Thiếu hiểu biết tài chính cá nhân: Một loại 'giặc dốt' trong thời đại ngày nay
Minh Nhật -
25/09/2025 07:30 (GMT+7)
(VNF) - TS Lê Minh Nghĩa - Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) nhấn mạnh, sự thiếu hiểu biết về tài chính cá nhân có thể được xem như một loại "giặc dốt" trong thời đại ngày nay.
Xóa bỏ “giặc dốt” của thời đại mới
Phát biểu tại tọa đàm khoa học “Tài chính cá nhân: Từ việc nâng cao hiểu biết TCCN đến nghề tư vấn tài chính cá nhân” trong khuôn khổ Lễ ký kết MOU giữa Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) và Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên (TUEBA), TS Lê Minh Nghĩa - Chủ tịch VFCA đã có những chia sẻ sâu sắc liên quan đến tài chính cá nhân.
TS Lê Minh Nghĩa cho biết: “Nếu như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng kêu gọi toàn dân chống ba thứ ‘giặc’ là giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm, thì đến nay, những kẻ thù ấy đã được đẩy lùi. Giặc ngoại xâm đã bị đánh tan, giặc đói về cơ bản được giải quyết, nạn mù chữ cũng gần như chấm dứt. Nhưng thời đại mới lại xuất hiện một 'giặc dốt' khác, đó là sự thiếu hiểu biết về quản lý tài chính cá nhân”.
Chủ tịch VFCA thẳng thắn thừa nhận, mặc dù là người gắn bó cả đời với lý luận kinh tế nhưng phải đến khi ngoài 70 tuổi, ông mới thực sự tiếp cận được các khái niệm cơ bản về quản lý tài chính cá nhân.
Trước đó, kiến thức mà ông học tập và giảng dạy chủ yếu xoay quanh tài chính công hay quản trị tài chính doanh nghiệp là những lĩnh vực phục vụ cho công tác quản lý, điều hành ở tầm vĩ mô hoặc doanh nghiệp, chứ không hướng đến việc quản lý cuộc đời của một con người cụ thể.
TS Lê Minh Nghĩa cho biết, việc thiếu kiến thức về tài chính cá nhân khiến thế hệ của ông vất vả hơn rất nhiều.
Ngoài ra, trong thế hệ của ông, mọi người được giáo dục rằng tiền là “bạc”, là thứ “bất tịnh” mà tuổi trẻ không nên đụng chạm kẻo dễ “hư hỏng”.
“Việc thiếu những kiến thức về tài chính cá nhân cùng với những quan niệm sai lầm về tiền bạc khiến thế hệ của chúng tôi phải tự mình bươn chải. Cuộc sống vì thế cũng vất vả hơn rất nhiều”, ông nói.
Nhìn lại thực tế, ông cho rằng thế hệ trẻ ngày nay đã may mắn hơn nhiều khi được tiếp cận sớm với các khái niệm tài chính cá nhân. Những kiến thức tối thiểu này giúp sinh viên ý thức rõ hơn giá trị của tiền bạc và biết cách chuẩn bị để quản lý cho chính cuộc đời của bản thân.
Từ những trải nghiệm và trăn trở cá nhân, TS Lê Minh Nghĩa đã chia sẻ về sứ mệnh mà ông cùng Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam đang theo đuổi.
“Một trong những điều khiến tôi day dứt nhất là khi rà soát các văn kiện quan trọng của Đảng suốt gần 40 năm đổi mới hầu như không tìm thấy một thông điệp nào nhấn mạnh đến việc phải học tài chính, phải nâng cao dân trí tài chính cho toàn dân, đặc biệt cho thế hệ trẻ”, ông nói.
Xuất phát từ khoảng trống đó, Hiệp hội đã xác định ba mảng trọng tâm trong hoạt động tư vấn, bao gồm thể chế tài chính, quản trị tài chính doanh nghiệp và đặc biệt quan trọng là tư vấn nâng cao dân trí tài chính và hoạch định tài chính cá nhân.
“Đây được coi là sứ mệnh có khởi đầu nhưng không bao giờ kết thúc. Chỉ khi dân trí tài chính được nâng cao, đất nước mới hình thành một phong trào sâu rộng, giúp người dân vững vàng trước những biến động của kinh tế - xã hội', ông Nghĩa nhấn mạnh
Lời khuyên về đầu tư và quản lý tài chính toàn diện
Cũng trong buổi đối thoại với sinh viên Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên, TS Lê Minh Nghĩa đã đưa ra nhiều lời khuyên về đầu tư và quản lý tài chính cá nhân cho người trẻ.
