P2P Lending (cho vay ngang hàng) tiến vào thị trường Việt Nam từ giai đoạn 2015 - 2016 và hoạt động cho đến hiện nay. Đây là giải pháp tài chính dựa trên sự chia sẻ về quyền sử dụng vốn, cho phép bên vay và người cho vay kết nối trực tiếp với nhau, không cần thông qua một tổ chức tài chính trung gian nào khác. Ở thời điểm nở rộ, thị trường có khoảng hơn 100 các công ty Fintech hoạt động trong lĩnh vực P2P Lending đến từ trong và ngoài nước, chủ yếu tập trung ở những thành phố lớn.
Xuyên suốt quá trình hình thành 8-9 năm nay, P2P Lending vẫn là bài toán nan giải đối với cơ quan quản lý để đưa dịch vụ công nghệ tài chính này vào khuôn khổ. Hai vấn đề nổi cộm của P2P Lending được các chuyên gia đề cập nhiều nhất đến là pháp lý và công nghệ.
Vấn đề thiếu khung pháp lý trong hoạt động P2P Lending được nhắc đến nhiều hơn khi xuất hiện nhiều tổ chức núp bóng P2P Lending để hoạt động tín dụng đen, cho vay nặng lãi. Theo PGS. TS Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên Đại học Kinh tế TP. HCM, lợi ích của P2P Lending là giúp giảm khoảng cách lãi suất giữa người đi vay và người cho vay. Khoảng cách lãi suất này chính là phần thu lời của ngân hàng khi làm trung gian tài chính giữa người cung cấp vốn và người vay vốn, thường lên đến 4 - 5%. Mô hình P2P Lending sẽ giúp giảm chi phí đi vay, bên cạnh đó tạo ra nhiều lợi ích hơn cho người cung cấp vốn, trong khi chỉ hưởng một phần phí giao dịch rất thấp.
Tuy nhiên, khi biến tướng thành các hình thức vay tiền qua app (ứng dụng điện thoại), lãi suất cho vay không những không giảm, mà còn tăng gấp hàng chục lần, kéo theo những khoản “lãi mẹ đẻ lãi con”. Hoạt động đòi nợ của các công ty núp bóng P2P Lending cũng diễn ra trái pháp luật với các hành vi như bạo lực, đe doạ, quấy rối.
Đối với các công ty P٢P Lending chính thống, việc thiếu khuôn khổ pháp lý đã dẫn tới tình trạng mất thanh khoản ở một số đơn vị khi không có những quy định về tiêu chuẩn thẩm định, quản lý rủi ro cũng như thiếu quy định về việc trả nợ của người đi vay. TS Nguyễn Hữu Huân cho biết, hoạt động bùng nợ các nền tảng, bùng nợ công ty tài chính, ngân hàng đang ngày càng nở rộ khi có những hội nhóm được thành lập trên mạng xã hội, lôi kéo, hướng dẫn người đi vay cách để không phải hoàn lại khoản vay.
Cơ quan quản lý đã cảnh báo và xử lý nhiều trường hợp liên quan đến việc biến tướng từ hoạt động P2P Lending, tuy nhiên để quản lý và giảm thiểu mạnh hơn nữa những trường hợp đáng tiếc xảy ra, việc đặt ra khung pháp lý cho hoạt động P2P Lending được các chuyên gia đánh giá là cần thiết.
Một trong những văn bản pháp luật sẽ cung cấp khung pháp lý cho P2P Lending là Nghị định về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng. Tuy nhiên, nghị định này mới dừng lại ở bước dự thảo, dù đã được thai nghén tới 4 năm với 7 phiên bản dự thảo. Phiên bản mới nhất được công bố vào tháng 3 vừa qua, cụ thể hoá nhiều chính sách khi thực hiện cơ chế thử nghiệm với các giải pháp công nghệ tài chính như P2P Lending.
