Quy mô thị trường trái phiếu Việt Nam đạt 53 tỷ USD, trái phiếu doanh nghiệp chiếm chưa đầy 6%

Theo Báo cáo Giám sát Trái phiếu Châu Á của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), thị trường trái phiếu Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng 5% mỗi quý và 15,7% cả năm, lên tới 53 tỷ USD vào cuối tháng 9.

Đây là sự đảo ngược so với mức sụt giảm 1,4% trong Quý II, chủ yếu được thúc đẩy nhờ mức tăng 5,2% theo quý và 14,7% theo năm của thị trường trái phiếu chính phủ, lên tới 49 tỷ USD. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đạt mức tăng trưởng 2,9% theo quý và 31,6% theo năm, đạt 3 tỷ USD.

Khác với hầu hết các thị trường trái phiếu Đông Á mới nổi khác, lợi suất trái phiếu Quý III của Việt Nam đã thu hẹp do lãi suất liên ngân hàng giảm và thanh khoản được cải thiện giữa các ngân hàng trong tháng 9.

ADB kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước Việt Nam duy trì lãi suất ổn định cho tới cuối năm để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và sử dụng các công cụ tiền tệ khác nhằm giảm lạm phát.

"Không giống các thị trường trái phiếu Đông Á mới nổi khác, thị trường nợ của Việt Nam không chịu tác động từ việc Mỹ thắt chặt chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, thị trường trái phiếu Việt Nam đã và đang bị ảnh hưởng gián tiếp từ đồng USD mạnh hơn so với hầu hết các đồng tiền khu vực.", ADB cho biết.

Các bên tham gia thị trường trong cuộc Khảo sát Thanh khoản Trái phiếu Châu Á trực tuyến (AsianBondsOnline) 2018 đều cho biết các điều kiện thị trường bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, một phần vì hai thị trường này đều nằm trong số các đối tác thương mại lớn nhất của họ.

Theo ADB, những rủi ro ngắn hạn tiếp tục phủ bóng lên các thị trường trái phiếu bằng đồng nội tệ ở Đông Á mới nổi. Tuy nhiên, các thị trường này có khả năng vượt qua thách thức miễn là các nhà hoạch định chính sách khu vực duy trì sự thận trọng.

Những rủi ro ngắn hạn được ADB chỉ ra bao gồm sự e ngại rủi ro nói chung đối với các thị trường mới nổi, việc Mỹ tăng lãi suất nhanh hơn dự kiến, và căng thẳng thương mại toàn cầu leo thang. Việc siết chặt các điều kiện thanh khoản càng làm trầm trọng thêm nguy cơ từ tăng trưởng nợ tư nhân nhanh chóng trong những năm gần đây. Sự sụt giá của các đồng tiền khu vực và dòng vốn chảy ra bên ngoài đặt ra thêm nguy cơ cho tính ổn định tài chính của khu vực.

Chuyên gia Kinh tế trưởng của ADB, ông Yasuyuki Sawad, nhận định: “Những quan ngại về các thị trường đang xuất hiện, song cuối cùng nền tảng vững chắc của Châu Á sẽ thu hút các nhà đầu tư quay trở lại thị trường trái phiếu bằng đồng nội tệ của khu vực. Như vậy, các nhà hoạch định chính sách của khu vực cần phải theo dõi chặt chẽ những tiến triển và đề phòng trước các cú sốc tiềm tàng.”

Báo cáo này cho thấy thị trường trái phiếu của Đông Á mới nổi đã tăng trưởng 4,3% trong Quý III so với Quý II, đạt mức 12,8 nghìn tỷ USD vào cuối tháng 9. Tốc độ tăng trưởng này nhanh hơn mức 3,2% của Quý II. Tăng trưởng của Quý III chủ yếu dựa vào việc phát hành các trái phiếu tại Trung Quốc (PRC), đáng lưu ý là trái phiếu do các chính quyền địa phương phát hành để phục vụ những dự án cơ sở hạ tầng.

Tính đến cuối tháng 9, Trung Quốc đã có thị trường trái phiếu lớn nhất tại khu vực Đông Á mới nổi, với 9,2 nghìn tỷ USD trái phiếu đang lưu hành, chiếm 72% tổng thị trường khu vực và nhiều hơn 5,7% so với thời điểm cuối tháng 6.

Theo kết quả khảo sát,  sở hữu nước ngoài đối với trái phiếu chính phủ bằng đồng nội tệ giảm nhẹ tại phần lớn khu vực Đông Á mới nổi trong Quý III/2018, ngoại trừ Philippines và Trung Quốc. Tỷ lệ nắm giữ của các nhà đầu tư nước ngoài tại Trung Quốc đã tăng lên nhờ tiếp tục tự do hóa thị trường trái phiếu.

Về tính thanh khoản của thị trường trái phiếu, khảo sát này cho thấy rằng các điều kiện thanh khoản trong khu vực là khác nhau, với mức độ thanh khoản thấp hơn đôi chút ở Indonesia, Hàn Quốc, Malaysia, Philippines. Thanh khoản cao hơn được nhận thấy tại Trung Quốc; Hồng Kông, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.

Khảo sát cũng ghi nhận ý kiến của các bên tham gia thị trường về sự thiếu vắng của các cơ chế phòng ngừa rủi ro trái phiếu hiệu quả và thiếu một nền tảng các nhà đầu tư đa dạng là những rào cản lớn nhất đối với việc phát triển thị trường.