Theo đó, Chủ tịch VFCA cho rằng, trước khi bỏ tiền vào bất kỳ kênh đầu tư nào, người trẻ cần phân biệt rõ giữa “đầu cơ” và “đầu tư".
Đầu cơ là mong muốn kiếm lợi nhuận ngay lập tức, thậm chí “hôm nay bỏ tiền, mai phải có lời.” Ngược lại, đầu tư đòi hỏi tầm nhìn dài hạn, chấp nhận sự biến động của thị trường nhưng vẫn “ngủ ngon” vì tin vào giá trị trong tương lai.
Toàn cảnh tọa đàm khoa học.
Bên cạnh đó, ông cũng chỉ ra một nghịch lý trong thói quen đầu tư của người Việt: trong khi 80% nhà đầu tư cá nhân toàn cầu chọn đầu tư thông qua các tổ chức chuyên nghiệp, thì ở Việt Nam, 80% nhà đầu tư lại tự mình quyết định. Đây là biểu hiện của “khát vọng làm giàu” khi chưa có đủ kiến thức, và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Vì vậy, ông khuyên rằng nếu không đủ tự tin, các bạn trẻ hãy tìm đến các chuyên gia hoặc các quỹ đầu tư.
Quan trọng hơn, người trẻ không nên “đánh cược cuộc đời” bằng cách dồn hết tiền vào chứng khoán hay bất kỳ một kênh đầu tư nào.
Ông Nghĩa nêu ví dụ về cách người Do Thái dạy con quản lý tiền từ khi còn nhỏ: với 10 đồng, họ chia thành 5 phần gồm 5 đồng để chi tiêu hằng ngày, 1 đồng đóng thuế, 1 đồng để đầu tư, 1 đồng để tiết kiệm dự phòng, và 1 đồng cuối cùng dành cho từ thiện. Cách phân bổ này thể hiện tư duy tài chính toàn diện, vừa cân bằng trách nhiệm cá nhân, vừa bảo đảm sự bền vững lâu dài.
Tư vấn tài chính đúng nghĩa không phải là khuyên người khác dồn hết tiền vào một kênh, mà là giúp họ hiểu và quản lý tổng thể đời sống tài chính. Chỉ khi đó, mỗi người mới có thể tự tin bước đi trên con đường sự nghiệp và cuộc sống.
(VNF) - Dự án Phước Kiển của QCG mới đây đã được đề xuất vào danh mục thí điểm theo Nghị quyết 171/2024/QH15, cho phép thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.
(VNF) - Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Ngô Trí Long cho rằng, Việt Nam hội tụ đủ điều kiện mà nhiều quốc gia mất hàng thập kỷ mới có được, qua đó có cơ hội cạnh tranh với các trung tâm tài chính trên thế giới nhờ sở hữu nhiều điều kiện thuận lợi.
(VNF) - Vay ngân hàng mua nhà rồi rơi vào thất nghiệp, mất thu nhập, trong khi khoản vay vẫn đều đặn đến hạn, trở thành bài học điển hình về rủi ro tài chính cho nhiều người trẻ khi mua nhà bằng đòn bẩy vay vốn.
(VNF) - Tập đoàn Daikin Industries (Nhật Bản) vừa đạt thỏa thuận thâu tóm một doanh nghiệp Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực giải pháp công nghệ và quản lý năng lượng cho tòa nhà, thông qua công ty thành viên tại thị trường Việt Nam.
(VNF) - Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua đã thay đổi căn bản cách tính và ngưỡng chịu thuế đối với người cho thuê nhà. Từ năm 2026, chỉ những trường hợp doanh thu lớn mới phải nộp thuế, đồng thời cách tính cũng “dễ thở” hơn so với quy định hiện hành.
(VNF) - Bộ Tài chính đề xuất cơ chế bán vốn linh hoạt hơn, cho phép giảm giá khởi điểm và mở rộng phương thức bán theo lô nhằm tháo gỡ “nút thắt” thoái vốn tại gần 40 doanh nghiệp Nhà nước do SCIC quản lý nhưng nhiều năm không tìm được nhà đầu tư.
(VNF) - Chủ tịch VSDC cho biết, các cấu phần kỹ thuật để thực hiện giao dịch hợp đồng tương lai vàng về cơ bản đã được thiết kế trên nền tảng công nghệ KRX.
(VNF) - Đại diện Dragon Capital cho rằng cần trao vai trò lớn hơn cho hệ thống ngân hàng thương mại trong việc phân phối sản phẩm quỹ. Khi có thể được tiếp cận dễ dàng hơn, chứng chỉ quỹ có thể chuyển mình từ một thị trường “ngách” trở thành kênh tài sản chính thống và phổ biến.
