Tiết kiệm kiểu Gen Z: Hạn chế mua đồ, tăng cường thuê quần áo cũ

Từ “váy mặc một lần” đến tư duy tiêu dùng mới

“Mình từng mua sắm vô tội vạ, cứ thấy váy đẹp là mua. Nhưng rồi tủ đồ đầy những món chỉ mặc đúng một lần”, Ngọc Trang (24 tuổi, Hà Nội) nhớ lại. Cô gái trẻ chia sẻ đã từng chi hàng triệu đồng cho những chiếc váy lộng lẫy, nhưng sau mỗi buổi tiệc, tất cả lại nằm im trong tủ. “Khi biết đến dịch vụ thuê đồ, mình thấy nhẹ nhõm hẳn. Vừa tiết kiệm, vừa được thử nghiệm nhiều phong cách mới”, Ngọc Trang chia sẻ.

Trào lưu thuê trang phục – từ váy dạ hội, đầm tiệc đến outfit du lịch đang lan rộng trong giới trẻ, không chỉ ở Việt Nam mà còn tại nhiều quốc gia phát triển. Nếu trước đây, dịch vụ này chủ yếu dành cho dịp cưới hỏi, sự kiện trọng đại, thì hiện nay, nhu cầu thuê đồ cho những lần hẹn hò, đi chơi hay thậm chí là... check-in Instagram đã trở nên phổ biến.

Với mức giá thuê từ 100.000 – 500.000 đồng, khách hàng có thể tiếp cận các thiết kế mới nhất từ các local brand nổi tiếng mà không phải chi vài triệu đồng để sở hữu. “Với số tiền mua một chiếc váy, tôi có thể thuê đến 4 – 5 bộ khác nhau. Mỗi lần đi tiệc lại là một diện mạo mới”, Ngọc Trang nói.

Sự bùng nổ nhu cầu thuê đồ kéo theo sự phát triển nhanh chóng của thị trường này. Tại TP. HCM, những cái tên như Chic Nomad đã trở thành điểm đến quen thuộc của nhiều tín đồ thời trang trẻ. “Ban đầu họ đến vì tò mò, nhưng rồi thành khách quen lúc nào không hay. Họ nhận ra không còn muốn tốn tiền vào những món đồ chỉ mặc một lần nữa”, người sáng lập Chic Nomad chia sẻ.

Cửa hàng hiện sở hữu hơn 250 mẫu trang phục, từ váy dạ hội, đầm cưới cho tới trang phục du lịch theo xu hướng. Không chỉ cung cấp đồ, Chic Nomad còn đầu tư dịch vụ giặt hấp cao cấp để đảm bảo chất lượng sản phẩm luôn trong trạng thái hoàn hảo.

Tuy nhiên, dịch vụ này cũng đối mặt không ít rắc rối. "Có khách thuê váy cam kết trả trong ngày, nhưng biến mất cả tuần. Khi trả lại, váy đã bị cắt ngắn và sửa theo ý họ!", quản lý của Chic Nomad kể lại. Những sự cố như vậy buộc các cửa hàng phải áp dụng chính sách đặt cọc, ký cam kết và thỏa thuận bồi thường nếu trang phục hư hại.

Thời trang nhanh - “tội đồ” môi trường

Sự lên ngôi của mô hình thuê đồ diễn ra trong bối cảnh ngành công nghiệp thời trang đang bị xem là một trong những ngành gây ô nhiễm hàng đầu thế giới. Theo thống kê, thời trang chiếm tới 10% lượng khí thải nhà kính toàn cầu, tạo ra hàng chục triệu tấn rác thải mỗi năm. Chỉ riêng EU, người dân thải bỏ khoảng 7 triệu tấn quần áo mỗi năm. Tại Mỹ, con số này lên tới 13 triệu tấn – tương đương 37 kg/người/năm.

Một khảo sát từ công ty Movinga cho thấy: người Mỹ trung bình không sử dụng tới 82% tủ quần áo của mình mỗi năm. Thói quen mua sắm theo trào lưu, chỉ mặc một lần rồi bỏ, đang khiến môi trường “nghẹt thở” dưới núi vải vóc không có nơi tái chế.

Trước thực trạng đó, thuê đồ trở thành một giải pháp khả thi. Việc kéo dài vòng đời sử dụng của quần áo giúp giảm thiểu lượng rác thải, đồng thời hạn chế nhu cầu sản xuất mới – từ đó giảm tác động tới môi trường.

Một nghiên cứu của Women’s Wear Daily chỉ ra rằng thuê một chiếc váy thay vì mua mới có thể tiết kiệm 24% lượng nước, 6% năng lượng và giảm 3% khí thải CO2. Con số tuy nhỏ, nhưng nếu được nhân rộng, tác động cộng dồn sẽ rất đáng kể.

