Tính chuyển gần 40.000 tỷ hỗ trợ 2% lãi suất cho vay nhà ở xã hội

Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo kết luận của Thường trực Chính phủ về tình hình kinh tế xã hội tháng 2; thực hiện chương trình phục hồi kinh tế, giải ngân vốn đầu tư công và các chương trình mục tiêu quốc gia.

Theo đó, Chính phủ giao NHNN sớm báo Thủ tướng phương án phù hợp thúc đẩy thực hiện chính sách hỗ trợ 2% lãi suất với các khoản vay tại các tổ chức tín dụng trong khuôn khổ Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế xã hội.

NHNN cần đánh giá kỹ khả năng giải ngân để nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền phương án điều chuyển nhiệm vụ chi hỗ trợ lãi suất sang hình thức, chính sách khác. Trong đó, phương án được xem xét là chuyển sang cho vay nhà ở xã hội, đảm bảo tính khả thi, hiệu quả.

Theo Nghị quyết 30 của Quốc hội về chương trình phục hồi kinh tế, ngành ngân hàng được giao triển khai gói hỗ trợ 2% lãi suất quy mô 40.000 tỷ đồng cho vay với doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh trong hai năm 2022-2023.

Đánh giá của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, việc triển khai gói này là rất chậm. Sau hơn một năm triển khai, đến hết tháng 2/2023, gói này mới giải ngân được 134 tỷ đồng, tức mới gần 0,34% tổng quy mô gói. Dự kiến năm nay gói này giải ngân được thêm 2.345 tỷ đồng, còn dư 37.521 tỷ đồng không tiêu hết.

Nhiều chuyên gia nhận xét, vướng mắc chính của gói hỗ trợ 2% lãi suất là thủ tục, tâm lý e ngại từ chính người đi vay và sợ trách nhiệm của bên cho vay - các ngân hàng thương mại.

Thực tế này cũng được phản ánh trong trả lời kiến nghị cử tri Bình Thuận của NHNN. Trả lời cử tri Bình Thuận về phản ánh gặp khó khăn trong quá trình làm hồ sơ vay vốn hỗ trợ lãi suất 2%, NHNN cho biết đã đưa ra nhiều giải pháp để hướng dẫn các ngân hàng thương mại triển khai gói hỗ trợ này.

Dù đánh giá đây là chính sách mà ngành ngân hàng thực hiện đồng bộ và quyết liệt nhất "từ trước tới nay" song NHNN thừa nhận kết quả thực hiện gói này thấp, chưa được như kỳ vọng.

Cơ quan này nêu nguyên nhân khiến gói hỗ trợ lãi suất giải ngân được rất thấp là bối cảnh nền kinh tế đã khác so với khi đề xuất xây dựng chương trình phục hồi kinh tế. Mặt khác, tâm lý e ngại của khách hàng và ngân hàng thương mại với các thủ tục thanh tra, kiểm toán sau này cũng như e ngại khi đánh giá khả năng phục hồi của khách hàng.

Vướng mắc chính của gói chính sách này là điều kiện vay với khách hàng, trong đó quy định đưa ra phải đánh giá được khách hàng “có khả năng phục hồi”. NHNN cho biết đã có phương án xử lý, sửa đổi Nghị định 31 và ngành ngân hàng quyết tâm thực hiện thực hiện gói hỗ trợ trên.

Theo khảo sát thực tế từ các ngân hàng thương mại, 67% khách hàng đủ điều kiện vay nhưng họ phản hồi không muốn vay gói hỗ trợ lãi suất.

Các chuyên gia kỳ vọng nếu khơi thông được điểm nghẽn chính sách thì gói hỗ trợ 2% lãi suất sẽ giải ngân tốt hơn. Trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng chậm lại, lạm phát nguy cơ tăng, doanh nghiệp đang rất cần vốn.