(VNF) - Theo Phó Chủ tịch UBCKNN Bùi Hoàng Hải, tỷ trọng nhà đầu tư cá nhân quá lớn là một trong những nguyên nhân khiến thị trường chứng khoán Việt Nam có mức độ biến động cao.
(VNF) - Bà Lương Thị Mỹ Hạnh - Giám đốc Quản lý tài sản, Khối trong nước, Dragon Capital Việt Nam - cho biết mức độ hiểu biết về tài chính của người Việt dưới mức 25%, theo một nghiên cứu của PwC.
(VNF) - Nhu cầu mua sắm tăng mạnh vào những tháng cuối năm khiến nhiều người tìm đến các khoản vay tiêu dùng để đáp ứng chi tiêu. Theo ông Nguyễn Tiến Sỹ - Phó Giám đốc Khối Tài chính số, Công ty tài chính EVF - việc vay tiêu dùng chỉ thực sự hiệu quả khi người vay có kế hoạch tài chính rõ ràng, hiểu đúng về lãi suất và lựa chọn kênh vay an toàn.
(VNF) - Việc khai thông nguồn hàng từ doanh nghiệp tư nhân đã phát đi tín hiệu tích cực với làn sóng IPO, niêm yết vừa qua, trong khi nguồn hàng từ doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) cũng như doanh nghiệp FDI vẫn còn là bài toán bỏ ngỏ.
(VNF) - Sắc đỏ bao trùm toàn bộ các nhóm ngành trong phiên hôm nay (12/12), kéo VN-Index giảm sâu 52 điểm bất chấp thanh khoản có dấu hiệu cải thiện ở thời điểm mở cửa.
(VNF) - Đó là nhận định của ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng ban Chính sách, chiến lược Trung ương, tại Diễn đàn Triển vọng thị trường vốn Việt Nam 2026 với chủ đề “Bứt phá trên nền tảng mới” do Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) và Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance tổ chức.
(VNF) - Làn sóng niêm yết của các công ty chứng khoán trong nước đang tăng nhiệt, nhưng con đường lên sàn ấy lại thiếu vắng bóng dáng các công ty chứng khoán ngoại.
(VNF) - Năm 2025 được xem là giai đoạn bản lề đối với Công ty Tài chính Tổng hợp Cổ phần Điện lực (EVF) khi công ty cùng lúc triển khai chiến lược tái định vị thương hiệu và đặt ra mục tiêu kinh doanh đầy thách thức với lợi nhuận trước thuế 960 tỷ đồng. Trước thềm kết thúc năm tài khóa 2025, các chỉ số tài chính tích cực cho thấy EVF đang củng cố vững chắc nền tảng tài chính, qua đó tạo đà tăng tốc cho những tháng cuối năm.
(VNF) - Công ty cổ phần Công nghệ tài chính Encapital (Encapital Fintech) mới công bố thông tin về việc phát hành thành công lô trái phiếu ECF12502 trị giá 280 tỷ đồng.
(VNF) - Thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số như Bitcoin, Ethereum... sẽ chịu mức thuế 0,1%, theo quy định tại Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi có hiệu lực từ 1/7/2026.
(VNF) - Nhựa Bình Thuận phát hành 260 tỷ đồng trái phiếu xanh kỳ hạn 7 năm, được GuarantCo bảo lãnh thanh toán, tài trợ dự án nhà máy nhựa Hưng Yên và pallet tái chế.
(VNF) - Chuyên gia cho rằng, ngưỡng doanh thu miễn thuế 500 triệu được Quốc hội thông qua ngày 10/12 sẽ giúp khoảng 90% hộ kinh doanh không bắt buộc sử dụng hoá đơn và sổ sách kế toán.
(VNF) - Đứng giữa giá chung cư Hà Nội và áp lực an cư, nhiều gia đình rơi vào vòng tranh luận giữa tối ưu vốn và nhu cầu ổn định cuộc sống. Trao đổi với VietnamFinance, chuyên gia hoạch định tài chính cá nhân Trần Đức Trung cho rằng, để giải bài toán này không phải chọn bên nào thắng, mà cần một chiến lược dung hòa – vừa đảm bảo tăng trưởng tài sản, vừa tạo sự yên tâm cho gia đình.
(VNF) - Luật Viên chức (sửa đổi) được thông qua chuyển cơ chế quản lý và trả lương sang vị trí việc làm từ 1/7/2026, kèm theo các quy định khuyến khích sự đổi mới, sáng tạo.
(VNF) - Dự án Phước Kiển của QCG mới đây đã được đề xuất vào danh mục thí điểm theo Nghị quyết 171/2024/QH15, cho phép thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.