Bên cạnh đó, để giảm thiểu hơn nữa rủi ro của P2P Lending, các chuyên gia còn đề xuất sửa đổi, bổ sung vào một số bộ luật để các quy định chặt chẽ hơn. Theo TS Nguyễn Trí Hiếu, P2P Lending là giao dịch cho vay giữa 2 cá nhân, do đó cần phải bổ sung một số điều khoản vào Luật Dân sự liên quan đến vấn đề cho vay cá nhân để bảo vệ được cả bên vay và bên cho vay. “Giữa các cá nhân nếu xảy ra tranh chấp trong giao dịch mua bán thì sẽ dễ giải quyết, nhưng tranh chấp trong giao dịch cho vay thì lại khó giải quyết hơn, chưa kể đến cho vay tín chấp, thế chấp, xử lý tài sản đảm bảo giữa 2 người”, TS Nguyễn Trí Hiếu cho hay.
Còn theo TS Nguyễn Hữu Huân, P2P Lending chứa đựng nhiều rủi ro nên khung pháp lý cho hoạt động công nghệ tài chính này phải thật sự chặt chẽ, thậm chí phải tuân theo các quy định trong Luật Các tổ chức tín dụng, hoặc bổ sung các quy định về P2P Lending vào bộ luật này. TS Nguyễn Hữu Huân cho rằng phải quản lý và kiểm soát rất chặt chẽ P2P Lending vì bản chất mô hình của hoạt động này giống như một ngân hàng.
Công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc vận hành và quản lý rủi ro cho hoạt động P2P Lending. Bản chất các giao dịch trên mô hình này là cho vay tín chấp giữa các cá nhân qua nền tảng công nghệ tài chính, do đó đòi hỏi hệ thống xác minh danh tính cũng như đánh giá rủi ro người dùng. Việc xác minh danh tính có thể sử dụng công nghệ nhận dạng khuôn mặt, xác minh tài liệu thông qua hồ sơ mà người dùng cung cấp, hay còn gọi là eKYC (Electronic Know Your Customer), sau đó đối chiếu với các cơ sở dữ liệu có sẵn.
Mô hình đánh giá rủi ro người dùng đòi hỏi các nền tảng P2P Lending phải sử dụng nguồn dữ liệu lớn (Big Data), học máy (Machine Learning) và trí tuệ nhân tạo (AI) để đánh giá khả năng trả nợ của người vay. Một công cụ hữu hiệu cho việc đánh giá rủi ro người dùng là giải pháp chấm điểm tín dụng – 1 trong 3 giải pháp Fintech dự kiến được đưa vào cơ chế thử nghiệm trong thời gian tới.
Bên cạnh đó, trong quá trình vận hành, P2P Lending còn phải đảm bảo hệ thống quản trị rủi ro theo dõi được các khoản vay, phát hiện dấu hiệu rủi ro như trả nợ trễ hạn và vi phạm hợp đồng để giảm thiểu những trường hợp đáng tiếc xảy ra. Theo TS Nguyễn Hữu Huân, những việc xác minh danh tính, đánh giá rủi ro nêu trên phải được thực hiện một cách tự động hoá trên nền tảng công nghệ. “Các khoản vay qua P2P Lending thường có giá trị nhỏ. Nếu phải sắp xếp nhân sự thẩm định tín dụng cho từng khoản vay qua P2P Lending thì mô hình này không còn hợp lý nữa”, TS Nguyễn Hữu Huân cho biết.
Khi giải quyết được các vấn đề về công nghệ nêu trên, hoạt động của P2P Lending sẽ tăng được tính hiệu quả, giảm thời gian xử lý hồ sơ và đưa ra những quyết định chính xác hơn khi sử dụng thuật toán và mô hình để đánh giá. Trải nghiệm người dùng liền mạch và dễ sử dụng là những yếu tố giữ chân người dùng tại các nền tảng Fintech.
Ngoài ra, với việc thu thập dữ liệu người dùng vào các nền tảng công nghệ, P2P Lending còn phải thực hiện các biện pháp bảo mật dữ liệu, sử dụng mã hoá, tường lửa và kiểm tra xâm nhập để bảo vệ người dùng. Theo TS Nguyễn Trí Hiếu, bảo mật là vấn đề quan trọng nhất đối với các công ty Fintech, bao gồm cả P2P Lending, cũng là vấn đề mà Việt Nam hiện rất yếu.
