Thị trường không hấp thụ vốn, ngân hàng thừa tiền, lãi suất liên ngân hàng về gần mốc 0%

Tại Việt Nam, lãi suất 0% chưa từng có trong hoạt động của các ngân hàng thương mại, trong khi trên thế giới điều này khá phổ biến, thậm chí còn là lãi suất âm. Thực trạng các hoạt đọng kinh tế thương mại đang cho thấy các ngân hàng khó tìm đầu ra cho vay và nhu cầu tín dụng từ các doanh nghiệp đang chịu ảnh hưởng tiêu cực từ dịch bệnh.

Dữ liệu thống kê của VietnamFinance cho thấy, từ đầu tháng 10/2020, mức lãi suất tiền gửi của gần 20 ngân hàng đã giảm đối với hầu hết kỳ hạn, có nơi giảm tới 0,5%.

Biểu lãi suất niêm yết của Vietcombank tháng 10 giảm 0,2% so với tháng 9. Lãi suất gửi 6 tháng tại ngân hàng này hiện chỉ được trả 4%, mức lãi cao nhất mà Vietcombank trả cho khách gửi tiết kiệm là 5,8%, áp dụng cho kỳ hạn 12 tháng. BIDV, VietinBank cũng giảm 0,2-0,3% với tất cả kỳ hạn. Lãi suất cho khoản tiền gửi từ 6 tháng đến dưới 12 tháng áp dụng đồng loạt là 4,2%. Lãi suất từ một năm trở lên hiện chỉ còn 5,8%, trong khi trước đây là 6%.

Công ty chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự đoán xu hướng giảm lãi suất tiết kiệm vẫn còn tiếp tục trong bối cảnh thanh khoản dồi dào, ngân hàng khó tìm đầu ra cho vay và nhu cầu tín dụng chịu ảnh hưởng tiêu cực từ dịch bệnh.

Đáng chú ý là từ tuần đầu tháng 10, lãi suất bình quân kỳ hạn qua đêm đã giảm về 0,1%/năm với các khoản vay bằng tiền VND, thấp nhất trong lịch sử hoạt động ngành ngân hàng. Đây là mức lãi suất bình quân ghi nhận trong tuần, nên thực tế tại một số giao dịch thậm chí còn ghi nhận mức lãi suất thấp hơn 0,1%/năm nói trên.

Lãi suất cho vay liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm đã giảm liên tục từ đầu tháng 5 và giảm mạnh từ đầu tháng 6 đến nay. Đầu năm, các khoản vay trên thị trường liên ngân hàng kỳ hạn tương tự vẫn được áp dụng mức lãi suất 1,69%/năm. Sau chưa đầy 10 tháng, lãi suất cho vay liên ngân hàng qua đêm tại thị trường Việt Nam đã giảm gần 17 lần, xuống gần 0%/năm.

Tương tự kỳ hạn qua đêm, lãi suất cho vay liên ngân hàng các kỳ hạn khác như 1 tuần và 1 tháng cũng giảm liên tục nhiều tuần, hiện lần lượt ở mức 0,25%/năm và 0,47%/năm. So với đầu năm, lãi suất ở các kỳ hạn này cũng giảm hàng chục lần (đầu năm lãi suất cho vay 1 tuần là 2,54%/năm; cho vay 1 tháng là 2,5%/năm).

Nguyên nhân chính đến từ việc thanh khoản hầu hết nhà băng vẫn dư thừa. Công ty chứng khoán Bảo Việt (BVSC) cho biết thanh khoản hệ thống ngân hàng vẫn tiếp tục dồi dào trong cả quý 3 nhờ nguồn cung vốn VND tăng qua hoạt mua ròng ngoại tệ của NHNN và cầu vốn tăng chậm. Tăng trưởng tín dụng tính đến cuối tháng 9 mới tăng 6% trong khi cùng kỳ năm 2019 tăng 9,4%; 9 tháng năm 2018 là 10,3%; và 9 tháng năm 2017 đạt 12,2%.

SSI Research cũng nhận định dù dịch bệnh đã được kiểm soát và thị trường bước vào quý cuối năm, thường là cao điểm về nhu cầu vốn nhưng tăng trưởng tín dụng vẫn yếu và thấp hơn khá nhiều (khoảng 2%) so với tăng trưởng huy động. Với xu hướng này, tiền đồng vẫn tiếp tục dư thừa trong hệ thống các ngân hàng.