đối với người cho thuê nhà. Từ năm 2026, chỉ những trường hợp doanh thu lớn mới phải nộp thuế, đồng thời cách tính cũng “dễ thở” hơn so với quy định hiện hành.
(VNF) - Bộ Tài chính đề xuất cơ chế bán vốn linh hoạt hơn, cho phép giảm giá khởi điểm và mở rộng phương thức bán theo lô nhằm tháo gỡ “nút thắt” thoái vốn tại gần 40 doanh nghiệp Nhà nước do SCIC quản lý nhưng nhiều năm không tìm được nhà đầu tư.
(VNF) - Trong bối cảnh thị trường tài chính biến động khó lường, nhu cầu tiếp cận thông tin minh bạch và các phân tích chuyên sâu ngày càng gia tăng, các nền tảng kết hợp công nghệ phân tích dữ liệu với năng lực tư vấn đầu tư của đội ngũ chuyên gia được xem là hướng đi phù hợp nhất để nâng cao trải nghiệm và củng cố sự an tâm cho nhà đầu tư.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.
