Thế giới tuần qua: Nga – Ukraine ngừng bắn, Trung Quốc chuyển trạng thái mới

Mỹ có tân Chủ tịch Hạ viện mới

Ngày 7/1, sau 15 vòng bỏ phiếu, nghị sĩ đảng Cộng hòa Kevin McCarthy cuối cùng đắc cử và trở thành nhà lãnh đạo mới của Hạ viện Mỹ.

Mặc dù đã đưa ra nhiều nhượng bộ để giành được sự ủng hộ từ các đảng viên Cộng hòa cực hữu khác trong suốt tuần, họ vẫn từ chối hoàn toàn ủng hộ ông McCarthy. Phải đến cuộc bỏ phiếu thứ 15 được tổ chức trong tuần, ông McCarthy mới giành được 216/428 phiếu bầu và chính thức trở thành tân Chủ tịch Hạ viện thay bà Nancy Pelosi.

Tổng thống Joe Biden đã gửi thông điệp chúc mừng tân Chủ tịch McCarthy: “Jill và tôi chúc mừng Kevin McCarthy được bầu làm Chủ tịch Hạ viện. Tôi sẵn sàng làm việc với các đảng viên Cộng hòa khi có thể và các cử tri đã nói rõ rằng họ mong muốn các đảng viên Cộng hòa cũng sẵn sàng làm việc với tôi”.

Reuters cho biết ông McCarthy giành chiến thắng sau khi đồng ý với yêu cầu của những người theo đường lối cứng rắn rằng bất kỳ nghị sĩ nào cũng có thể đề nghị bãi nhiệm ông nếu cần thiết.

Điều này góp phần hạn chế quyền lực của tân chủ tịch Hạ viện khi cố gắng thông qua dự luật về các vấn đề quan trọng, bao gồm tài trợ cho chính phủ, giải quyết trần nợ sắp tới của quốc gia và các cuộc khủng hoảng có thể phát sinh khác.

Nga – Ukraine ngừng bắn

Ngày 5/1, Điện Kremlin cho biết Tổng thống Putin đã ra lệnh cho quân đội Nga ngừng bắn từ trưa thứ Sáu (6/1) đến nửa đêm thứ Bảy (7/1) dọc theo toàn bộ mặt trận nhân dịp Giáng sinh của đạo Chính thống giáo.

Trước đó, Thượng phụ Kirill của Moscow, người đứng đầu Nhà thờ Chính thống Nga, một đồng minh thân cận của ông Putin, đã kêu gọi hai bên ngừng bắn trong dịp lễ trọng đại.

"Xét đến thực tế là có rất nhiều công dân theo đạo Chính thống giáo sống trong khu vực giao tranh, chúng tôi kêu gọi phía Ukraine tuyên bố chấm dứt chiến sự và cho họ cơ hội tham dự các buổi lễ vào Lễ Giáng sinh”, tuyên bố của Điện Kremlin nêu rõ.

Trái lại, phía Kiev không hưởng ứng lệnh ngừng bắn, vốn đã được lên kế hoạch thoả thuận từ tháng 5 nhưng vẫn chưa thể đạt được. Điều này được thể hiện qua phát ngôn của các quan chức hàng đầu Ukraine.

Tổng thống Ukraine Zelensky cũng cáo buộc Nga muốn sử dụng một thỏa thuận ngừng bắn làm vỏ bọc để ngăn chặn bước tiến của Ukraine trong khu vực công nghiệp chiến lược và tiền tuyến phía đông được gọi là Donbas.

"Bây giờ họ muốn sử dụng Giáng sinh như một vỏ bọc, mặc dù chỉ trong thời gian ngắn, để ngăn chặn bước tiến của các chàng trai của chúng ta ở Donbas và mang thiết bị, đạn dược và quân đội được huy động đến gần các vị trí của chúng ta hơn", ông Zelenskiy nói.

Theo các phương tiện truyền thông, sau khi lệnh ngừng bắn chính thức có hiệu lực chỉ 1 giờ, phía Kiev vẫn tiếp tục nổ súng tại Donbass.

WHO cảnh báo về “biến thể phụ dễ lây truyền nhất” của Covid-19

Biến thể XBB. 1.5 là biến thể phụ của biến thể chủng Omicron XBB, tái tổ hợp từ hai biến chủng phụ là BA.2.10.1 và BA.2.75. Biến chủng sở hữu các đột biến, giúp nó vượt qua các kháng thể chống Covid-19 tạo ra từ tiêm chủng hoặc nhiễm bệnh tự nhiên.

Biến thể XBB ban đầu đã gây ra làn sóng lây nhiễm ở các quốc gia, bao gồm Singapore và Ấn Độ, kể từ khi WHO lần đầu tiên đưa ra quan ngại về nó hồi tháng 10 năm ngoái.

Theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh châu Âu, XBB.1.5 hiện được ước tính là có lợi thế tăng trưởng lớn so với các dòng lưu hành trước đây ở Bắc Mỹ (139%) và Châu Âu (137%). Biến thể này cũng đã được phát hiện ở hầu hết các quốc gia ở Châu Âu.

Mặc dù chỉ chiếm 1% trong tổng số ca mắc Covid-19 vào đầu tháng 12, nhưng ước tính từ Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ cho thấy nó đã trở thành chủng chiếm ưu thế vào cuối tháng. Biến thể này cũng đã lây lan mạnh ở một số khu vực châu Á, gây ra một đợt bùng phát tại Singapore hồi tháng 10/2022 nhưng sau đó chững lại.

Theo dữ liệu của WHO, cho đến nay biến thể này đã xâm nhập vào 29 quốc gia và chiếm khoảng 40% tổng số ca mắc Covid-19 ở Mỹ.

Trưởng nhóm kỹ thuật Covid-19 của WHO, Tiến sĩ Maria Van Kerkhove, cho biết XBB.1.5 là “biến thể phụ dễ lây truyền nhất đã được phát hiện”.

Tuy nhiên, WHO cho biết XBB.1.5 dường như không gây bệnh nghiêm trọng hơn. Đồng thời nhấn mạnh cơ quan này sẽ theo dõi chặt chẽ dữ liệu của các cơ sở y tế trên khắp thế giới, tỷ lệ lây nhiễm cũng như các nghiên cứu đang diễn ra trong phòng thí nghiệm về chủng virus mới.

Trung Quốc chính thức mở cửa biên giới

Từ ngày 8/1, Trung Quốc chính thức từ bỏ chính sách “zero-Covid” để chuyển sang giai đoạn mới, mở cửa lại biên giới sau 3 năm cách ly với thế giới.

Uỷ ban Y tế Quốc gia Trung Quốc (NHC) sẽ hạ cấp việc quản lý dịch Covid-19 từ hạng A xuống hạng B ít nghiêm ngặt hơn. Việc quản lý xuất nhập cảnh, hành khách nhập cảnh sẽ chỉ cần xuất trình kết quả xét nghiệm PCR âm tính trong vòng 48h và khai báo sức khoẻ bình thường. Ngoài ra, khách nước ngoài sẽ không phải chịu bất kỳ hạn chế đặc biệt nào khi ở trong nước.

Tương tự, NHC cho biết xét nghiệm PCR hàng loạt khi đến nơi và kiểm dịch tập trung sẽ bị loại bỏ. Các hạn chế đối với các chuyến bay quốc tế cũng vậy, chẳng hạn như chính sách "Năm Một" - quy tắc theo đó một quốc gia chỉ có thể gửi một chuyến bay từ một hãng hàng không qua một tuyến mỗi tuần một lần. Tuy nhiên, các hành khách sẽ vẫn phải đeo khẩu trang trong quá trình di chuyển và trên máy bay.

NHC cho biết Trung Quốc cũng sẽ dần dần mở lại các cảng biển và đất liền. Và các hạn chế đối với việc đi ra nước ngoài sẽ được nới lỏng, theo đó, NHC cho biết công dân sẽ được phép ra nước ngoài "một cách có trật tự".

Song song với việc hạ cấp kiểm dịch, Trung Quốc sẽ chuyển qua tăng cường quy trình kiểm dịch tại các cơ sở quan trọng như cơ sở chăm sóc người già và thúc đẩy tiêm vaccine cho người cao tuổi lẫn người nguy cơ cao.

Trung Quốc là quốc gia lớn cuối cùng tiến tới coi Covid-19 là dịch bệnh đặc hữu. Các biện pháp phòng dịch của nước này đã khiến nền kinh tế trị giá 17.000 tỷ USD bị hạ xuống mức tăng trưởng thấp nhất trong gần nửa thế kỷ, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và thương mại toàn cầu.

Tuy nhiên, việc mở cửa trở lại cũng đem lại những thách thức cho chính quyền Bắc Kinh, khi số ca nhiễm mới trên các thành phố mới liên tục tăng cao. Hàng trăm bệnh viện vẫn được duy trì, tuy nhiên lực lượng y tế đang phải đối mặt với áp lực chưa từng có. Chưa kể, nguồn thuốc điều trị Covid-19 cũng bị đánh giá là khan hiếm, buộc các cấp quản lý phải tìm cách bổ sung nguồn cung từ các nước phương Tây.

Xem thêm >> Tổng thống Putin bất ngờ kêu gọi ngừng bắn, Ukraine bác bỏ