Gen Z – động lực thúc đẩy thời trang tuần hoànThế hệ Z – những người sinh từ cuối những năm 1990 đến đầu 2010 – đang dẫn đầu làn sóng tiêu dùng thời trang mới. Họ đề cao tính linh hoạt, trải nghiệm và đặc biệt quan tâm đến yếu tố bền vững. Với tâm lý “không muốn bị bắt gặp mặc cùng một bộ đồ trên mạng xã hội”, mô hình thuê đồ trở thành lựa chọn tối ưu.

Một nghiên cứu của Đại học Bang Washington chỉ ra rằng 55% Gen Z từng thuê quần áo, nhiều người trong số đó xem đây là cách để giảm tiêu dùng thừa thãi và góp phần bảo vệ môi trường.

Ngoài ra, việc thuê đồ còn giúp Gen Z tiếp cận các thương hiệu cao cấp mà nếu mua mới có thể vượt quá khả năng chi trả. “Thay vì sở hữu, họ ưu tiên trải nghiệm – đó là sự chuyển dịch quan trọng trong tư duy tiêu dùng hiện đại”, Neil Saunders – chuyên gia phân tích tại GlobalData nhận định.

Thuê đồ có thực sự “bền vững”?

Dù mang lại nhiều lợi ích, mô hình này vẫn đối mặt với những thách thức lớn, đặc biệt là về kinh tế. Việc duy trì một hệ thống cho thuê hiệu quả đòi hỏi chi phí vận hành không nhỏ.Giặt ủi chuyên nghiệp: Sau mỗi lần thuê, sản phẩm cần được xử lý kỹ lưỡng, vừa đảm bảo sạch sẽ, vừa giữ phom dáng ban đầu.

Logistics hai chiều: Chi phí giao – nhận – lưu kho tăng vọt nếu khách hàng thuê thường xuyên; Khấu hao sản phẩm: Quần áo nhanh hỏng do giặt nhiều, sử dụng liên tục, làm giảm tuổi thọ và giá trị sản phẩm.

Ngay cả các "ông lớn" như Rent the Runway (Mỹ) cũng chật vật để có lãi. Dù IPO năm 2021, công ty này vẫn chưa thoát khỏi thua lỗ. Nuuly – một start-up khác thuộc tập đoàn URBN – phải mất 4 năm mới đạt lợi nhuận quý đầu tiên vào cuối 2023.

Các chuyên gia cho rằng, để bền vững, dịch vụ thuê đồ cần đi sâu vào thị trường ngách. Ví dụ như cho thuê đồ thể thao, trang phục dã ngoại, đồ cưới hoặc phục trang theo mùa. Đây là những loại đồ thường có tần suất sử dụng thấp, nhưng giá trị cao, phù hợp để thuê hơn là mua.

Ngoài ra, mô hình hợp tác giữa các đơn vị cho thuê với nhà thiết kế và nhà sản xuất cũng mở ra cơ hội lớn. Nhờ dữ liệu từ việc cho thuê, các hãng thời trang có thể cải tiến sản phẩm để bền hơn, phù hợp hơn với nhu cầu thực tế – từ đó tạo ra vòng tuần hoàn tích cực.

Một hướng đi khác là mô hình thuê ngang hàng (peer-to-peer), nơi người dùng có thể cho thuê tủ đồ của chính mình qua nền tảng trung gian – như cách Airbnb vận hành trong lĩnh vực du lịch. Mô hình này giảm đáng kể chi phí quản lý kho, logistics và bảo trì sản phẩm.

Tính đến năm 2024, thị trường cho thuê thời trang toàn cầu đạt 6,2 tỷ USD, gấp đôi so với năm 2016. Dự báo trong những năm tới, con số này sẽ tiếp tục tăng nhờ nhận thức bền vững ngày càng được ủng hộ.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, tương lai không nằm ở một mô hình đơn lẻ. Mà là sự kết hợp giữa thuê – mua – bán lại để tối ưu hóa giá trị sử dụng và giảm lãng phí. “Tôi tin vào mô hình lai (hybrid). Người dùng có thể thuê đồ lộng lẫy cho những dịp đặc biệt, trong khi vẫn sở hữu những món cơ bản, bền chắc và sử dụng lâu dài”, Caterina Maestro – nhà sáng lập DressYouCan chia sẻ.

Để mô hình này phát triển mạnh, cần thêm đổi mới công nghệ, cải tiến quản lý và sự hỗ trợ chính sách – chẳng hạn như ưu đãi thuế, tài trợ khởi nghiệp xanh. Quan trọng hơn hết, là sự thay đổi trong tư duy tiêu dùng: từ “mua để sở hữu” sang “thuê để trải nghiệm”.