Phục hồi kinh tế TP. HCM: Cần song hành cả chính sách tiền tệ và tài khóa'

Theo Tiến sĩ Trương Minh Huy Vũ, Giám đốc Khu Công nghệ phần mềm, Đại học Quốc gia TP. HCM, có 11 vấn đề cần phục hồi khẩn cấp bao gồm: y tế và điều trị trong tình hình mới; tổ chức lại sản xuất; thương mại và chợ; các ngành dịch vụ; kinh tế phi chính thức; lao động; an sinh xã hội; xây dựng, nhà ở lưu trú, nhà ở xã hội; giao thông vận tải; giáo dục – đào tạo; chuẩn bị và triển khai các phương án khả thi để huy động các nguồn lực cho TP. HCM.

Để phục hồi hiệu quả phải có bộ máy và con người. Để đáp ứng tính khẩn cấp, cần có sự điều chỉnh trong cách làm. Theo đó, cần tạo cơ chế thí điểm, chủ động phân quyền cho 1-2 địa phương, đơn vị trong một số lãnh vực nhất định; từ đó tiếp tục mở rộng. Cần tạo cơ chế đội đặc nhiệm (task forces) để thúc đẩy các vấn đề trên trong giai đoạn phục hồi. Đội đặc nhiệm nằm trong trong Ban Chỉ đạo phòng chống dịch Covid-19 và phục hồi kinh tế TP. HCM; mục tiêu là phát hiện, theo đuổi, xử lý vấn đề trọng tâm liên ngành.

Giai đoạn tái thiết TP. HCM như người bệnh đã khỏe lại, tuy vậy qua cơn bạo bệnh cần phải từ bỏ các thói quen cũ. Điều cần chú trọng trong giai đoạn này là điều chỉnh và xây dựng nền tảng mới ở một số lĩnh vực.

Ông Vũ cho rằng TP. HCM cần thúc đẩy quan điểm quản lý từ việc chỉ tập trung đánh giá các yếu tố đầu vào và quy trình, thủ tục sang việc bao gồm cả đánh giá yếu tố đầu ra và kết quả công việc; tăng cường việc lượng hóa, đo lường các tiêu chuẩn, chỉ số hiệu suất công việc…

Bên cạnh đó, cần tổ chức bộ máy hành chính nhà nước đổi mới theo hướng quyền tự chủ cao hơn cho các quận, huyện và TP Thủ Đức; tăng xã hội hóa dịch vụ công và chú trọng đề cao hiệu quả, sáng kiến cộng đồng, ý tưởng cá nhân.

Còn theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành, Đại học Fulbright, Thành viên Tổ tư vấn Kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, cần đẩy mạnh giải ngân đầu tư công ngay sau khi nới lỏng giãn cách. Để phục hồi trong năm 2022, tăng trưởng cần phải được hỗ trợ bởi sự song hành của cả hai chính sách tiền tệ và tài khóa.

Trong đó, về chính sách tiền tệ, tiếp tục ở trạng thái hỗ trợ kinh tế, đảm bảo thanh khoản dồi dào. Chính sách tài khóa, kích cầu tăng trưởng, chấp nhận một mức bội chi ngân sách cao tài trợ bằng trái phiếu chính phủ và khởi động một chương trình đầu tư công trung hạn (2022-2025).

Với chính sách mở cửa này cộng với gói hỗ trợ phía tài khóa thì kinh tế Việt Nam năm 2022 có thể tăng trưởng ở mức 7,5%. Và để đảm bảo ổn định vĩ mô, có thể không bơm tiền cho nền kinh tế nhưng linh hoạt theo hướng luôn đảm bảo thanh khoản tốt cho hệ thống ngân hàng và thị trường tiền tệ, không để lãi suất tăng khi lạm phát vẫn trong tình hình kiểm soát tốt. Ngân hàng Nhà nước định hướng tốc độ tăng trưởng tín dụng cho cả nền kinh tế trong năm (có thể đặt mục tiêu tăng tín dụng 13%), nhưng không áp đặt hạn mức tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng.

Các dự án đầu tư công cần được đẩy mạnh giải ngân ngay sau khi nới lỏng giãn cách. Không chỉ thay thế cho đầu tư tư nhân trong vai trò là động lực tăng trưởng, các công trình tái khởi động sẽ giúp ngành xây dựng phục hồi trở lại.

Việc tăng bội chi ngân sách sẽ làm tăng tỷ lệ nợ công, nhưng sẽ không vượt trần. Khó khăn là các giới hạn về tỷ lệ chi trả nợ trên tổng thu ngân sách và nợ chính phủ. Với nới lỏng các giới hạn này sẽ giúp tăng quy mô gói hỗ trợ kinh tế từ phía tài khóa mà vẫn đảm bảo ổn định vĩ mô.

Trong khi đó, theo Phó giáo sư, tiến sĩ Hoàng Công Gia Khánh, Đại học Kinh tế-Luật, GRDP 6 tháng đầu năm của TP. HCM đạt hơn 680.300 tỷ đồng theo giá hiện hành, mức cao nhất trong vòng 5 năm trở lại đây. Thế nhưng, làn sóng Covid-19 lần 4 đã nhanh chóng gây nên sự sụt giảm nghiêm trọng ở hầu hết các lĩnh vực kinh tế, sốc tiêu cực xảy ra ở cả tổng cung lẫn tổng cầu.

Gợi ý về các chính sách chủ lực để đẩy nhanh tốc độ phục hồi kinh tế TP. HCM, ông Khánh cho hay với nguyên tắc tuân thủ mục tiêu tối thượng là đảm bảo ổn định giá trị tiền tệ, chính sách tiền tệ nên được sử dụng hạn chế trong việc thiết kế chính sách phục hồi kinh tế do Covid-19.

Kinh nghiệm cho thấy, chính sách của Ngân hàng Trung ương các nước trong bối cảnh này thường hướng đến mục tiêu quan trọng nhất, là đảm bảo thanh khoản cho thị trường. Giảm lãi suất có tác dụng kích thích tiêu dùng và đầu tư, được xem là công cụ giúp kích thích toàn diện nền kinh tế trong ngắn hạn.

Đối với chính sách tài khoá, nhóm nghiên cứu kiến tạo động lực phục hồi kinh tế TP. HCM giai đoạn Covid-19 lần 4 đã chỉ ra rằng, ngay cả khi Việt Nam hoàn tất giải ngân trọn vẹn các gói hỗ trợ năm 2020, thì quy mô cũng chỉ ở mức 1,9% GDP, rất nhỏ để kỳ vọng các hỗ trợ này đủ mạnh để đạt hiệu quả tốt cho phục hồi trọn vẹn. Do đó, ông Khánh đề xuất gói hỗ trợ năm 2021 của Chính phủ phải lên đến 250.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 4% GDP. Đây là con số khả thi với quy mô và nội lực của kinh tế Việt Nam.

Đối với TP. HCM, chuyên gia này khuyến nghị sử dụng nguồn lực tài chính cho các gói hỗ trợ tức thời, cùng với các gói kích thích đầu tư mang tính trung hạn từ các nguồn tái phân bổ chi ngân sách, tăng tỷ lệ điều tiết ngân sách cho TP. HCM…