Theo TS Nguyễn Hữu Huân, hoạt động P2P Lending ở Việt Nam hiện vẫn đang trong vùng xám khi chưa giải quyết được những hạn chế và rủi ro về hành lang pháp lý và giải pháp công nghệ. Nếu khắc phục được những hạn chế này, mô hình P2P Lending hoàn toàn có thể phát triển được ở Việt Nam, thậm chí tạo ra những cơn sóng ngắn hạn. Tuy nhiên, sau khi bùng nổ, TS Nguyễn Hữu Huân cho rằng sẽ có 1 sự sàng lọc thị trường và chỉ một số công ty lớn có thể tồn tại được.
Tags:
(VNF) - Ngày 23/6, UBND tỉnh Lâm Đồng đã công bố Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và xúc tiến đầu tư vào tỉnh Lâm Đồng. Tại đây, đã có 12 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư, cấp giấy phép đầu tư vào Lâm Đồng với tổng số vốn 125 tỷ đồng (tương đường hơn 5 tỷ USD).
(VNF) - Công an tỉnh Đồng Nai cho hay đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" liên quan đến dự án Khu dân cư mật độ thấp và du lịch sinh thái thác Giang Điền.
(VNF) - Tuần giao dịch tiếp theo sẽ là tuần giao dịch cuối cùng của quý II/2024 và trên bàn của giới chủ doanh nghiệp đã có gần như đầy đủ kết quả kinh doanh quý II.
(VNF) - “Sóng gió”, “cú sốc”, “cuộc khủng hoảng nghiêm trọng” là những cụm từ mà người ta thường dùng để ví von về thị trường bảo hiểm nhân thọ thời gian qua. Sau thời gian đầy “thương tích”, liệu thị trường bảo hiểm nhân thọ có thể lấy lại phong độ trong bối cảnh khó khăn chồng chất.
(VNF) - Lãi suất huy động tăng nhanh trong khi lãi suất vay mua nhà thấp nhất 10 năm qua; tiền vẫn đổ vào ngân hàng; tăng trưởng tín dụng vẫn chậm... là những điểm nhấn quan trọng trong tuần qua.
(VNF) - Cựu tổng giám đốc Ngân hàng Đông Á Trần Phương Bình qua đời, ông David Dương bị FBI khám nhà, Tổng giám đốc của Công ty Bách Đạt An bị tạm cấm xuất cảnh, ông Ngô Khải Hoàn làm Chủ tịch HĐQT VEAM… là những tin tức doanh nhân đáng chú ý tuần qua.
(VNF) - Trước tâm lý mua vàng đầu cơ, tích trữ, chuyên gia của VEPR đề xuất Ngân hàng Nhà nước cấp phép phát hành chứng chỉ vàng. Các chứng chỉ này có thể được sử dụng để giao dịch trên sở giao dịch vàng quốc gia, thay vì cách giao dịch vàng vật chất kém hiệu quả.
(VNF) - Ông Phạm Văn Tam (Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Asanzo) bị khởi tố vì đã chỉ đạo tổng giám đốc thực hiện nhiều hợp đồng bán sản phẩm và trốn thuế.
(VNF) - Theo chuyên gia, trong quá trình chuyển đổi xanh, nếu có chính sách tốt, doanh nghiệp có thể tự biết cách xoay sở, huy động vốn và lúc đó nguồn vốn đầu vào sẽ rất nhiều.
(VNF) - TS Lê Xuân Nghĩa cho rằng, tăng trưởng kinh tế giai đoạn tới không còn lãng mạn 7 - 8% như chúng ta nghĩ, chỉ 4 - 6% là tốt lắm rồi. Do đó, cần bỏ bớt tư tưởng tăng trưởng cứ phải trên 7 - 8% vì vĩnh viễn điều đó không quay trở lại.
(VNF) - Từng chịu 'điều tiếng” như là một địa chỉ du lịch kém phát triển, Đồ Sơn giờ đây đang thực sự “thay da đổi thịt”, khoác lên mình diện mạo mới nhờ những dự án tầm cỡ, hiện đại.
